Żydowscy Obywatele Krakowa | Autor: Praca Zbiorowa

Przed II wojną światową Żydzi stanowili 30% mieszkańców Krakowa. Zagłada dotknęła niemal wszystkich. Spacerując dziś ulicami Krakowa, można odnieść wrażenie, że jedyny obraz pamięci, jaki został po żydowskich obywatelach miasta, to obraźliwe przedstawienie w formie wszechobecnych, stereotypowych figurek lub obrazków Żydów z nieodłącznym grosikiem. Celem publikacji tego notesu jest – z konieczności fragmentaryczne i subiektywne – ukazanie portretów polskich Żydów, którzy mieszkali i pracowali w Krakowie, poczynając od tych, którzy wprost przyczynili się do jego rozwoju: prezydentów miasta, architektów, wydawców czy adwokatów, a kończąc na dziecku, które, jak mówi rodzinna historia, było pierwszą dziewczynką – posiadaczką roweru w naszym mieście. Postacie te są prawdziwymi symbolami ponad sześćdziesięciotysięcznej niegdyś społeczności. To właśnie im miasto zawdzięcza zarówno materialny, jak i społeczny rozwój.

Czytając takie książki, mam wrażenie, że nie wypada mi ich oceniać w kategoriach dobra lub zła, ciekawa lub nudna. Scenariusz do niej napisało samo życie.

Dzięki tej książce mamy okazję poznać rodzinę Kriegerów, Ignacego oraz jego dzieci - Natana i Amalii, którzy prowadzili zakład fotograficzny. W książce są zamieszczone wykonane przez nich fotografie. Choć mają swoje lata, nie można im zarzucić, że są złe. Czasem profesjonalny fotograf w tych czasach robi gorsze zdjęcia. Z fotografii Kriegerów bije życie. Zdjęcie Amalii wykonane przez jej ojca jest po prostu piękne. W tej książce poznajemy także innych Żydów, którzy w jakiś sposób zapisali się na kartach historii Krakowa. Jedni zmarli jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, inni zostali podczas niej zamordowani, a jeszcze innym udało się przeżyć.

Ta książka to zbiór krótkich informacji o Żydach - kiedy się urodzili i zmarli, kim byli. Dużo tu pustych stron, przez co publikację czyta się właściwie w godzinę, może nawet i nie. Nie ma tu za dużo tekstu do czytania. Treść jest zapisana w języku polskim i angielskim, dzięki czemu książka ma szansę dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Zwłaszcza za granicą.

Sporo tu zdjęć. Jedne lepszej, drugie nieco gorszej jakości, ale zupełnie mi to nie przeszkadza, one mają przecież swoje lata. Muszę jednak powiedzieć, że mają niesamowity klimat. Co prawda trochę mnie przeraża zdjęcie dzieci ze strony 17, ale to tylko moje odczucia. Podejrzewam, że moje zdjęcia od fotografa też będą straszyć moje wnuki.
To dokument historyczny, który niektórym ludziom może przybliżyć historie Żydów żyjących kiedyś w Krakowie, Przyznam szczerze, że nie słyszałam o nich wcześniej. Nie jest to obszerna biografia, a raczej punkt wyjścia do ewentualnych dalszych poszukiwań informacji na temat tych ludzi czy ich dokonań. W książce znajdziecie także związane z nimi przedmioty i miejsca.

Jest mi bardzo trudno powiedzieć, komu właściwie spodoba się ta książka, dla kogo jest skierowana. Nie potrafię wskazać grona jej odbiorców. Historycy - tak, ale pewnie też nie wszyscy. Mieszkańcy Krakowa i okolic - może znajdzie się ktoś zainteresowany. Rodziny osób opisanych w książce - pewnie tak. Sami musicie zdecydować, czy chcecie po nią sięgnąć. To naprawdę krótkie opowieści o tych ludziach, nie spodziewajcie się rozbudowanych życiorysów. Tak jak wspomniałam wcześniej, tę publikację należy traktować raczej jako dokument niż coś innego. Czyta się szybko, ale czy książka pozostanie na długo w mojej pamięci - tego obiecać nie mogę.