Wersja dla osób niedowidzącychWersja dla osób niedowidzących

Okładka wydania

Dziwne Losy Jane Eyre

Kup Taniej - Promocja

Additional Info


Oceń Publikację:

Książki

Fabuła: 100% - 1 votes
Akcja: 100% - 1 votes
Wątki: 100% - 1 votes
Postacie: 100% - 1 votes
Styl: 100% - 1 votes
Klimat: 100% - 1 votes
Okładka: 100% - 1 votes
Polecam: 100% - 1 votes

Polecam:


Podziel się!

Dziwne Losy Jane Eyre | Autor: Charlotte Brontë

Wybierz opinię:

Agnesto

Już na samym początku powiem, że ta książka wymaga szacunku i zmiany perspektywy czytelniczej. Dlaczego? Bo powieść wydana w 1847 roku jest ważna do dziś, acz po upływie bagatela ponad 170 lat od momentu jej ukazania się nastąpiło wiele zmian. Zmian i w ludziach, ich emocjach, myśleniu oraz zmian wymuszanych upływem czasu. Wówczas inaczej budowano relacje międzyludzkie, rodziny kierowały się swoimi zasadami i regułami życia, a podział społeczeństwa wedle posiadanego majątku był normalnością. Dziś to wszystko, a raczej większość, uległo dezaktualizacji. Z tego też wniosku treść powieści i kreacja postaci wymusza w nas inne ich postrzeganie. Wiele nas będzie irytować, ale tak wtedy było. Tak się wtedy żyło. Taka była po prostu rzeczywistość.

 

Jednak, mimo tego wstępu szybko dodam, że ów 170 letni czas sprawił, że „Jane Eyre” nabrała nadzwyczajnego smaku, dojrzała jak leżakująca butelka wina, która po latach nabiera tego bukietu tak cennego w pogodni za mistrzostwem. Czytana dzisiaj, gdy odbieram ją dorosła czytelniczo sprawia, że mam do niej kompletnie inne podejście. I tym samym odkryłam niemalże perłę literatury uniwersalnej do dziś i na kolejne lata.

 

Powieść jednej z sióstr Bronte to, wbrew przypuszczeniom nie coś w stylu ona go kocha, on jest z "innej", niedostępnej rodziny, wszystko zmierza do mezaliansu, a to wbrew wszystkiemu, czy też matka szuka odpowiedniego męża dla córki i tak dalej i tak dalej. Tu fabuła pozytywnie zachwyca, bo zmierza w jakże odmiennym nurcie. Jane Eyre, główna bohaterka, bita przez ciotkę trafia do reżimowej szkoły dla dziewcząt. Tu dochodzi głód, zimno i bieda. Ale wytrzymuje, po czym wyjeżdża do wielkiej posiadłości zgryźliwego magnata, pana Rochester`a gdzie otrzymuje pensję guwernantki. Tu zaczyna się inny etap jej życia, jednak ona, jako kobieta kierująca się własnymi zasadami, pozostaje wciąż sobą. I mimo przeciwności losu, mimo wielu nieszczęść, jakie ją spotykają bierze z pokorą to, co dostaje. Z pokorą ale i szacunkiem dla samej siebie. I to, właśnie ta cecha mi w niej bardzo imponuje. Chciałabym, by każdy ją na swój sposób zauważył i uwypuklił w postaci Jane ten właśnie plus charakteru. Jej upartość nie jest czymś złym, choć czasem denerwuje. Jako dziecko musiała walczyć sama o siebie, nikt nie stawał w jej obronie, podkładano jej kłody pod nogi, zarzucano kłamstwa. Musiała walczyć, stąd ten jej upór. Upór kobiety, co wówczas było wielką wadą.      

 

Wiele jest w „Dziwnych losach Jane Eyre” zagadek i niewyjawionych tajemnic, nigdy do końca nie wiadomo, ani dokąd zmierza fabuła, ani co się wydarzy. Zwłaszcza, gdy Jane poznaje magnata Rochestera. Tu okazuje się, że to pan zakochuje się w niemajętnej dziewczynie, że nie potrafi jej tego powiedzieć, że ona też go "jakby kocha", bo to w końcu pierwszy raz, gdy czuje coś takiego. Gdy chce go widzieć, gdy czeka na niego, gdy tęskni lecz nie mówi o tym. Och, życie – chciałoby się powiedzieć – jakże ty czasem jesteś pokręcone samo w sobie.

 

Zastanawia mnie jednak fakt, że polskie tłumaczenie powieści wymusiło zmianę oryginalnego tytułu. „Jane Eyre” stało się tytułem „Dziwne losy Jane Eyre” - dlaczego? Pytanie zostawiam w zawieszeniu, bo tu każdy z pewnością będzie szukał innych domysłów i przypuszczeń. Ja nie znalazłam dobrej odpowiedzi. Acz długo szukałam potwierdzenia owej zmiany. Dodam też, że powieść wymaga „wczytania się” w nią. Tłumaczenie nie należy do pierwszorzędnego. Trzeba przeniknąć ów styl i wczuć się w słowotwórstwo, tym samym skróci się nasz dystans do powieści, a w tło usunie początkowa niechęć. Bo „Jane Eyre” to wyjątkowa powieść. To klasyka literatury o bogatej treści z XIX wieku.

Mirosława

„Życie wydaje się zbyt krótkie, by spędzać je na pielęgnowaniu nienawiści i zapamiętywaniu krzywd.”

Ostatnio ukazało się trochę tytułów, których autorzy tworzyli kilkadziesiąt, a nawet 100 lat temu, zarówno dla dzieci jak i dorosłych. Wśród nich, znajduje się autorka jednej z bardziej popularnych powieści pt.: „Dziwne losy Jane Eyre”, która doczekała się kilku wznowień i ekranizacji. W Polsce ukazała się po raz pierwszy w lutym 1959 roku, a na moją półkę trafiło wydanie najnowsze z 30 kwietna 2021 roku, w pięknej, twardej, niebieskiej oprawie.

 

Charlotte Brontë to angielska powieściopisarka i poetka, która urodziła się 21 kwietnia 1816 roku w Yorkshire. Była córką pastora protestanckiego i matki, która uczyła religii. Gdy Charlotte miała 5 lat, zmarła jej mama, ale miała bardzo dobre relacje ze swoim licznym rodzeństwem. Była najstarszą z trzech sióstr, które pisały  pod męskimi pseudonimami Poems by Currer, Ellis i Acton Bell. Do dziś określane są, jako Brontëautorki ważnych powieści w historii literatury angielskiej. Pseudonimy były tak wybrane, aby inicjały zgadzały się z inicjałami autorek. W 1846 roku Charlotte wydała kolekcję poezji, których autorstwo przypisuje się także jej siostrom. Charlotte Brontë zmarła 31 marca 1855 w Haworth w hrabstwie West Yorkshire.

 

W 1847 Charlotte wydała pod pseudonimem Currer Bell swoją najsłynniejszą powieść „Dziwne losy Jane Eyre”, która do dziś wzbudza emocje i inspiruje wielu twórców. Doczekała się kilku ekranizacji, m.in. 24 grudnia 1943 (świat) reżyseria Robert Stevenson (USA), 1996 roku w reżyserii Franco Zeffirelli, 2006 roku powstał  miniserial, w reżyserii Susanny White i ostatnio w 2011 roku w reżyserii Cary Fukunaga.

 

To przejmująca historia osieroconej dziewczyny, która po śmierci rodziców trafia do domu Reedów, gdzie brat jej matki miał zapewnić jej opiekę. Niestety wuj wkrótce zmarł wymuszając na swojej żonie obietnicę zadbania o siostrzenicę, ale pani Reed pojmowała to zupełnie na swój sposób. W efekcie mała Jane była niekochana, traktowana niesprawiedliwie, poniżana aż w końcu przy pierwszej okazji, zostaje przez ciotkę przekazana do szkoły o surowych zasadach. W  spartańskich warunkach o zaostrzonym rygorze, zresztą prowadzonego przez duchownego, przytułku, Jane Eyre zdobywa wykształcenie i znajduje pracę w majątku Thornfield, jako  nauczycielka córki Edwarda Rochestera. Wydaje się, że to koniec złej passy w jej życiu, ale wkrótce okazuje się, że czekają ją jeszcze trudne przeżycia.

 

Ja pozostaję pod urokiem tej historii od wielu lat, gdy po raz pierwszy ją poznałam, więc teraz byłam ciekawa moich wrażeń podczas czytania kolejnego jej wznowienia. Śledząc losy Jane Eyre zastanawiałam się nad fenomenem tej powieści, która znacząco odbiega swoim klimatem od współczesnych romansów. Fascynująca dla mnie była narracja pierwszoosobowa, wnikająca nie tylko w umysł Jare Eyre, ale też jej duszę. Razem z nią odczuwamy jej gniew, strach, wewnętrzne dialogi i każdą inną emocję. Autorka miała niezwykły dar opisywania piękna krajobrazu, budowania nastroju grozy, niebezpieczeństwa i tajemnicy tak, że dosłownie czułam ciarki na plecach, bo i tego rodzaju epizody są w tej fabule.

 

Uważam, że zanim powstały jakiekolwiek późniejsze opowieści o miłości, najpierw była Jane Eyre a po niej wszelkie inne romanse, także te współczesne. Schemat użyty w fabule powieści niejednokrotnie był i jest  powielany w wielu historiach romantycznych.

 

Dzisiejsze romanse, zwłaszcza z wątkami erotycznymi przyzwyczaiły nas do gwałtownych, często brutalnych uczuć, pisanych wprost, bez zahamowań, fabuły pełnych wydarzeń z nagłymi zwrotami akcji, w których aż kipi od pożądania i namiętności. Tymczasem Pani Charlotte używa bardzo eleganckiego stylu pisania, opisując kolejne zdarzenia, które pozornie toczą się spokojnie, ale naładowane są ogromem emocji, poczucia zagrożenia czy odpowiedniej atmosfery, charakterystycznej dla tamtych czasów. Wszelkie emocje, nastroje jak i opisy miejsc są nakreślone bardzo sugestywnie działając na wyobraźnie tak, że nie ma problemu z wniknięciem w dziejącą się sytuację. Autorka daje nam poczuć napięcie, różnorodne odcienie odczuć, nadając swoim bohaterom cechy i sposób bycia spotykany w czasach, gdy pisarka żyła i tworzyła. Nieraz chciałoby się, by Jane inaczej zareagowała, podjęła inne decyzje, ale jednocześnie jej zachowanie jest naznaczone normami panującymi w XIX wieku. Mamy, więc możliwość poczuć ówczesną atmosferę, realia i warunki społeczne oraz zwyczaje. Jane i tak wykazuje dużą niezależność, realizując swoje plany, buntując się przeciw niesprawiedliwemu traktowaniu i podejmując decyzje, co do swojej drogi życiowej.

 

To była dla mnie ogromna przyjemność zanurzyć się ponownie w historię o Jane Eyre, miłości, która nie patrzy na wygląd zewnętrzny, w jej klimat i niesamowicie ujmujący sposób pisarski kunszt. Dziś już nikt nie pisze w ten sposób romansów, z pięknym dialogami i charakterystycznymi bohaterami, bez wulgaryzmu, dostojnie i ze smakiem. I w tym zawiera się urok tej powieści.

Lówianka

Założone w 2007 roku przez Dorotę Malinowską-Grupińską Wydawnictwo MG oferuje swoim czytelnikom przede wszystkim książki wchodzące w kanon polskiej i światowej literatury. W ramach tej ostatniej, na półkach księgarni ozdobione zachwycającymi okładkami pojawiają się kolekcjonerskie egzemplarze książki autorstwa sióstr Brontë. W tej serii czytelnicy mogą znaleźć m.in.: „Wichrowe wzgórza” E. Brontë, „Lokatorka Wildfell Hall” A. Brontë oraz „Shirley”, „Villette” Ch. Brontë. 

 

Wszystkie pisarki wydawały swoje książki pod męskimi pseudonimami, dlatego w 1847 roku czytelnicy „Dziwnych losów Jane Eyre” za jej autora uznawali Currera Bella, a nie Charlotte. Powieść szybko zyskała uznanie publiczności, a dzisiaj zalicza się ją do klasyki angielskiej literatury, tuż obok „Dumy i uprzedzenia” J. Austen. Do sukcesu pracy pisarki przyczyniło się nie tylko poruszanie silnie feministycznego tematu, ale również sposób narracji, ponieważ Brontë jako pierwsza w dziejach literatury postanowiła tak intensywnie zagłębić się w psychikę swojej bohaterki i przedstawić jej zapis w pierwszoosobowej narracji. W ten sposób, według badaczy, XIX-wieczna pisarka stała się prekursorką nurtu, który zostanie rozwinięty przez twórców takich jak Joyce i Proust.

 

Książka „Dziwne losy Jane Eyre” (angielski tytuł: „Jane Eyre. An autobiography”) opowiada historię życia sieroty, a później guwernantki. Nieakceptowana przez ciotkę Reeds i swoich kuzynów, mała Jane spędza swoje dzieciństwo w Zakładzie Lowood, instytucji utrzymywanej z datków pozyskiwanych przez wiernych z okolicznych terenów. Uciążliwy głód, bieda, choroby oraz rozbudowany system kar utrzymujący dyscyplinę sprawiają, że wiele dziewczynek umiera przed opuszczeniem Zakładu. Jane po 8-letnim pobycie w nim, wyjeżdża do Thornfield Hall, aby uczyć młodą Francuzkę – Adele, podopieczną pana Edwarda Fairfaxa Rochestera. W mrocznej, gotyckiej rezydencji między porywczym właścicielem i młodziutką nauczycielką zaczyna rodzić się miłość. Niestety, ze względu na tajemnicę, której zazdrośnie strzegą mury zamku, małżeństwo między Jane i Edwardem nie może zostać zawarte.

 

Na podstawie życiorysu głównej bohaterki można zrekonstruować sytuację dziecka w XIX-wiecznej Anglii. Autorka poddaje krytyce brutalność kar cielesnych, wszechobecność śmierci oraz obłudę dorosłych, które sprawiały, że standardy życia sierot mieszkających w Lowood znacząco odbiegały od współczesnych wyobrażeń. 

 

Wkraczająca w dorosłość 18-letnia Jane po raz pierwszy może w pełni o sobie decydować. Opuszczenie szkoły daje jej możliwość, aby zweryfikować swoje poglądy w praktyce i zmierzyć się ze obcym światem, który paradoksalnie obchodzi się z tą dziewczyną o wiele łagodniej, niż z dziećmi z Zakładzie Lowood. Bohaterka posiada bardzo klarowny system wartości, jej osąd odznacza się bezwzględną moralnością, a najwyższą cnotą jest praca. 

 

Równie ważną funkcję w fabule pełni Edward Rochester, dużo starszy od Jane mężczyzna, który reprezentuje inne wartości. Ze względu na bolesną przeszłość, pan Thornfield Hall nie uznaje ascetycznego sposobu życia. Jego zachowaniem działają silne popędy oraz kapryśna natura. Mimo sprzeczności w usposobieniu, Edwardowi i Jane udaje się znaleźć wspólny język i stworzyć dynamiczny związek. To właśnie do ukochanego dziewczyna wypowiada słowa, które staną się ważne dla wielu pokoleń feministek i innych działaczy na rzecz równości mężczyzn i kobiet:

 

„Czy pan sobie wyobraża, że ja potrafię pozostać, stając się dla pana niczym? Czy pan mnie uważa za bezduszny automat, za maszynę bez uczucia? Sądzi pan, że potrafiłabym znieść, gdyby mi kęs chleba wydzierano od ust i kroplę życiodajnej wody wylewano z czary? Ponieważ jestem biedna, nieznana, nieładna i mała, myśli pan, że i duszy we mnie nie ma ani serca? O, jak się pan myli!

 

Mam duszę jak i pan, i takież serce! A gdyby mi Bóg był dał nieco urody i wielkie bogactwa, postarałabym się, aby panu było równie ciężko odejść ode mnie, jak mnie jest ciężko odejść od pana. Nie zwracam się teraz do pana tak, jak nakazuje zwyczaj czy konwenans światowy, nawet nie jak człowiek do człowieka, ale jak wolny duch do wolnego ducha, jak gdybyśmy, przeszedłszy przez śmierć i przez grób, stali przed Bogiem równi, bo i równi przecież jesteśmy!”

 

Serdecznie zachęcam do zmierzenia się z tą powieścią, należącą do klasyki światowej literatury. Uważam, że mimo dużej objętości warto sięgnąć po oryginał. Historia Jane Eyre doczekała się wielu ekranizacji filmowych (2011) czy serialowych (2006), jednakże w tym przypadku książka góruje nad nimi, ponieważ odbiorca ma bezpośredni kontakt z psychiką głównej bohaterki, a przecież wyeksponowanie tych przemyśleń przesądziło o nowatorstwie światopoglądowym i warsztatowym tej książki.

Julia Panicz

  Siostry Brontë są jednymi z najchętniej czytanych angielskich pisarek. Nic dziwnego, bo ich powieści od lat poruszają czytelników na całym świecie. Trzy utalentowane kobiety stworzyły dla literatury niezapomniane historie takie jak „Wichrowe Wzgórza” czy „Dziwne losy Jane Eyre” – tytuły, które zna chyba każdy.

 

Dlatego ucieszyło mnie, kiedy zobaczyłam, że właśnie druga z tych powieści zostaje ponownie wydana w Polsce. Muszę się tym samym nieśmiało przyznać, że po tę pozycję będę sięgać już po raz trzeci w swoim życiu. Jest to zdecydowanie jedna z moich ulubionych książek z repertuaru wszystkich sióstr. Pokuszę się nawet na powiedzenie, że to może być jedna z tych lektur, które mają szczególnie miejsce w moim sercu – w ogóle.

 

Przede wszystkim historia, którą przekazuje nam Charlotte Brontë, jest wyjątkowo poruszająca. Tytułową Jane Eyre poznajemy, gdy mieszka u brata swojej matki. Dziewczyna młodo straciła oboje rodziców, więc jako sierota wychowuje się u rodziny. Ciotka jednak nigdy nie przepadała za przybraną córką. Wolała faworyzować swojego syna, który w końcu miał kiedyś przejąć i nazwisko i majątek. Natomiast kuzyni wykorzystywali każdą okazję, żeby drwić z dziewczyny, dokuczać jej czy nawet się znęcać nad nią. Kiedy Jane udaje się w końcu opuścić mury tego przeklętego domu, ląduje w szkole z internatem, gdzie również nie traktują jej dobrze. Dopiero po kilkunastu latach jej los ma się odmienić.

 

Po ukończeniu szkoły dostaje pracę jako guwernantka w domu Edwarda Rochestera, który samotnie wychowuje swoją przysposobioną córkę. Między Jane i jej pracodawcą rodzi się prawdziwe uczucie. Na próżno jednak szukać tutaj przedwcześnie szczęśliwego zakończenia, bo, aby ono mogło nastąpić, na drodze pary staje wiele trudnych przeszkód.

 

Opowieść, którą funduje nam Charlotte Brontë jest pełna niespodziewanych zwrotów i prawdziwej dramaturgii. Jest to zresztą charakterystyczny zabieg dla epoki, w której tworzyła i dla stylu, którym się inspirowała. Brytyjski romantyzm ściśle wiąże się z powieściami grozy. Jednak nie takimi, jakie znamy teraz. Próżno tutaj szukać jakichś slasherów czy innych horrorów pokroju Kinga. Groza w powieściach autorów takich jak Brontë jest bardziej delikatna, zmysłowa i objawia się raczej ludzkimi tragediami – emocjonalnymi i społecznymi. Na swój sposób, nie przesadzając, grozą można nazwać również samą epokę, w kwestii społecznej.

 

„Dziwne losy Jane Eyre” nie opowiadają jedynie o miłości młodej guwernantki do swojego pracodawcy. Jest to także opowieść o tragedii dziewcząt – sierot, o znęcaniu się i o trudach życia w epoce, dla której losy pozbawionych rodziny dzieci są kompletnie obojętne. Chociaż Jane dostaje w pewien sposób łaskę, bo zostaje najpierw przyjęta pod dach wujostwa, a następnie trafia do szkoły dla sierot, to w żadnym z tych miejsc nie jest traktowana ani, jako pełnoprawny członek rodziny, ani jak człowiek w ogóle. Portretowanie brytyjskiego społeczeństwa wychodzi Brontë bardzo dobrze. Dzięki jej powieści możemy cofnąć się w czasie.

 

Charlotte Brontë w swojej powieści porusza jeszcze jedną ważną kwestię, która łamie ówczesne konwenanse. Jej bohaterka jest prawdziwą „heroiną” – silną i niezależną. Jane jest w dodatku kobietą pracującą, niepochodzącą tak naprawdę z żadnego bogatego rodu. Chociaż jej rodzina niegdyś należała do wyższych sfer, to zubożała – to też jest jeden z powodów, dla których wujostwo nie okazuje jej żadnego szacunku. Jane Eyre jawi się również jako postać o silnych poglądach, która będzie bronić swoich postanowień za wszelką cenę. Nie zgadza się, aby zostać kochanka Rochestera. Jedyną drogą, aby zgodziła się z nim związać, byłoby legalne zawarcie małżeństwa.

 

Te wszystkie cechy – zarówno bohaterki, jak i wyprzedzający czasy model powieści – sprawiają, że „Dziwne losy Jane Eyre” są nie tylko jedną z najlepszych powieści napisanych przez którąś z sióstr Brontë. Jest to również jedna z lepszych powieści z brytyjskiej historii. Nie przesadzę zatem, jeśli powiem, że tę książkę powinien każdy choć raz w swoim życiu przeczytać. To jest po prostu arcydzieło.

 

 
 

Komentarze

Security code
Refresh

Aby Skomentować Kliknij Tutaj

Współpracujemy z:

BIBLIOTECZKA

Karta Do Kultury

? Jeżeli zalogujesz się na swoje konto, będziesz mógł bezpłatnie:
*obserwować pozycje wydawnicze, promocje oraz oferty specjalne
*dodawać je do ulubionych
*polecać innym czytelnikom
*odradzać produkty, po które więcej nie sięgniesz
*listować pozycje, które posiadasz
*oznaczać pozycje przeczytane/obejrzane
Jeżeli nie masz konta, zarejestruj się, zapraszamy do rejestracji!
  • Zobacz Mini Tutorial