Europeizacja Analiza Oddziaływania Unii Europejskiej | Autor: Janusz Ruszkowski

Podręczników i prac naukowych nie czyta się dla przyjemności, ale kiedy pojawiła się możliwość zapoznania się z książką Janusza Ruszkowskiego „Europeizacja. Analiza oddziaływania Unii Europejskiej” postanowiłam z niej skorzystać. Nie dość, że przypomniały mi się czasy studiów, które związane były z tematyką międzynarodową, to z kwestiami europejskimi mam do czynienia na co dzień w pracy, więc lektura okazała się nader pożyteczna.

Nazwisko autora przewinęło się w moim życiu na pewno, choć nie mogę sobie dokładnie przypomnieć, w jakim kontekście. Zapewne jest autorem jakiegoś opracowania, z którego korzystałam studiując stosunki międzynarodowe. Janusz Ruszkowski od lat zajmuje się tematyką unijną, jest znanym i cenionym specjalistą w tym zakresie, związanym obecnie z Uniwersytetem Szczecińskim. Publikuje swoje teksty między innymi w „Studiach Europejskich”, Przeglądzie Europejskim” i „Roczniku Integracji Europejskiej”.

W swojej najnowszej książce poddaje analizie sposoby oddziaływania Unii Europejskiej na kraje członkowskie oraz te, które do wspólnoty nie należą. Rozpoczyna od wyjaśnienia różnych sposobów rozumienia pojęcia „europeizacja”, które pojawiały się w dotychczasowej literaturze naukowej. Oznacza ono ujednolicenie pod względem prawnym, społecznym czy politycznym. Należy jednak odróżnić europeizację od integracji europejskiej, bo nie są to zjawiska tożsame. Na europeizację składają się trzy elementy: działania przybierające formę wdrażania, implementacji, inwestowania, stymulowania, efekty bezpośrednie i pośrednie oraz wpływ. Można też dokonać podziału europeizacji ze względu na mnogość kryteriów. Autor sporo miejsca poświęca wyjaśnieniu pojęcia deeuropeizacji, czyli wszelkim procesom dążącym do rozkładu Unii Europejskiej, napędzanych postawami eurosceptycznymi.

Europeizacja jest oparta na współpracy niezależnych państwa, które w strukturach wspólnotowych realizują własne interesy. Instytucjonalna integracja polega na przekazywaniu niektórych kompetencji rządów narodowych. Jest to proces, który powoduje zmiany społeczne, kulturowe, gospodarcze, polityczne i instytucjonalne. Jej mechanizmami rządzą zasady prawa unijnego, a wśród nich między innymi: zasada lojalnej współpracy, zasada państwa prawa. W dalszej części autor charakteryzuje zasady polityki regionalnej, np. zasadę subsydiarności, partnerstwa, programowania. Szczegółowo opisuje również twarde i miękkie metody europeizacji.

Autor zauważa, że opisywany przez niego proces może przybierać różne formy. Pojawia się jako inicjatywa odgórna, oddolna, a w niektórych obszarach może występować w postaci mieszanej. Co ważne, może mieć zarówno charakter wewnętrzny, jak i pozauropejski. Swoim zasięgiem obejmuje nie tylko aspekty prawne i ekonomiczne, ale też społeczne. Można zaobserwować europejskie wpływy na metody negocjacji, sposoby zachowania, czy nawet katalog podstawowych wartości. Na koniec autor przedstawia metodologię badań nad wszelkimi prezentowanymi w podręczniku zagadnieniami oraz zamieszcza obszerną bibliografię, naprawdę imponującą.

Jak widać, europeizacja jest procesem tak złożonym i rozległym, że doczekała się wnikliwych badań w ramach w zasadzie odrębnej dziedziny naukowej. Autor potraktował temat kompleksowo, wyczerpująco i w przejrzysty sposób przedstawił cały szereg zagadnień dotyczących tematu, dlatego jego podręcznik jest kopalnią wiedzy o procesach integracyjnych zachodzących wielopłaszczyznowo. Zdecydowanie nie jest to książka do czytania do poduszki, pełna jest specjalistycznej terminologii i czerpać z niej będą najwięcej osoby, które z tematem miały już do czynienia oraz są zainteresowane kwestiami integracji europejskiej w wymiarze prawnym, ekonomicznym i politycznym. Momentami jest bardzo trudna w odbiorze, jednak w większości przejrzysta i czytelna. Z pewnością będzie cenną lekturą dla wszystkich zainteresowanych naukami politycznymi oraz tych, którzy chcą dowiedzieć się więcej o wpływie Unii Europejskiej na w zasadzie wszystkie aspekty funkcjonowania nie tylko państw członkowskich.