Cud Niepodległości | Autor: Dariusz Baliszewski

W jaki sposób propagować wiedzę o przeszłości, kiedy ludziom trudno znaleźć czas, aby słuchać historii z ust dziadków lub przeszukać stosów dokumentów w archiwach? Dzięki dostępowi do Internetu można łatwo zdobyć wiele informacji, jednak sposób uhierarchizowania tych danych nie należy do najprostszych zadań. Na szczęście dla pasjonatów wiedzy o dawnych dziejach swoją działalność na platformie YouTube rozwija Wojciech Drewniak, historyk z Radomia, który w humorystyczny i przystępny sposób przybliża Polakom fakty z przeszłości naszego kraju i świata. W ramach projektu „Historia bez cenzury” pojawiają się także książki w podobnej konwencji. Oczywiście żartobliwa narracja uzupełniona nawiązaniami do współczesnej kultury nie musi odpowiadać wszystkim, dlatego alternatywnym rozwiązaniem tego problemu wydaje się być np. książka Dariusza Baliszewskiego „Cud niepodległości”.

W swojej ostatniej wydanej za życia książce historyk w formie kilkunastostronicowych esejów podejmuje tematy związane z historią Polski XX wieku. Wielką zaletą tej publikacji jest fakt, że jej autor zdecydował się poruszyć różne kwestie. Czytelnik może znaleźć rozdziały zarówno o bardzo popularnych postaciach z tego okresu jak Roman Dmowski, Józef Piłsudski czy Stefan Starzyński, jaki i o wydarzeniach, o których nie wspomniano na lekcjach historii w liceum np. o sporze o Zaolzie, chwilowym powołaniu na stanowisko prezydenta na emigracji Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego czy tajemniczych wpływach politycznych Józefa Retingera.

Choć autor staje przed trudnym zadaniem przedstawienia przeszłości pełnej sprzeczności i wzbudzającej wiele kontrowersji, forma tych rozważań w zupełności będzie zrozumiała dla pasjonatów tematu z podstawową wiedzą. Krótkie i spójne pod względem kompozycji rozdziały zostały napisane niewymagającym stylem z wieloma wtrąceniami z mowy potocznej. Tekst Baliszewskiego uzupełniają cytaty z listów, meldunków czy rozmów oraz zdjęcia. Jednakże liczba załączonych materiałów odpowiednio wyważono, przez co czytelnicy nie odczuwają dyskomfortu przytłoczenia informacjami źródłowymi.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że zakres tematyczny książki znacząco wykracza poza wydarzenia sygnalizowane przez autora w tytule „Cudu niepodległości”. Niewątpliwie „Oficyna Wydawnicza Rytm” zaplanowała wydać publikację nawiązującą do obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, dlatego Baliszewski zdecydował się nazwać swoją pracę w ten sposób. Warto podkreślić, że czytelnicy nie znajdą w niej odpowiedzi na pytanie jak przebiegał proces odzyskania niezależności przed Rzeczpospolitą. Narracja zostaje podjęta już po 11 listopada 1918 roku i skupia się na trudnościach, jakie przeżywało odradzające się państwo. Ponadto wiele więcej opisanych sylwetek czy wydarzeń nawiązują do losów Polski podczas II światowej. Myślę, że ta niekonsekwencja może wywołać spore zdziwienie lub wzburzenie wśród czytelników. Na okładce znajduje się także inny element, który jest w stanie zniechęcić potencjalnych zainteresowanych. Mam na myśli mało estetyczną szatę graficzną oraz jakość wydruku. Trudno także przeoczyć ogólnie sformułowane tytuły rozdziałów. Ze względu na brak precyzji czytelnik zupełnie nie wie o czym będzie kolejny fragment. To niedopatrzenie skutecznie utrudnia poszukiwania wybranych zagadnień przez zainteresowanych.

Dzięki lekturze książki Baliszewskiego można dowiedzieć się wiele na temat historii Polski w pierwszej połowie XX wieku. Szczególną przyjemność sprawiło mi czytanie o popularnych postaciach, ponieważ miałam okazję ponownie przypomnieć sobie najistotniejsze wydarzenia z ich życia oraz pogłębić swoje wyobrażenia o kolejne punkty widzenia. Przyswajanie informacji ułatwia forma krótkich esejów, w których autor posługuje się prostym językiem. Oczywiście jest to humorystyczna opowieść spod pióra Wojciecha Drewniaka, ale nadal mamy do czynienia ze stylem popularnonaukowym. Do niedociągnięć ze strony twórcy i wydawcy należy podjęcie decyzji o zatytułowaniu książki w sposób, który nie pokrywa się z tematami podjętymi w rozważaniach. Mimo tych nieudogodnień zachęcam o zapoznania się z esejami zgromadzonymi w pracy „Cud niepodległości: Dariusza Baliszewskiego.