Kuchnia Pięciu Przemian Dla Początkujących | Autor: Anna Czelej

„w chińskiej filozofii przyrody znajduje się klucz do zrozumienia dawnych kultur religijnych.”

Filozofia chińska opiera się na kilku podstawowych zasadach wynikających z obserwacji natury. Jedna z ważniejszych reguł dotyczy teorii pięciu elementów, zwanych także pięcioma żywiołami lub przemianami. Jest ona pomocna w wielu dziedzinach życia, w tym podczas przygotowywania posiłków. Tego rodzaju możliwości odkrywa przed nami autorka poradnika pt.: „Kuchnia Pięciu Przemian dla początkujących”.

Anna Czelej jest z wykształcenia artystą plastykiem. W swoim życiu otacza się przyrodą odkrywa tajemnice natury, uprawiając ogród, fotografując, pisząc i gotując. 20 lat temu zainteresowała się chińską filozofią, w której odnalazła skarbnicę wiedzy na temat związku człowieka z naturą. To autorka takich publikacji jak „Gotowanie według Pięciu Przemian”, „Magia zmian” i „Magia związków”.

Gotowanie według Pięciu Przemian dodaje potrawom energetyki i sprawia, że są wzbogacone o dodatkowe walory smakowe. Tego typu odżywianie jest jednym z elementów w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej w drodze do utrzymania dobrego zdrowia. To nie tylko sposób na uzdrawianie naszego organizmu poprzez różne terapie naturalne ale też poprzez odpowiednią dietę. Chińscy terapeuci biorą pod uwagę szeroki zakres czynników wpływających na nasze zdrowie. Zasada Pięciu Elementów uwzględnia równowagę, którą zyskujemy dodając poszczególne składniki potrawy w odpowiedniej kolejności.

Autorka przekonuje, że każdy z nas może zastosować zasady przedstawione w poradniku, gdyż nie jest to umiejętność wymagająca specjalnych przygotowań. Celem jej publikacji jest pokazanie, że przygotowanie w ten sposób potraw jest łatwe i przyjemne a do tego przynosi radość z uzyskanego efektu smakowego. Wystarczy podstawowa wiedza o właściwościach produktów, które chcemy zastosować uwzględniając ich energetykę i przynależność do określonego żywiołu.

We wstępnych rozdziałach przedstawia w bardzo skróconej formie zasady gotowania według Pięciu Przemian, które oparte są na energii pięciu żywiołów: Ognia, Ziemi, Metalu, Wody i Drzewa. Każdy z nich reprezentuje konkretny smak, do którego zostały przypisane konkretne produkty żywnościowe, które używamy w kuchni. Udziela też wiele praktycznych wskazówek i porad, dzięki którym łatwiej zastosujemy poznane reguły w swojej kuchni.

Dużym ułatwieniem jest zamieszczony plakat jako osobny dodatek do książki, na którym znajdziemy pogrupowane według smaków składniki pokarmowe oraz dowiemy się, które z nich mają charakter wychładzający, zrównoważony, a które są rozgrzewające. Każdy z żywiołów ma swoją grupę smakową, kolor, przypisane im narządy i porę roku, dzięki temu możemy dowiedzieć się, jakie produkty powinniśmy jeść, na przykład, latem, a które zimą, które z nich mają korzystny wpływ na dany narząd a także jaki rodzaj emocji one prezentują.

Jednak największym atutem tego poradnika jest 100 przepisów, które wypełniają większą jego część. Zostały one podzielone na grupy tematyczne pod względem rodzaju potraw. Są to propozycje dla osób preferujących wegetariański sposób odżywiania. Znajdziemy wśród nich porady dotyczące gotowania kasz i roślin strączkowych, przepisy na bezglutenowe pieczywo, krokiety, kotlety, pasztety, wegetariańskie pasty do chleba, sosy, sałatki i surówki, dania obiadowe oraz desery i wypieki. Niestety, brakuje przy nich zdjęć, co niewątpliwie jest minusem wydania. Przy każdym przepisie składniki są ułożone w kolejności dodawania i oznaczone symbolem danego Żywiołu: Ogień jako O, Ziemia jako Z, Metal jako M, Woda jako W i Drewno jako D. Przyznam, że od czasu do czasu stosuję Zasadę Pięciu Elementów w swojej kuchni i wolę oznaczenia pod kątem smakowym, czyli gorzki, słodki, ostry, słony i kwaśny. Jednak nie jest tu najistotniejsze nazewnictwo, lecz w jaki sposób dodajemy poszczególne składniki dania.

Pani Anna Czelej wyjaśnia w sposób jasny i przejrzysty podstawy gotowania według filozofii chińskiej, dzięki czemu można łatwo nauczyć się jej podstaw. Bazuje na rodzimych produktach tworząc proste przepisy na różne okazje.

W komponowaniu naszej diety najczęściej zwracamy uwagę na zawartość kalorii, tłuszczów i zdrowych produktów ale nie przywiązujemy uwagi do energii tego, co spożywamy. Tym czasem medycyna chińska oparta jest na utrzymaniu zdrowia, a jednym ze sposóbów jest gotowanie według pięciu przemian. Odpowiednio skomponowane składniki wnoszą wewnętrzną harmonię, co z kolei wpływa na nasze zdrowie, energię i długie życie.

Żyjemy w czasach gdy ludzie przywiązują o wiele większą uwagę do szczegółów, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu nikomu nie przyszłyby do głowy. Ma to swoje zarówno dobre i złe strony, ale myślę, że w przypadku jedzenia, to jednak zalety są stroną przeważającą w tej kwestii. Sprawdzanie pochodzenia, składu, podkreślanie wartości odżywczych i walorów smakowych może jedynie pomóc naszemu organizmowi, a nie zaszkodzić. Oczywiście nierozważne podejmowane decyzje w kwestii posiłków mogą nie okazać się korzystne dla naszego zdrowia, a najgorsze są przypadki rodziców, których błędne decyzje i eksperymenty kuchenne przenoszone są również na dzieci, dla których tak ważne jest zdrowe i bogate w wartości odżywcze żywienie. Dlatego też wręcz obowiązkwe jest sięganie po jakiekolwiek pomoce, które pomogą nam ukierunkować się na odpowiednie tory w tej kwestii i pomóc wszystkim domowym żołądkom. Myślę, że poradnik Anny Czelej idealnie wpisuje się w tę definicję.

Kuchnia pięciu przemian swoje źródło ma w filozofii chińskiej, która wszystkie elementy otaczającego nas świata, w tym jedzenie, grupuje według następującego podziału: ognia, ziemi, metalu, wody oraz drzewa. Chociaż bardzo jestem daleki od takiego typu rozważań na temat żywienia w takich kategoriach, to muszę przyznać, że po lekturze książki Anny Czelej zapaliła się pewna lampka mówiąca o tym, że może to jednak mieć sens. Dotychczas byłem zdania, że wszystko jest kwestią odpowiedniego smaku z którym człowiek albo się rodzi albo nabywa wraz z doświadczeniem życiowym. Jedni po prostu nadają się do gotowania, inni nie. W tym przypadku autorka ukazuje nam, że nawet najwięksi gastronomiczni laicy są w stanie podstawowe dania przygotować wyjątkowo pysznie i co najważniejsze, zdrowo. Drugi, bardzo ważny element mojej egzystencji, który postanowiła zakwestionować Anna Czelej, to niezbędne miejsce na talerzu przeznaczone na mięso. Dalej nie wyobrażam sobie obiadu bez soczystego kawałka schabowego lub kurczaka pod każdą postacią, to jednak muszę przyznać, że podczas lektury przedstawionych w książce przepisów wegetariańskich, niejednokrotnie musiałem wycierać strony od cieknącej mi ślinki. Gołąbki z kapusty pekińskiej czy też pizza kukurydziana z pewnością w niedługim czasie zagości na moim stole. W takim przypadku na kolację będę musiał przesunąć moje dzienne zapotrzebowanie na mięcho. Trzeba jednak przyznać, że Anna Czelej swoim stylem pisania, lekkością i bardzo przejrzystym wyjaśnianiem przepisów potrafi przekonać czytelników, że gotować każdy może. Tym bardziej, że posiłki przedstawione przez autorkę są przede wszystkim zdrowe i korzystne dla naszego organizmu. Nie bez przyczyny od dawna mówi się o kuchni chińskiej jako wzorcu dla innych i jedną z przyczyn długowieczności tamtejszych ludzi. Muszę również wspomnieć o szoku jakiego doznałem podczas lektury. Okazało się mianowicie, że przez całe życie źle gotowałem ziemniaki czy nawet herbatę. Oczywiście nie piszę o tym ironicznie, ale też nie doszedłem nigdy do wniosku, że powyższe „potrawy” źle smakowały. Trzeba jednak będzie spróbować zrobić powyższe czynności przy pomocy porad Anny Czelej i dopiero wtedy przekonam się o racji lub błędzie. Bardzo pomocne w zrozumieniu kuchni Pięciu przemian jest plakat dołączony na koniec książki, który obrazuje nam jak w praktyce prezentuje się ta filozofia i jej przełożenie na przygotowywanie pożywienia. Myślę, że jest również sporym ułatwieniem do którego w każdej chwili możemy sięgnąć w razie potrzeby.

Książka Anny Czelej jest z gatunku poradników, które należy mieć w swojej domowej (kuchennej?) biblioteczce. Nie musimy być wielkimi fanami wegetarianizmu i diety bezglutenowej by ją zakupić, ale też przecież nic nam się nie stanie gdy zaczniemy próbować przedstawione tam potrawy. Tym bardziej, że wszystkie ukazane w książce przepisy mogą mieć jedynie pozytywny wpływ na nasz organizm.