Polacy W Lipawie Historia Znana, Nieznana I Zapomniana | Autor: Marek Głuszko

"POLACY W LIPAWIE. HISTORIA ZNANA, NIEZNANA ZAPOMNIANA" - pod tym tytułem kryje się niezwykle interesująca, efektownie wydania i jedyna podejmująca tę tematykę, monografia autorstwa Marka Głuszko. To właśnie za sprawą tej wspaniałej książki możemy poznać dzieje Lipawy i jej mieszkańców, rozpisane na całe stulecie. Dzieje, wkład niezwykłych ludzi w rozwój tego miasta, jak i też relacje polsko-łotewskie, związane nierozłącznie z historią tego nadmorskiego miasta. Pozycja ta ukazała się nakładem Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.

To naukowa, historyczna i zarazem kulturowa relacja o Lipawie i śladach polskości, jakie pozostały tam do dnia dzisiejszego. Autor ukazuje nam tu bowiem nie tylko dzieje tego miasta, ale właśnie przede wszystkim ogromny wkład Polaków - często już zapomnianych przez nas i przez historię, w rozwój Lipawy i całej Łotwy. To swoisty portret tych wielkich ludzi, który udało się tu stworzyć na podstawie zgromadzonych materiałów źródłowych, zawartych w ogromnej ilości na stronach tej monografii. Co ważne, książka ta została napisana tu zarówno w polskim, jak i łotewskim języku.

Całość publikacji została podzielona na kilka głównych części, z których to każda odnosi się do innego elementu omawianego tu zagadnienia. I tak oto pierwsza z nich: "LIPAWA - RYS HISTORYCZNY", podejmuje sobą przedstawienie dziejów tego miasta od 1860 roku, aż do czasu wybuchu I wojny światowej. To tu poznajemy historyczne dzieje i poszczególne etapy rozwoju miasta, jego uwarunkowania gospodarcze, kulturowe i etniczne, aż do roku 1914.

Kolejna część - "POLACY W ŻYCIU SPOŁECZNO-POLITYCZNYM LIPAWY", odnosi się już bezpośrednio do kwestii udziału polskich obywateli w budowie i rozwoju tego miasta, m.in. z wielce zasłużonym Juliuszem Rechniewskim, na czele. To tu znajdziemy także informacje na temat udziału Polaków we władzach miasta, czy też funkcjonowania ważnych i licznych polskich organizacji społecznych, z kołami i stowarzyszeniami, na czele.

Trzecia część pt. "Z HISTORII KONSULATU POLSKIEGO W LIPAWIE. POLSKO-LIPAWSKIE KONTAKTY GOSPODARCZE", skupia swoją uwagę na owocnej i korzystnej dla obu stron, współpracy pomiędzy oboma krajami. To interesujące informacje o dyplomatycznej placówek w Lipawie, ludziach, którzy odpowiadali za ową współpracę, jak i też korzyściach ze wzajemnego współdziałania na polu gospodarki.

Czwarta część: "SZKOLNICTWO. POLACY W SZKOŁACH LIPAWY. SZKOŁY POLSKIE" - podejmuje się omówienia funkcjonowania polskiego szkolnictwa w tym mieście, opisując konkretne placówki, ich znamienitych nauczycieli, jak i też chociażby późniejszych abiturientów. To również informacje odnośnie programu nauczania.

Kolejna część nosi tytuł "POLACY W  ŻYCIU ARTYSTYCZNYM LIPAWY", i omawia oczywiście wkład polskich obywateli w kulturalne życie miasta. Omówiono tu takie dziedziny sztuki, jak muzyka, teatr i malarstwo, wraz z największymi, polskimi twórcami i ich artystycznym dorobkiem.

Szósty rozdział pt. "POLSKIMI ŚLADAMI W LIPAWIE", przedstawia nam sylwetki, życiorysy i dorobek słynnych Polaków, którzy wnieśli największy wkład w rozwój tego pięknego miasta. I jest tu mowa m.in. o Janie Heydatelu, Janie Macu Donaldzie, Janie Blochu, czy też Gabrielu Narutowiczu. To również wskazanie losów całych polskich rodów i ofiar wojny.

Całość wieńczy zaś część pt. "ZAMIAST POSŁOWIA - POLACY W LIPAWIE PO 1940 ROKU". Ten rozdział wypełnia kompletny, biograficzny wykaz Polaków związanych z Lipawą, ale też i chociażby bogactwo różnego rodzaju aneksów w postaci spisów polskich członków w najważniejszych organizacjach i urzędach tego miasta.

Niniejsza monografia stanowi sobą niezwykle ciekawą, merytoryczną i z pewnością wyczerpującą temat, pozycję. To książka, a w zasadzie album, która w bardzo rzetelny, szczegółowy, podparty historycznymi źródłami i do tego naprawdę interesujący sposób, odsłania przed nami "polską" historię Lipawy i jej okolic. Myślę, że przez bardzo długi czas nie doczekamy się bardziej kompletnej pracy na ten temat, aniżeli właśnie niniejsze, monumentalne dzieło Marka Głuszko.

Książka ta zachwyca nas również swoim wspaniałym wydaniem, na które to składa się duży format, twarda oprawa, doskonałej jakości papier i druk, jak i też niezwykle przejrzysty i pomysłowy - podział na część w języku łotewskim i część po polsku, układ treści. To także piękne fotografie, ilustracje, mapy, skany dokumentów i wiele innych ikonograficznych źródeł, które to nie tylko dopełniają sobą teksty tego dzieła, ale też i w dużej mierze czynią tę relację atrakcyjniejszą, bardziej przystępną i emocjonującą.

Słowem podsumowania - monografia pt. "Polacy w Lipawie. Historia znana, nieznana, zapomniana", to niezwykle interesująca, intrygująca i wspaniale napisana książka dla wszystkich miłośników historii - tak naszej, jak i Łotwy. Każdy czytelnik, który tylko interesuje się tą tematyką, znajdzie tu ogrom cennej wiedzy, przekazanej w przystępny i niezwykle efektowny, sposób. Polecam!