Światło I Mrok | Autor: Natsume Soseki

Kontynuuję poznawanie literatury japońskiej - do mojej biblioteczki dołączyła właśnie trzecia książka powstała w Kraju Kwitnącej Wiśni. Jest to jednak pozycja znacznie różniąca się od dwóch przeczytanych już przeze mnie powieści - "Kieszonkowca" i "N.P.". Po pierwsze - została napisana przez nieżyjącego już pisarza, który tworzył w dwóch pierwszych dekadach XX w. Po drugie - to bardzo obszerna historia, licząca ponad 450 stron. A po trzecie - i tym zdecydowanie wyróżnia się na tle książek w ogóle - nie została ukończona z powodu śmierci autora.

"Światło i mrok" Natsume Sōsekiego, bo to o tej powieści mowa, przedstawia w gruncie rzeczy bardzo zwyczajną historię. Onobu i Yoshio Tsuda - młodzi ludzie mieszkający w Tokio w 1916 r. - od sześciu miesięcy są małżeństwem. Wydają się idealną parą - żyją w spokoju i wzajemnym szacunku, sprawiają wrażenie doskonale dobranych pod względem charakteru i upodobań.

Yoshio cierpi na przewlekłą chorobę, która w końcu zaczyna wymagać interwencji chirurga. Udaje się do szpitala na zaplanowaną operację, co oznacza, że jakiś czas będzie musiał spędzić poza domem. Przymusowa rozłąka daje obojgu bohaterom szansę na przyjrzenie się ich wspólnemu życiu z pewnej odległości. Czy naprawdę są ze sobą szczęśliwi czy ich związek opiera się na pozorach?

"Światło i mrok" nie należy do powieści, które olśniewają - jest skromna, zarówno pod względem treści, jak i okładki, na której widzimy jedynie fotografię zamyślonego autora na czarnym tle. Ale w tym przypadku skromność zdecydowanie stanowi zaletę, dodaje uroku całej historii. Wszystko tu wydaje się nam doskonale znane i uniwersalne - w końcu pewne problemy są wspólne dla ludzi w każdych czasach i na każdej szerokości geograficznej - jednak opowiedziane jest w sposób wyjątkowy, prostym, ale eleganckim stylem, bez popadania w banał.

Cała nasza uwaga koncentruje się na świetnie sportretowanych bohaterach, z którymi przynajmniej w części możemy się utożsamić. Ich wątpliwości i tajemnice budzą nasze współczucie i ciekawość, sprawiają, że chcemy odsłaniać kolejne warstwy tej historii. Z zaangażowaniem śledzimy zmagania dwóch złożonych osobowości, które odkrywają, że prawdziwe życie z drugim człowiekiem nie zawsze wygląda tak jak w naszych przewidywaniach, że nie jesteśmy w stanie przejrzeć nikogo na wskroś, że nie sposób uniknąć niespodzianek i rozczarowań.

O ile mnie pamięć nie myli, pierwszy raz w życiu czytałam niedokończoną książkę i muszę przyznać, że było to cenne doświadczenie. Z jednej strony pozostawiło we mnie pewien oczywisty niedosyt, z drugiej okazało się dobrym, trwającym jeszcze teraz, treningem dla wyobraźni. Jaki los gotował swoim postaciom Natsume Sōseki? Czym zaskoczyłby czytelników, gdyby nie zabrała go śmierć? Mam w głowie kilka alternatywnych scenariuszy i choć nigdy nie dowiem się, czy któryś z nich jest zbieżny z zamysłem autora, ich tworzenie dało mojemu umysłowi okazję do wytężonej pracy. A takie ćwiczenie nigdy nikomu nie zaszkodziło.

Mam zastrzeżenia co do przecinków, które czasem pojawiają się w niewłaściwych miejscach i utrudniają zrozumienie tekstu i do pojawiającej się nagminnie formy "wydaje się być", zamiast po prostu "wydaje się", ale ogółem oceniam "Światło i mrok" jako nieźle wydaną, a przede wszystkim interesująco napisaną książkę. Myślę, że spodoba się wszystkim tym, którzy szukają w literaturze szlachetnej prostoty i materiału do przemyśleń.