Winny | Autor: Joanna Opiat Bojarska

Po raz pierwszy zetknęłam się z twórczością Joanny Opiat-Bojarskiej. Zastanawiam się, dlaczego dopiero teraz? Gdzie ja byłam wcześniej? Jestem pewna, że autorka zdobyła kolejną fankę. Od dzisiaj należy do moich ulubionych autorów. Dlaczego? O tym za chwilę. 

Na obozie harcerskim w roku 2002 został zamordowany jeden z uczestników, Michał. Osądzony skazany za ten czym został Marcin. Ale on się broni, twierdzi stanowczo, że został przez kogoś wrobiony w tę zbrodnię. I nie spocznie, dopóki nie znajdzie prawdziwego sprawcy. Gdy życie osobiste się rozsypało i żona nie może pogodzić się z jego przeszłością, mężczyzna wyprowadza się z Poznania do Inowrocławia. Liczy na spotkanie z kolegą, Słoniną, który prawdopodobnie wpadł na ślad sprawcy morderstwa sprzed lat. Jednak wkrótce okazuje się, że Słonina nie żyje. Marcin jest w szoku i stracił jakąkolwiek nadzieję, że rozwiąże zagadkę. Stara się być twardy i stanowczy, i krok po kroku, dąży do celu. Po drodze mnożą się przeszkody, poznaje nowych ludzi, i łącząc fakty, jest blisko sprawcy. Ale wielu uczestników tamtego pamiętnego obozu nabiera wody w usta i nie chce wracać do przeszłości. Boją się o siebie i swoich najbliższych. A to może oznaczać, że sprawcą jest ktoś znany, ktoś, kogo wszyscy się boją, kto ma władzę. Ale któż by to mógł być...

"Winny" to niesamowity i elektryzujący thriller. Wszystkie poszczególne elementy są w nim precyzyjnie o dokładnie dopasowane: fabuła, dynamizm akcji, rzeczywiście i naturalnie wykreowani bohaterowie. Każdy element tej ciekawej układanki jest niezbędny. Akcja toczy się dwutorowo, obecnie i w przeszłości, w czasie, gdy miało miejsce przestępstwo będące osią napędową tej lektury. 

Możemy wczuć się i spróbować zrozumieć wydarzenia sprzed lat, aby nabrać dystansu wobec zdarzeń dziejących się współcześnie. Powieść czyta się szybko, prosty i jasny przekaz szybko do nas dociera. Wiele miejsca autorka poświęca przeżyciom bohatera, jego problemom wewnętrznym, z którymi walczy od wielu lat, a które budzą się w najmniej oczekiwanym momencie. Rządzą jego światem wewnętrznym i determinują jego działania i plany na przyszłość. 

Autorka, oprócz przewodniego tematu powieści, porusza bardzo istotne i ważne kwestie, jak molestowanie seksualne nieletnich, zdradę, poświęcenia dla dobra drugiej osoby, zakłamanie. Nie sposób obok tych problemów przejść obojętnie, one zawsze wzmagają w nas niepokój, złość i niemoc. Nie zawsze możemy pomóc w takich sytuacjach, nie zawsze możemy się przebić przez mur milczenia. Trudno wyciągnąć pomocną dłoń do drugiej osoby, jeżeli ona stanowczo ją odrzuca i gardzi nią. 

Mroczny klimat i atmosfera, napiecie wibrujące w powietrzu i pochłaniające nasze zmysły, emocje wyrywają się i nie sposób nad nimi zapanować. Zakończenie, przyznam, mistrzowskie. Autorka zabawia się z nami, a my przyjmujemy jej propozycję i śmiało podążamy złudnymi i mylnymi tropami. Świetna i wytrawna. Jednym słowem, genialna.

Z twórczością Joanny Opiat-Bojarskiej zetknęłam się już jakiś czas temu, gdy zdobyłam w lokalnej bibliotece wszystkie dotychczas napisane przez nią powieści i zapoznałam z nimi po kolei. Muszę przyznać, że pomimo iż średnio lubię połączenie wątków obyczajowych z kryminalnymi, zwłaszcza gdy te pierwsze zdecydowanie wiodą prym, książki akurat tej autorki należą do wyjątków. Dzieje się tak przede wszystkim za sprawą żywego języka i mrocznego klimatu. „Winny” jednak nieco różni się od innych tytułów, które trafiły w moje ręce wcześniej. Dlaczego?

Głównym bohaterem „Winnego” jest Marcin Rybacki, którego czytelnik poznaje w momencie nowego życiowego startu. Mężczyzna opuścił właśnie rodzinny Poznań i wyjechał do Inowrocławia, w którym ma nadzieję zbudować swój los od nowa. Nie jest to jednak jedyna jego motywacja… Przed laty uznano, że „Ryba” jest sprawcą śmierci dwunastoletniego uczestnika obozu harcerskiego. Tak orzekło społeczeństwo, tak orzekł sąd, młody człowiek musiał zatem odpokutować ten postępek w poprawczaku… Czy był winny? Sam twierdził, że nie, jednak i tak zapłacił wysoką cenę, a zdarzenie wywarło na nim piętno. W nowym mieście ma nadzieję wraz z kolegą o wdzięcznym pseudonimie Słonina przeanalizować dawną sprawę i odkryć prawdę. Sytuacja komplikuje się jednak, gdy okazuje się, że Słonina nie żyje…

„Winny” to thriller psychologiczny utrzymany na bardzo wysokim poziomie. Mimo że początkowa akcja rozwija się niespiesznie, momentami nawet statycznie, główny bohater zdecydowanie ożywia całość. Wszystkie osoby pojawiające się na kartach powieści są zresztą wielowymiarowe i ciekawie opracowane. Każda z nich, nawet żona, która opuszcza Marcina, ma swoje racje. Każdej z nich można także sporo zarzucić. Czytelnik, dzięki konstrukcji świata przedstawionego, poznaje po fragmencie skomplikowaną osobowość „Ryby”, wchodząc w świat emocji, którymi czasami targają nim w niekontrolowany sposób.

Książka Joanny Opiat-Bojarskiej zalicza się do powieści, w których akcja przebiega dwutorowo. Pierwszy czas to teraźniejszość, w której toczą się zmagania Marcina ze światem, samym sobą i dążeniem do prawdy. Drugą warstwę stanowi przeszłość – to właśnie ona wywarła tak silny nacisk na wszystko, co dzieje się teraz. Taki zabieg konstrukcyjny pozwala czytelnikowi z jednej strony wczuć się w dawne wydarzenia i spróbować zrozumieć ich przebieg, z drugiej zaś – wraz z bohaterem docierać do dramatycznej prawdy. Książkę czyta się płynnie, a prosty i jasny przekaz bez kłopotów dociera do czytelnika. „Winny” to jednak nie tylko historia zbrodni i sprawiedliwości. To także żywy dziś, ale nadal traktowany po macoszemu, temat molestowania seksualnego dzieci, kwestie zdrady, kłamstwa i poświęcenia. Obok tych problemów trudno przejść obojętnie, a jednak nadal towarzyszy im mur milczenia.

Jakiś czas temu miałam przyjemność wysłuchać wywiadu z Joanną Opiat-Bojarską, w którym autorka wyjaśniała, że – mimo iż nie tworzy literatury faktu – mocno inspiruje się prawdziwymi wydarzeniami. Rozmawia z informatorami o rzeczywistych sprawach, a następnie modyfikuje fakty i na ich kanwie kreuje nową rzeczywistość. Czy „Winny” to także opowieść o czymś, co faktycznie miało miejsce? Tego nie wiemy, jednak nie ulega wątpliwości, że research po raz kolejny staje się mocną stroną pisarki. Korzystając z okazji, rozmawiałam z kilkoma osobami dobrze znającymi Inowrocław: rozkład ulic, charakterystyczne budynki, a nawet regionalny język – wszystko w powieści się zgadza. Z czystym sumieniem mogę zatem polecić ją nie tylko miłośnikom literatury kryminalnej.