Kuzynka Marie Tom 1 | Autor: Agnieszka Janiszewska

Bardzo lubię powieści obyczajowe, w których akcja osadzona jest w zamierzchłych czasach, więc z dużym zainteresowaniem sięgnęłam po książkę "Kuzynka Marie" Agnieszki Janiszewskiej. Przyciągnęła mnie ona nie tylko wątkiem historycznym, ale również ciekawą okładką. Jednak, kiedy po raz pierwszy wzięłam ją do ręki byłam też niezwykle zdziwiona- książka jest bowiem bardzo krótka, licząca niewiele ponad 200 stron. Zaznaczę jednak, że jest to pierwszy tom opowieści o Kuzynce Marie i u mnie tom drugi czeka już na przeczytanie.

Akcja powieści osadzona jest na początku XX wieku, tuż przed wybuchem Pierwszej Wojny Światowej. Bohaterką książki jest Marie Boratyńska, młoda kobieta mieszkająca z matką w prowincjonalnym miasteczku we Francji. Rodzice Marie nie utrzymywali kontaktu z rodziną ojca, więc Marie jest bardzo zaskoczona, kiedy otrzymuje list od swojej kuzynki z Polski. Zostaje w nim zaproszona do Korbielowa- rodzinnej posiadłości swojego ojca. Marie, choć niechętnie, przystaje na propozycję Emilii i wyrusza w długą podróż do Polski, aby poznać stryjeczną siostrę. Kobieta ma nadzieję, że wizyta w Korbielowie pomoże jej zrozumieć przeszłość swojej rodziny i pogodzić się z odrzuceniem, którego doświadczyła od rodziny ojca. Niestety na miejscu okazuje się, że wizyta przebiega zupełnie inaczej niż Marie sobie wyobrażała. Kuzynka Emilia jest bardzo zamkniętą w sobie, nieprzystępną osobą, z którą Marie nie może znaleźć porozumienia. Obydwie kobiety skrywają bowiem trudne wydarzenia z przeszłości i łączące się z nimi cierpienie. Otworzenie się przed nowo poznaną kuzynką, zarówno dla Marie, jak i dla Emilii okazuje się niezwykle trudne. Z czasem jednak Marie odkrywa kolejne elementy przeszłości swojej rodziny. Czy kuzynki znajdą wspólny język i będą w stanie zapomnieć o trudnej przeszłości, czy nadal pozostaną dla siebie obcymi osobami? Tego oczywiście już nie zdradzę. Dodam tylko, że spokojne życie bohaterów książki zostaje nagle przerwane przez wybuch wojny.

"Kuzynka Marie" to książka bardzo spokojna, powiedziałabym wręcz melancholijna. Wydarzenia biegną tutaj niezwykle powoli, nie ma jakichś większych zwrotów akcji. Autorka skupia się na uczuciach bohaterów i ich przemyśleniach. Powiem szczerze, że momentami (choć książka jest bardzo krótka!) czytanie bardzo mi się ciągnęło, a wręcz mnie nudziło. Były też momenty, że ciężko było mi rozróżnić wydarzenia z przeszłości, od tych, które mają miejsce obecnie, tym bardziej, że dodatkowo poznajemy je z perspektywy dwóch zupełnie różnych osób. Nie porwała mnie ta książka, tak jakbym tego chciała, jednocześnie nie uważam jej za kiepską powieść. Wiele obiecuję sobie po drugim tomie, który zacznę czytać jeszcze dziś. Sądząc po opisie wydarzenia nabiorą tam tempa i może wreszcie będzie się działo coś konkretnego. Tom 1 to bowiem dokładne wyjaśnienie koligacji rodzinnych i zaznajomienie czytelnika z bohaterami. Jeśli więc macie w planach sięgnięcie po "Kuzynkę Marie" to zdecydowanie polecam zaopatrzyć się od razu w obydwa domy. Patrząc na objętość książek nie wiem po co zostały one w ogóle wydane osobno.

Podsumowując- jeśli miałabym oceniać "Kuzynkę Marie tom 1" jako osobną książkę, moja ocena nie byłaby zbyt wysoka. Jednak z oceną wstrzymuję się do czasu przeczytania tomu drugiego, gdyż myślę, że dużo bardziej poprawnie jest ocenić te dwie powieści jako całość. Być może tom drugi diametralnie zmieni moje postrzeganie tej książki.

To moje pierwsze spotkanie z twórczością tej autorki. Z ciekawością sięgnęłam po ą sagę rodzinną. Notka z tyłu dużo obiecywała – tajemnicę, a może tajemnice sprzed lat, kobiecą przyjaźń i na pewno wspaniale zarysowane tło historyczne – bo autorka, Agnieszka Janiszewska, znana jest właśnie z porywających sag rodzinnych i doskonale zarysowanego tła historycznego. Co wyszło z moich oczekiwań? O tym w dalszej części.

Zimą 1914 roku Mari Boratyńska przybywa z Chartres do Korbielowa na zaproszenie swojej kuzynki, Emilii Koźmińskiej. Nieporozumienia rodzinne spowodowały, że spotykają się dopiero teraz po raz pierwszy, w wieku dwudziestu paru lat. Córki dwóch braci, których rozdzielił skandal. Zygmunt Boratyński poszedł za głosem serca, płacąc za to wykluczeniem z rodziny i potępieniem społecznym. Taką samą cenę zapłaciła zresztą jego rodzina. Ojciec Zygmunta, Onufry, domowy tyran rządzący rodziną żelazną ręką, wykreślił Zygmunta z rodziny i ze swego serca, nie pozwalając żonie i synowi pojechać nawet na pogrzeb Zygmunta. „Bardzo cierpiała, że nie wolno jej było utrzymywać żadnych kontaktów z twoim ojcem. (…) Wszyscy go słuchali. Mój ojciec, jak wiesz, także. Z dziadkiem nikt nie chciał zadzierać, żaden z sąsiadów. Służba, rządcy i administratorzy śmiertelnie się go bali. Taki już był. – Mój ojciec się go nie bał – odparła porywczo Marie. – Ale za to zapłacił … - Zapłacił? Czym? Wydziedziczeniem? Przynajmniej przez te kilka lat, które spędził z dala od Korbielowa był szczęśliwy.” Dopiero po śmierci Onufrego jego córka Emilia Koźmińska, nowa właścicielka Korbielowa, postanowiła zaprosić do siebie swoją kuzynkę – a córkę Zygmunta – Marie Boratyńską. Są w podobnym wieku, Emilia ma 25 lat, a Marie 22 lata. Wychowywały się w innych środowiskach i warunkach – Marie w skromnej rodzinie naznaczonej skandalem, bez guwernantek i służących, Emilia w bogatej polskiej posiadłości, mająca wszystko. A jednak obie pragną tego samego – miłości i akceptacji. Bo czy można pieniędzmi zastąpić czułość i bliskość? Czy można mówić o miłości, kiedy skandal wywołany przez ukochanego tatę powoduje wykluczenie z najbliższej rodziny? Jak bardzo samotna czuła się Emilia, skoro zdecydowała się mimo wszystko sprzeciwić woli ojca i zaprosić do siebie Marie. „- Od chwili, gdy dowiedziałam się o twoim istnieniu, nie potrafiłam już o tobie zapomnieć – rzekła cicho, z jakąś uroczystą powagą w głosie. Niewykluczone też, że taki ton ułatwiał jej zapanowanie nad wzruszeniem. – Czasami, gdy akurat nikt się mną nie zajmował, a sama także nie znalazłam sobie żadnego zajęcia, myślałam o tobie. Zastanawiałam się, co akurat w tej chwili właśnie robisz i czy także czujesz się samotna. Czy czasem o mnie myślisz. I czy … Czy w ogóle cokolwiek o mnie wiesz? Tak doczekałam dnia, gdy mogłam wreszcie zdecydować, czy chcę cię tu widzieć. Osobiście poznać. Po śmierci matki już nikt nie mógł piętrzyć przede mną problemów.”

Początkowo niechętna przyjazdowi do Korbielowa Marie, niemal zmuszona przez matkę, powoli przekonuje się, że nic nie jest takie, jak jej się na początku wydawało. Oschłość i wycofanie Emilii nie mają nic wspólnego z niechęcią do Marie, tylko z bolesną tragedią, którą przeżyła. Marie powoli poznaje Korbielowo, zwiedza także Warszawę, idzie z Koźmińskimi do opery. Obie powoli zbliżają się do siebie. Marie w końcu dowiaduje się prawdy o tym co się naprawdę wydarzyło w przeszłości i niestety chwilami jest to prawda wstrząsająca.

To wszystko, co jest opisane w pierwszym tomie sagi pokazuje również, że nasze decyzje mają ogromny wpływ na przyszłość następnych pokoleń. Bo przecież gdyby Zygmunt nie zdecydował się przeciwstawić rodzinie tylko był posłuszny konwenansom to kto wie co by się wydarzyło? Ale na pewno nie powstałaby ta historia pełna rodzinnych tajemnic.