Stara Miłość | Autor: Sándor Márai

Gdy tylko pojawiła się okazja sięgnąć po twórczość Sándora Márai nie zastanawiałam się nawet przez chwilę, decyzję podjęłam błyskawicznie. Nie znam jego wcześniejszej twórczości, więc nie mogłam na ten temat w ogóle zabierać głosu. Ale posłuchałam głosu innych i chciałam się przekonać, na ile mnie przekonały do tego autora. Czy się zawiodłam czy też byłam zachwycona? Czy sięgnę po jego kolejne utwory czy też skończę z nim przygodę na tej jednej pozycji?

Stara miłość to zbiór chronologicznie napisanych opowiadań, powstałych na przestrzeni wielu lat. O czym są te opowiadania? Gdyby można było to opisać jednym słowem, to najbardziej odpowiednie będzie stwierdzenie „o życiu”. O codziennych problemach, które nawiedzają ludzi od lat. O poszukiwaniu miłości, pragnieniu kochania, pożądaniu i namiętności, o śmierci i przemijaniu, o relacjach międzyludzkich, często trudnych i napiętych. Widzimy oczami autora to, co nas spotyka na co dzień.

Na podstawie tych wybranych utworów widać doskonale, jak ewoluowało podejście autora do istotnych życiowych zagadnień, jak się rozwijał i nabierał pewności siebie, jak nabierał coraz lepszego kunsztu artystycznego. Każde kolejne opowiadania były coraz bardziej dojrzałe, dotykały trudniejszych tematów, stawiały egzystencjalne pytania, na które uważny czytelnik mógł znaleźć odpowiedzi między wersami tych utworów. Nie było to łatwe zadanie, gdyż często należało się pewnych rozwiązań domyślać czy skrzętnie wyłuskać z obszernej treści. Ale jakież to było ciekawe zadanie, nie dostać gotowych odpowiedzi, tylko ich poszukiwać wraz z bohaterami tych miniaturowych utworów. Bo trzeba śmiało przyznać, że autor zaprezentował nam bogaty wachlarz bohaterów, każdy z nas pośród nich znajdzie bliską sobie bratnią duszę.

Autor w prostych obrazach wycinków rzeczywistości potrafił zamknąć tak wiele różnych emocji, napięć czy przeżyć. Opisuje rzeczy codziennie i banalne, rzeczywistość prostą, a czasami nudną. Ukazuje ludzkie przywary i wady, czasami kpi z ludzkich śmiesznych zachowań, piętnuje zło i pychę, kłamstwo i obłudę. Pokazuje, jacy jesteśmy obłudni i zakłamani, jakie lubimy stwarzać pozory, aby inni wyrobili sobie o nas doskonałe przekonanie. Wypływa z nas egoizm i dbałość o własne interesy, często nie interesują nas najbliżsi, staramy się być lepsi od nich, czasami nawet nie mając ku temu żadnych powodów.

Istotną zaletą przedstawionych opowiadań jest precyzyjność, dokładność i rzetelność w opisach sytuacji i ludzi. Autor nie stroni od detali i szczegółów, nie omieszka nas przygotować do jak najbardziej wartościowego odbioru jego twórczości. Można śmiało stwierdzić, że jest doskonałym i wnikliwym obserwatorem, nic nie ujdzie jego najmniejszej uwadze. Mam na myśli nie tylko liczne i schludne opisy realiów, ale świetną znajomość psychiki ludzkiej, ogarniętej żądzą czynienia zła, balansowania na granicy prawdy i fałszu. Ciekawe jest również to, że autor potrafi się dzielić swoimi spostrzeżeniami, potrafi skłonić czytelnika do chwili refleksji i zadumy. Po tej lekturze sami stawiamy sobie trudne intuicyjne pytania, na które chyba przez całe życie szukamy odpowiedzi.

Lektura jest warta naszej uwagi. Przyznaję, że tych opowiadań nie można czytać szybko, przeskakiwać z jednego na kolejne. Po każdym z nich kumulują się setki pytań, kłębią się w naszej otwartej wewnętrznej przestrzeni. Dlatego chwilowy przystanek jest wskazany i pożądany. Ja przynajmniej tak miałam. Dość dużo czasu spędziłam przy tej lekturze, co tylko powoduje, że na dłużej pozostanie w mojej pamięci. Szybko jej nie zapomnę. Nie liczcie też na szybką akcję czy nagłe zwroty wydarzeń. To nie ten rodzaj wrażeń. Ta książka ta najlepsza lektura na ciche zimowe wieczory, gdy za oknem pada śnieg, wtedy ogarnia nas nostalgia, tak wskazana przy tej przygodzie.