Paryż 1938 | Autor: Piotr Szarota

Stolica Francji, która dotąd była przede wszystkim mekką artystów, u progu drugiej wojny światowej staje się jednym z ostatnich bastionów demokracji. Życie płynie tu nadal swoim spokojnym rytmem, pełne są kawiarnie, kina i kabarety, jednak sztuka, film, moda, a nawet sport – wszystko przesiąknięte jest teraz polityką.

"Paryż 1938" to rozpisana na dwanaście miesięcy kronika końca pewnego świata, którą czyta się jak wbijającą w fotel powieść. Szarota znakomicie oddaje klimat epoki i narastającą atmosferę grozy, najbardziej interesują go jednak ludzie. Wśród bohaterów książki znaleźli się m.in. flirtująca z faszystami Coco Chanel, przesyłający depesze z pogrążonej w wojnie Hiszpanii Ernest Hemingway, uciekający z opanowanego przez nazistów Wiednia Zygmunt Freud oraz dwaj młodzi kompozytorzy z Warszawy: Stefan Kisielewski i Andrzej Panufnik.

Nie wiedziałam, czego mogę się spodziewać po tej liczącej niemal 700 stron ksiązce. Nie wiedziałam, jak autor podejdzie do tematu. Trochę obawiałam się tego, że zostanę zasypana datami i nazwiskami, nie zapamiętując zbyt wiele z lektury. Muszę jednak powiedzieć, że Piotr Szarota mnie zaskoczył, bardzo pozytywnie.

To historia miejsca, którą opisano, opowiadając historie ludzi związanych z nim. Dużo tu nazwisk, nie ukrywam, ale nie powiem, żebym czuła się nimi jakoś bardzo przytłoczona. Plusem jest to, że na początku książki pojawił się, nazwijmy to, "spis bohaterów". Autor krótko przedstawia te postacie, dzięki czemu wiemy, z kim mamy do czynienia. Wielu z nich będzie wam dobrze znanych, ale mimo wszystko taka ściąga zawsze się przyda.

Wydawca zapewnia, że książkę czyta się jak wbijającą w fotel powieść. Nie do końca jestem co do tego przekonana. Nie, nie twierdzę, że publikacja jest nudna, ale raczej nie da się jej czytać na raz. Ja musiałam sobie dawkować lekturę. Jeden rozdział dziennie, więcej nie byłam w stanie przeczytać. Chciałam sobie poukładać to, co się dowiedziałam. Większa dawka wiedzy mogłaby mnie nieco przytłoczyć.

Kilka opowiedzianych tu historii znałam wcześniej, ale nie miałam wrażenia, że zaserwowano mi odgrzewane kotlety. Nic z tych rzeczy. Autor przywołuje te historie, byśmy lepiej zrozumieli miejsce, o którym mówi, to, co się z nim działo. Bardzo często dzieje się tak, że Piotr Szarota przywołuje wydarzenia, które miały miejsce wcześniej niż w tytułowym 1938 roku. Przyznaję, że na początku mnie to nieco denerwowało, bo po co mi to było wiedzieć, skoro mam czytać o roku poprzedzającym wybuch II wojny światowej. Teraz wiem, że to stanowiło tło dla tych wydarzeń i pewne wątki nie wybrzmiałyby tak dobrze, gdyby nie te retrospekcje. Wprowadziły trochę zamieszania, ale kontrolowanego. Myślę, że szybko przyzwyczaicie się do takich zabiegów w narracji.

Nie umiem wskazać swojego ulubionego rozdziału. Każdy z nich dokładał swoją cegiełkę do tej opowieści i był równie ciekawy. Widać, że autor włożył sporo pracy w przygotowanie tej książki. Jestem dla niego pełna podziwu. Ta książka to perełka. Dość obszerna, ale nie żałuję spędzonego z nią czasu.

Myślę, że to gratka dla wszystkich osób, które interesują się historią Paryża. To była niezwykła lekcja historii, w szkole nigdy bym nie mogła jej przejść, dlatego dziękuję za nią autorowi. Nie musicie się obawiać tego, że będziecie przysypiać z nudów w trakcie czytania i zagubicie się w gąszczu dat oraz wydarzeń.