Toskania Jakiej Nie Znacie | Autor: Witold Kawecki

Toskania, legendarny region Włoch, wakacyjne marzenie wielu z nas. Jest tam właściwie wszystko na wyciągnięcie ręki: morze, a nawet dwa, Liguryjskie i Tyrreńskie, z uroczymi nadmorskimi miasteczkami, łagodne zbocza Apeninów z rozległymi soczyście zielonymi halami, a także malownicze jeziora. Jakby tego było mało, jeszcze wokoło wyrastają gaje oliwne i ciągnące się równymi rzędami aż do linii horyzontu krzewy winorośli, bo przecież każdy wie, że to właśnie w słońcu Toskanii dojrzewają najsłodsze winogrona. W tym sielskim krajobrazie, łagodnym  klimacie i sięgającej zamierzchłej przeszłości kulturze rozmiłował się również autor książki „Toskania, jakiej nie znacie” ksiądz Witold Kawecki, profesor nauk teologicznych, z zamiłowania podróżnik, teoretyk piękna i sztuki. Ta książka to jego bardzo osobisty przewodnik po miejscach, które wielokrotnie odwiedził, które pozostawiły trwały ślad w jego pamięci i sercu, i które teraz chce przybliżyć czytelnikom. Zachwytem swoim należy się dzielić, dać bliźnim możliwość obcowania z doskonałym pięknem zarówno natury, jak i dzieł stworzonych ręką człowieka przez nią natchnionego.

 Autor co i rusz sięga daleko w przeszłość, przywołuje zapomniane karty historii, ożywia świat Etrusków, praprzodków dzisiejszych mieszkańców Toskanii. Okazuje się, że oni także nie gardzili dobrym winem, przypominającym zapewne Chianti, jakie dzisiaj gości na toskańskich stołach, a do niego kosztowali wybornych serów. Co ciekawe, etruskie kobiety ćwiczyły w ówczesnych siłowniach.  Z książki dowiadujemy się wielu interesujących rzeczy o tej wymarłej wieki temu kulturze, która wywarła nieoceniony wpływ na starożytny świat rzymski. Mówi się nawet, że Etruskowie byli bardziej włoscy niż Włosi. Okazuje się, że ksiądz Kawecki jest nie tylko wybitnym znawcą teologii, autorem wielu naukowych opracowań, ale też nie lada ekspertem w dziedzinie historii i historii sztuki. Potrafi przy tym jak nikt opowiadać, snuć gawędę, raz po raz wtrącając jakąś anegdotę, sięgając do skarbnicy literatury i filmu, gdzie Toskania bardzo wyraźnie zaznaczyła swoją obecność. Pisali o niej Jarosław Iwaszkiewicz, Zbigniew Herbert, Józef Ignacy Kraszewski, a współcześnie, choćby znana z cyklu obyczajowo- wspomnieniowego, Frances Mayes. Henryk Sienkiewicz podsumował: „Każdy cywilizowany człowiek ma dwie Ojczyzny – własną i Włochy”. Zgadzam się z tym twierdzeniem całkowicie. Po wycieczce, na którą wybrałam się 2 lata temu, wiem już, że do Toskanii będę wracała jeszcze niejeden raz. Teraz zaś z ogromną przyjemnością przewracałam stronice książki i syciłam wzrok barwnymi ilustracjami przedstawiającymi dzieła sztuki, architektury, idylliczne pejzaże czy też wąskie, wijące się niczym rzucona wstążka brukowane uliczki z domami z surowego kamienia patrzącymi rzędem okien z otwartymi drewnianymi okiennicami na cyprysowe alejki zieleni. Ilustracji na błyszczącym, kredowym papierze jest w książce bez liku. Można więc na bieżąco konfrontować tekst z obrazem. Gdy oglądamy te zdjęcia nie dziwimy się ani przez chwilę, że Toskania urzekła tylu twórców filmowych. Niemal każdy fragment krajobrazu to gotowy kadr filmowy, niczym z „Pokoju z widokiem” Jamesa Ivory`ego albo „Portretu damy” Jane Campion czy też „Pod słońcem Toskanii” Audrey Wells.

 Poszczególne regiony Toskanii prowokują autora do licznych dygresji na temat bliższej i dalszej przeszłości, historycznego dorobku, tradycji. Przede wszystkim jednak dają asumpt do ukazania ludzi, którzy rozsławili Toskanię, a tym samym całe Włochy, którzy zostawili po sobie utwory literackie, płótna, rzeźby. Niektórym z nich poświęca ksiądz Kawecki oddzielne rozdziały. Osobno omówiona została, nie muszę dodawać, że arcyciekawie, Ostatnia Wieczerza – obraz wszechczasów, zawierający w sobie tajemnicę i intrygujący po dziś dzień. Florencja, będąca sama w sobie jednym wielkim muzeum, również ma należne jej miejsce w opracowaniu. Lektura jest jedną wielką przyjemnością. Autor rzeczowe, opisowe fragmenty przeplata dowcipnymi uwagami i ciekawymi spostrzeżeniami nad naturą Włochów, narodu towarzyskiego, kochającego życie, przyrodę i dobrą kuchnię. Oprowadza czytelnika po przytulnych, gwarnych trattoriach, przybliża mu historię narodowego symbolu Włoch – pizzy, niegdyś  będącego chlebem dla ubogich. Docieka dlaczego mieszkańcy Toskanii jedzą chleb bez soli. Interesuje się produkcją serów, w której stosuje się prastare, tradycyjne metody: „ser owija się słomą i trawą, a później trzyma się go w jaskiniach lub wykopanych w ziemi zagłębieniach – przez wiele lat”. Z sentymentem wspomina potrawy, jakich kosztował, wszystkie te bruschetty, pasty, czy też wołowy befsztyk florencki z kością. Nie wspomnę już o deserach.  Wierzyć się wprost nie chce, że w tej krainie radości i wina, słońca i miłości, mogły zapłonąć stosy wzniecone przez Savonarolę, do których wrzucano książki, obrazy, instrumenty muzyczne, flakony perfum. Jak to możliwe, że nawykli do wyśmienitej kuchni i wręcz sakralizujący wspólne biesiady mieszkańcy Toskanii potrafili całymi tygodniami umartwiać się poszcząc.

 Trudno w krótkiej recenzji zawrzeć wszystko, co nasuwa mi się na myśl po lekturze „Toskanii, jakiej nie znacie”. Zachęcam zatem do jej przeczytania zarówno tych, którzy, jak ja, chcieliby powspominać, jak i tych, którzy są Toskanii ciekawi. Pięknie wydana, interesująco napisana, na pewno spełni Wasze oczekiwania.