Francuskie Wyjście | Autor: Patrick De Witt

Ta historia zaczyna się bardzo intrygująco. Starsza pani, której bynajmniej nie można ochrzcić mianem „seniorki”, humorzasty kot, droga limuzyna i nader wyrośnięty maminsynek. Ekscentryczna powieść „Francuskie wyjście” autorstwa Patricka de Witt otwiera przed czytelnikiem świat upadającej fortuny, złej sławy i skłonności do dziwactw. Jej bohaterami są Frances Price i jej syna Malcolm, którzy od kilkunastu lat zajmują się głównie wydawaniem cudzych pieniędzy. Wiadomo jednak, że nawet największa fortuna jest w stanie się wyczerpać, jeśli się jej w żaden sposób nie pomnaża. Wtedy pojawia się pytanie: co z tym fantem zrobić? Jak nagle odzwyczaić się od dostatku? Najlepszym wyjściem okazuje się ucieczka od kłopotów, w które zresztą wpakowało się wyłącznie na własne życzenie. I tak, zaczyna się realizacja śmiałego planu Frances, która nie ma najmniejszego zamiaru liczyć się z czyimkolwiek zdaniem na ten temat...

Trzeba przyznać, że Patrick de Witt potrafi zaskoczyć. Jego proza jest bardzo charakterystyczna, zabarwiona czarnym humorem, oszczędna w słowach, a jednocześnie niesamowicie dosadna. Mimo wszechwiedzącego narratora wyłącznie bohaterowie znają swoje zamierzenia i przyczyny postępowania, a autor prowadzi ich pokręconymi ścieżkami, pozwalając na snucie doprawdy przedziwnych refleksji. Przebieg wydarzeń relacjonowany jest nieco inaczej, iż autorzy robią to tradycyjnie, jakby zależał wyłącznie od humorów postaci i tego, ile akurat w danym momencie chcą oni wraz z pisarzem zdradzić. Na stronach książki pojawiają się właśnie bardzo zindywidualizowani, nietuzinkowi bohaterowie. Ludzie z wadami i zaletami ukazanymi w krzywym zwierciadle. Są specyficzni, jak francuski humor i trzeba dać sobie czas na to, by się wkręcić w ich towarzystwo, poznać i nie oceniać wyłącznie po okładce.

W tej powieści niby nic się takiego sensacyjnego nie dzieje, akcja płynie sobie powoli, niczym wycieczkowy statek, którym w rejs udali się główni bohaterowie, a jednak ciekawość, co będzie dalej, nie pozwala odłożyć książki aż do ostatniej strony. Pokręcona logika, chaos poczynań postaci, spuentowane podsumowania i to wszystko na tle mniej, niż znamy to z legend, malowniczego Paryża.

Trudno jednoznacznie powiedzieć, o czym właściwie jest opowieść Patricka de Witt. Z pewnością o ludziach po przejściach, o ludziach zagubionych i niepasujących do reszty, jak jakieś niesklasyfikowane elementy układanki. Jest to również odrobinę charakterystyka dylematów ludzi bogatych. Przez całą książkę czytelnik próbuje trafnie zdiagnozować Malcolma i zrozumieć jego zależność od matki i narzeczonej, a także dojść do wniosku, co kieruje samą Frances. Myśli o tym, dlaczego tak piękna kobieta, która może mieć zarówno wszystko, jak i wszystkich, posiada charakter pozostawiający wiele do życzenia. Jej zachowanie dość trafnie opisuje podtytuł książki, czyli „Tragedia manier”.

Jaki wpływ na dalsze życie mają wszelkie traumatyczne, trudne, burzliwe doświadczenia z dzieciństwa? Czy potężne zasoby finansowe dają spełnienie i szczęście? Czy bogactwo idzie w parze z wysoką kulturą osobistą? Czy negatywne myśli mogą służyć jako motywator zmian? Historia, którą kreśli Patrick de Witt wzbudza różnorodne emocje. Czasem jest to współczucie, innym razem żal. Lektura pozostawia po sobie słodko-gorzkie wrażenie, które, moim zdaniem, jest zabiegiem celowym, mającym skłonić każdego, kto po nią sięgnie, do głębszych rozważań. Komu może spodobać się ta propozycja? Zapewne odnajdą się w niej miłośnicy książek takich, jak „Gdzie jesteś, Bernadette?” Marii Semple, czy filmów Woodego Allena.