Dekameron | Autor: Giovanni Boccaccio

Klasyczne powieści światowej literatury zawsze znajdą swoich odbiorców, gdyż każde kolejne pokolenie może odkrywać je na nowo, cieszyć się zawartymi w nich wartościami i odkrywać to, co jest już przeszłością, lecz nadal może być aktualne nawet w chwili obecnej. Czy mówimy o Dostojewskim, Aleksandrze Dumas, czy też o wielu innych klasycznych prozatorach, wszystkich ich łączy jedno: ponadczasowość twórczości, uniwersalizm przekazu, umiejętność wplecenia w fabularną miksturę tego, co ważne. Nie wszyscy czytelnicy oczywiście gustują w dziełach klasyków, gdyż niejednokrotnie powieści pisane dekady lat wcześniej okazują się dzisiaj dość trudne w odbiorze, mimo wszystko jednak dobrze się dzieje, że wydawcy wznawiają publikacje tych właśnie kształcących pozycji literatury światowej. Dla czytelników już je znających, możliwość kupienia ich w nowym, bardziej atrakcyjnym wydaniu stanowi przyjemną możliwość wzbogacenia domowej biblioteczki.

Z pewnością do tego rodzaju ponadczasowej klasyki należy zaliczyć sławetny Dekameron włoskiego twórcy Giovanni Boccaccio, o którym mówiło się już bardzo wiele i mówi się dalej. Jest to właśnie jedna z tych pozycji, które nie starzeją się nigdy, których przekaz trafia do kolejnych pokoleń i kształtuje kolejne umysły i gusta literackie. Wydawnictwo MG opublikowało nowe, piękne wydanie Dekameronu opatrzone twardą oprawą, zawierające dodatkowo pochodzące z włoskiego wydania z 1518 roku drzeworyty Augusito de Zani, które są co prawda niewielkich rozmiarów, ale dodają tej publikacji specyficznego charakteru.

Wydanie Dekameronu z 2020 roku zawiera w sobie sto nowel, opowiedzianych przez siedem kobiet i trzech mężczyzn. Sto nowel, z których każde dziesięć przypada na jeden dzień, tworząc tytułowy dekameron właśnie. Co do ich zawartości fabularnej, to można by w tym momencie krótko napisać, że traktują o… byciu człowiekiem. O miłości, popełnianych błędach, namiętnościach, wyborach dobrych i złych, ludzkich przywarach, dumie i poniżeniu. O wszystkim, co w efekcie składa się na życie ludzkie, kształtuje ludzkie charaktery i jest typowe tylko dla człowieka właśnie.

Dekameron po dziś dzień może być odbierany jako symbol renesansowego humanizmu, doskonałe literackie świadectwo natury ludzkiej afirmujące nasze wady i zalety. Wszystkie nowele zawarte w tym obszernym, zawierającym ponad osiem setek stron tomie, poprowadzą czytelnika przez różnorodny świat zmysłów, opisując miłość nie tylko małżeńską, ale i przygody erotyczne, jak również wszelkiego rodzaju gry i zabawy ludzi inteligentnych, poważnych i dojrzałych.

Tym, co świadczy o niebagatelności treści zawartych w Dekameronie, jest jednak nie tylko przekaz, ale również język, jakim wszystkie nowele zostały napisane. Patrząc w dzisiejszego punktu widzenia nazwiemy go archaicznym, lecz bez wątpienia również subtelnym i pięknym, wciągającym i przykuwającym uwagę czytelnika stylistycznymi niuansami. Giovani Boccaccio doskonale wiedział, co chce przekazać, ale wiedział również, w jaki sposób to zrobić, by jego dzieło przetrwało długie wieki. Dekameron może być więc obecnie postrzegany jako stylistyczny majstersztyk.

Lektura tych stu nowel zabiera trochę czasu, trzeba to przyznać, a w dodatku raczej męczące byłoby czytanie ich jednym ciągiem, bez żadnych przerw. Dlatego w trakcie lektury najlepiej robić sobie odpowiednie przerwy, poświęcić chwilę na refleksje nad przeczytanym tekstem i doskonałością stylistyczną autora. Dzięki temu łatwiej jest dostrzec to, co Giovani Boccaccio chciał czytelnikowi przekazać.

Z drugiej strony w moim osobistym mniemaniu niektóre z tekstów nieco nużą, zwłaszcza po przeczytaniu kilkudziesięciu nowel. Swobodne dawkowanie lektury Dekameronu sprawia, że czyta się go lepiej. Polecam, oczywiście, gdyż jest to obowiązkowa pozycja dla każdego czytelnika, tym bardziej, że wydanie najnowszego wznowienia bardzo cieszy oczy.

Co może robić dziesięć osób przez dziesięć dni? A co trudniejsze – dziesięć obcych sobie osób, którym przyszło spędzić najbliższy czas z dala od domostw i od miasta? Co zaciekawi wszystkich, przykuje ich uwagę i jednocześnie sprawi im przyjemność? W obecnych czasach znamy to z autopsji, częstokroć bowiem jesteśmy „zmuszeni” do wspólnego spędzania czasu, dlatego wszelkie idee ułatwiające ową egzystencję mogą być na wagę złota. I – tu to złoto, ów skarb jest. Boccaccio odkrył je już dawno, a my odkrywamy dopiero po latach – to opowiadanie historii. To snucie opowieści przez każdego z obecnego towarzystwa, które – co istotne – umilą czas. Ale – jak to wszystko się zaczęło?

Oto miasto ogarnięte zarazą. Umierają ludzie, zwierzęta, życie traci sens. Zaczyna szerzyć się niegodziwość, zwyrodnienia ludzi, którzy jeszcze żyją, a którzy utracili poważanie wobec praw i zasad. Wszędobylskie staje się zezwierzęcenie i bezduszność. Honor, uczciwość i dobro zostają zastąpione wszystko żrącym grzechem i rozpustą. I w takiej scenerii dziesięć, nadal uczciwych i pełnych wiary osób decyduje się na ucieczkę z epicentrum zła i udaje się do jakiejkolwiek wiejskiej posiadłości, by po prostu żyć i „obyczajowości nie przekraczać”. Jest w tym gronie siedem kobiet - Pampineę, Fiammettę, Filomenę, Emilię, Laurettę, Neifile i Elizę oraz trzech mężczyzn – Panfila, Filostrata i Dionea...

Tak zaczyna się „Dekameron”, który stoma opowieściami snutymi podczas dziecięciu dni samotności staje się dla jego bohaterów „różańcem przetrwania”, a dla nas – czytelników – „baśnią mądrości”. Każdy koralik to jedna opowieść, każdy nowy dzień – to nowa modlitwa, nowa intencja i nowa historia słyszana z ust kogoś, kto siedzi obok. Dni zaczynają ciekawić, codzienność staje się bardziej znośna, a życie zaczyna nabierać barw. Wkraczamy w świat kupców, kapłanów, sprzedawczyków, mnichów czy choćby dworzan z innych krajów. Nosimy bogato zdobione szaty, po chwili żyjemy w biedzie, czasem nawet nie mamy co na kark zarzucić. A to wszystko dzięki opowieściom i nieprzewidywalnym perypetiom ich bohaterów. To spacer po całym świecie, ale – co najważniejsze – to także uniwersalne prawdy aktualne do dziś.

„Dekameron” wymyka się wszelkim kwalifikacjom i zaszeregowaniom. Ucieka z rankingów, bo – według mnie – rankingi tylko zaniżają jego wartość, a ta stanowi bezcenną perłę. To dzieło samo w sobie. Bocciaccio opowieściami swoich bohaterów wprawia nas – a mnie w szczególności – w czytelniczy trans. Czas się zatrzymuje, dzień zazębia się z nocą, kolejna strona, kolejny morał, kolejny narrator dnia... I ja otumaniona historiami, które otulają mnie i unoszą ponad tym, co tu i teraz. Traciłam orientację, przenosiłam się na polanę i jako jedenasta towarzyszka dołączyłam do tych, co snuli opowieści. Opowieści, które nie dość, że we mnie pulsowały, to jeszcze rozbudzały wyobraźnię. Płynęłam niesiona słowami oraz rycinami zamieszczonymi pomiędzy wyrazami i kolejnymi stronami...
Marzyłam. Bo, czemu wyraz dał mistrz Giovanni – każdą pandemię można przeżyć.

Bocciaccio swoim dziełem udowodnił, że człowiek to „niezmienny wewnętrznie twór”. Sprawnym piórem nakreślił dzieło, które przetrwało do dziś i które klasyka przyjęła do swego zacnego grona. „Dekameron” to powieść, która doczekała się kilkudziesięciu okładek i wydań. „Dekameron” to literacka perfekcja, niezaprzeczalny master szyk. Skarb? Ogromny. Skarb, którego wartości do dziś nie oszacowano.
„Dekameron” to najznakomitsza uczta literacka.

RARYTAS LITERACKI.