Mężczyźni W Potrzasku | Autor: Kazimierz Kyrcz Jr.

Szybkie internetowe śledztwo wykazało, że „Mężczyźni w potrzasku” to czwarta część cyklu o krakowskich policjantach. Nie czytałam tomów wcześniejszych. Nie miałam również styczności z autorem i mam poważne wątpliwości, czy chciałabym jeszcze jakąś jego powieść bądź tom opowiadań przeczytać. Sam pomysł jest świetny. Niestety, bardzo zmęczyła mnie warstwa językowa, która sprawiła, że lektura momentami stawała się dla mnie doświadczeniem irytującym.

Przyznać jednak trzeba, że zaczęło się świetnie. Nadkomisarza Bednarskiego spotykamy na pikniku z okazji święta małopolskiej policji. Wydarzenie organizowane jest na terenie Muzeum Archeologicznego, co autor konstatuje w bardzo zabawny sposób. Niestety, już na tym etapie mamy pierwszy zgrzyt: Bednarski stoi w kolejce po bigos, który na przestrzeni zaledwie jednej strony zamienia się w grochówkę. Zabrakło staranności czy redakcji? Nie to jest istotne. Rzecz w tym, że nie to nie jedyna tego rodzaju niezręczność w powieści.

Z tego, co zdążyłam się zorientować, w „Mężczyznach w potrzasku” pojawiają się bohaterowie znani z części poprzednich. Na szczęście ich znajomość nie jest konieczna, gdyż każda sylwetka zostaje dobrze czytelnikowi przybliżona. Wspomniany przeze mnie wcześniej nadkomisarz Bednarski zostaje szefem policyjnego Archiwum X. Jedną z zadawnionych spraw, którą się zajmie, jest samobójstwo młodego chłopaka. W to, że targnął się on na swe życie, nie wierzą jego najbliżsi. To tylko jedno ze śledztw. W sumie w książce znajdziemy trzy sprawy kryminalne, a każdą zajmuje się odrębny zespół śledczych. Nadaje to akcji dynamizmu, a mimo to nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że cała książka jest mocno przegadana. Całość podzielona jest na sześć rozdziałów. W każdym akcja posuwa się naprzód, a jednak żadne z wydarzeń nie przykuło mnie dostatecznie mocno.

Dość charakterystyczna dla „Mężczyzn w potrzasku” jest konstrukcja bohaterów. Na pierwszy plan wysuwa się, oczywiście, Bednarski – twardziel, luzak, człowiek o ciętym języku i dosadnym dowcipie. Towarzyszy mu zespół Archiwum X, który – jak na policjantów i śledczych przydzielonych do spraw niewyjaśnionych przez innych – jest zaskakująco nieporadny, pozbawiony inicjatywy i jakości w swoich działaniach. Nawet policyjne rozmowy i żarty są na żenującym poziomie. Na nieszczęście ten nieoględny słownik udzielił się samemu narratorowi: kolokwializmy, niechlujna składnia i dyskusyjne żarty pojawiają się także w należących do niego partiach tekstu. Jako przykład wystarczy podać fragment z graffiti na temat „piekła kobiet”, w przypadku którego nie jestem pewna, na ile miał być żartobliwy.

W pewnym momencie lektury miałam zresztą myśl, że tytułowi „Mężczyźni w potrzasku” stanowią dość dobre podsumowanie całego świata przedstawionego, który dość mocno polaryzuje się antyfeministycznie. W kryminalne Kazimierza Kyrcza Jr. pierwszy plan zajmują reprezentanci płci brzydszej. Kobiety, gdy w ogóle są przywoływane, to albo w kpiący sposób, albo w sytuacji ośmieszającej, jak podczas starcia Bednarskiego z panią prokurator. Nie wiem, na ile jest to specyfika książki, a na ile maniera autora, bo nie miałam z jego pisarstwem wcześniej do czynienia, nie ukrywam jednak, że takie obrazowanie znacznie mi przeszkadzało. Mam też wrażenie, że – pomimo że w książce dużo się dzieje – całość akcji jest mało dynamiczna. Pewnie spora w tym zasługa doboru wątków: nacisk autorski położony jest na pokazanie problemów finansowych polskiej policji, niedostatków intelektualnych funkcjonariuszy, biurokracji i organizacji pracy opartej na piciu kawy. Takie elementy musiały wpłynąć na tempo i, niestety, stało się to ze szkodą dla książki.