W Poszukiwaniu Struktury Wody | Autor: Tomasz Płowucha

Już sam tytuł debiutanckiej popularnonaukowej książki Tomasza Płowuchy intryguje, nie tylko odwołaniem do monumentalnego dzieła Marcela Prosta czy obietnicą przygody, jak w cyklu filmów o Indianie Jones, ale przede wszystkim odwołaniem się do zdrowego rozsądku w temacie, który w ostatnim czasie stał się wyjątkowo modny czyli wody strukturyzowanej czy pamięci wody. Teorii, według autora, pseudonaukowych i szkodliwych.

„Każdy z nas ma do czynienia z wodą na co dzień od pierwszych momentów życia. Nasza egzystencja, nierozerwalnie z nią związana, zaczyna się już w momencie, gdy komórka jajowa matki łączy się z plemnikiem ojca – co samo w sobie odbywa się w środowisku wodnym – i trwa aż do chwili śmierci. Codziennie stykamy się z wodą przynajmniej kilka razy. Nie możemy bez niej żyć. Jest obecna w naszym otoczeniu praktycznie w każdym z jego aspektów, tak samo jak w nas samych. Woda jest przy nas całe życie, lecz tak naprawdę przeciętna osoba nie ma świadomości, czym jest ta często zaskakująca substancja.”

Być może właśnie to powoduje powstawania i lansowanie przeróżnych pseudonaukowych, a za takie trzeba nam uznać te, które nie zostały potwierdzone przez naukę, teorii, których celem jest wykorzystywanie naiwności i niewiedzy oraz manipulowanie faktami naukowymi. Właśnie z tymi manipulacjami, które powoli zaczynają zalewać media i stawać się wyjątkowo popularnymi, postanowił zawalczyć Tomasz Płowucha, chemik z pasji, wykształcenia i zawodu, ufając, że nie jest to walka z wiatrakami. Odbiór niniejszej pozycji może być tego niezłym sprawdzianem.

Część pierwsza to solidna piguła informacyjna na temat wody, jej istoty, budowy, właściwości, jednym słowem Autor funduje nam powtórkę szkolnej wiedzy, zdecydowanie jednak w zakresie rozszerzonym. Sam muszę przyznać, że moja wiedza w rzeczonym temacie ograniczała się właściwie do informacji, że woda może występować w trzech stanach skupienia i że ludzki organizm składa się właściwie głównie z niej właśnie. Z tym większym zainteresowaniem chłonąłem informacje przedstawione przez fachowca, który znakomicie odnalazł się w roli propagatora nauki, czyniąc to w sposób szalenie przystępny i klarowny. Już samo to odróżnia go od hochsztaplerów i oszustów, których styl charakteryzuje się, co w sumie zrozumiałe, bełkotliwością, niezrozumiałą terminologią, często zresztą wydumaną, nadmiernie metaforyczną i nie mającą odniesienia do żadnych prac naukowych.

Zasadniczą część książki stanowi próba zdemaskowania oszustów używających paranaukowy argumentów, by zarabiać na ludzkiej naiwności i typowej potrzebie znajdowania prostych rozwiązań na skomplikowane problemy. Obnaża popularne sztuczki i mechanizmy, którymi posługują się twórcy pseudoteorii, dzięki której mogą oni sprzedawać swoje w gruncie rzeczy nie warte przysłowiowego funta kłaków wynalazki i cudowne receptury. Pokazuje, jak manipulują oni statystykami, danymi, często bez podawania źródeł albo ze źródeł zwyczajnie zmyślonych. Jak żonglują podstawowymi pojęciami takimi jak teoria, teza, hipoteza, ignorując albo celowo przeinaczając ich leksykalne znaczenie.

Mimo, że Płowucha skupił się na oszustach, którzy swój biznes oparli na wielkim kłamstwie o wyjątkowej długowieczności tajemniczego ludu zamieszkującego Syberię i pijącego wodę z pradawnego lodowca, mechanizmy, które demaskuje dotyczyć mogą też innych przypadków wykorzystywania pseudonauki do niecnych celów. Szalenie ciekawe zresztą są te miejsca, w których pisze Autor o istocie nauki, o naukowych badaniach i odkryciach, które nie byłyby możliwe, gdyby naukowcy wciąż nie zadawali sobie nowych pytań, często stawiających w wątpliwość dokonania i odkrycia poprzedników.

„W poszukiwaniu struktury wody” to wyjątkowo inspirująca praca, która unikając akademickiego zadęcia, pozwala wejść nawet największemu laikowi do pozornie tylko hermetycznego świata nauki, poszerzając jego wiedzę o otaczającym go świecie.