Truchlin | Autor: Vojtech Matocha

Co lubią czytać nastolatki w 2020 roku? Odpowiedzi na to pytanie można znaleźć na wielu portalach specjalizujących się w poradnictwie w każdej dziedzinie życia. Informacje podawane na tych stronach skupiają się na przedstawieniu rankingu najczęściej kupowanych/wypożyczanych książek młodzieżowych. Warto podkreślić, że wiarygodnym źródłem informacji na temat popularnych tytułów jest strona fundacji „ABC XXI Cała Polska czyta dzieciom”, gdzie opublikowana jest „Złota lista” utworów, które zostały docenione na festiwalach literatury dziecięcej i młodzieżowej.

Niewątpliwie przekazywanie dobrych wzorców czytelniczych należy do obowiązków dorosłych, jednakże nie mogę się pozbyć wrażenia, że kupowanie nastolatkom najpopularniejszych lub najbardziej wartościowych książek przez zatroskane mamy czy ciocie odbiera młodzieży możliwość kształtowania własnych doświadczeń czytelniczych dopasowanych do ich poziomu rozwoju i zainteresowań.

Zgodnie z informacją na okładce książki „Truchlin”, jej autor- Vojtech Matocha, „wie, co przyciąga uwagę młodych ludzi, jakie powieści lubią czytać”. Akcja jego debiutanckiej powieści dzieje się w Pradze, w tajemniczej dzielnicy Truchlin. W tej opuszczonej części miasta pojawia Jirka, który po raz pierwszy samodzielnie odwiedza dziadka. W skutek nieszczęśliwego zbiegu okoliczności chłopak poznaje tajemnicę, przez co naraża się na niebezpieczeństwo. Starając się rozwiązać swoje kłopoty bez informowania dorosłych, bohater prosi o pomoc swoich przyjaciół: En oraz jej kuzyna Tondę. Intryga okazuje się bardziej skomplikowana niż na pierwszy rzut oka i jedynie nastolatkowie są w stanie zapobiec katastrofie, która zagraża całemu miastu.

Już od pierwszych zdań autor zaczyna konstruować tajemniczą przestrzeń pobawionej elektryczności dzielnicy Truchlin: Przechodzenie przez ciemne uliczki, ciągłe uczucie śledzenia czy natłok pytań, na które dorośli nie chcą lub nie potrafią odpowiedzieć towarzyszą bohaterom. Dodatkowo czytelnicy mogą odczuć nastrój powieści dzięki czarno-białym ilustracjom Karela Osohy. Oprócz mrocznej atmosfery do gustu powinna przypaść wartka akcja, ponieważ postaci non stop natrafiają na przeciwności i muszą szybko wpadać na pomysły, aby wyciągnąć się z tarapatów. Warto podkreślić, że przeciwnikami nastolatków są bezduszni kryminaliści, dlatego Jirga i przyjaciele są narażeni na szantaż, groźby i przemoc fizyczną.

Niestety w opowieści brakło miejsca na rozwinięcie charakterystyki postaci. Główny bohater jest przeciętnym nastolatkiem, który przypadkowo staje się świadkiem popełnienia zbrodni Ważną protagonistką w konstrukcji fabuły jest Em, ponieważ dzięki jej wiedzy i zaciętości nastolatkowie podejmują się próby rozwiązania sytuacji. Za to Tonda, najlepszy przyjaciel Jirga wydaje się pełnić drugo- albo trzecioplanową rolę w całej powieści. Miejmy nadzieję, że w kontynuacji serii Matocha zdecyduje się na pogłębienie postaci i łączących ich relacji.

Książka „Truchlin” czeskiego autora przyciąga czytelników swoją mroczną atmosferą, która potęguje obawy o powodzenie misji bohaterów. Uwagę zwracają także znakomite rysunki przedstawiające szczególnie niebezpieczne przygody Jirgi i jego przyjaciół. Moje zastrzeżenia budzi jedynie brak równowagi między bujną akcją oraz szkicową charakterystyką bohaterów. Myślę, że gdyby czytelnik posiadał więcej informacji o nastolatkach mógłby jeszcze mocniej przeżywać ich niebezpieczne przygody. Jestem zaskoczona również brutalnością świata, który stworzył Matocha oraz odpornością na przemoc młodych bohaterów. Równocześnie zdaję sobie sprawę, że takie zmiany w literaturze młodzieżowej odpowiadają zjawisku brutalizacji współczesnej kultury, dlatego prawdopodobnie takie natężenie bodźców będzie naturalne dla nastolatków obecnie. Jednakże, aby ustrzec się od zgubnej generalizacji, warto sobie przypomnieć, że doświadczenia czytelnicze składają się kontaktów z różnymi gatunkami a poszukiwanie własnego smaku wśród wielu tytułów zostało wpisane trudy wędrówki po królestwie literatury.