Rzeźnik Z Niebuszewa | Autor: Jarosław Molenda

11 września 1952 roku w jednej ze szczecińskich kamienic około 22.30 oczom milicjantów wezwanych przez męża zaginionej Ireny Jarosz ukazał się makabryczny widok – poćwiartowane i bezgłowe zwłoki kobiety w mieszkaniu Józefa Cyppka. Władza ludowa bardzo szybko załatwiła sprawę. Śledztwo, proces, wyrok i egzekucja. Oskarżony nie miał szans, by go ułaskawiono. Czy faktycznie był winny? Teoretycznie tak, ale czy na pewno Z przecieków ze śledztwa narodziła się legenda, według której Cyppek zabił kilkadziesiąt osób, a ludzkie mięso po przemieleniu sprzedawał niemieckim handlarzom na bigos. Odcięte głowy topił w jeziorku Rusałka (przynajmniej tak zrobił z ostatnią ofiarą). Do dziś nie wiadomo, jaka jest prawda. W prośbie o ułaskawienie skierowanej do Bolesława Bieruta Cyppek twierdził, że zabił jego sąsiad, z którym brał udział w libacji i któremu towarzyszyła kochanka. Milicja Obywatelska nawet ich nie przesłuchała, nie zbadano odcisków palców na narzędziach zbrodni: młotku, nożu i pile. Dlaczego? Na to pytanie stara się odpowiedzieć autor tej książki.

Mam bardzo mieszane uczucia, jeśli chodzi o tę publikację. Widać bardzo emocjonalne podejście autora do tej sprawy. Wykrzykniki w niektórych miejscach aż mnie biły po oczach. Podziwiam jego determinację, by odkryć prawdę, choć minęło już tyle lat. Z drugiej strony ta książka była dla mnie chaotyczna. Za dużo było tutaj historii Szczecina. Kompletnie mnie to nie interesowało. Wolałam przeczytać o tym, co się działo z Cyppkiem, czy faktycznie był winny. Gdybym chciała poznać historię Szczecina, to zabrałabym się za poświęconą jej książkę. Tutaj moim zdaniem to były tylko zapychacze i całość spokojnie by się bez nich obeszła.

Trzeba przyznać, że w tej sprawie jest dużo niewiadomych, na co uwagę zwraca autor. Wiele rzezy się tutaj nie zgadza, zeznania świadków są na ślinę klejone i nie wiem, czy w obecnych czasach by przeszły. Nie zbadano kluczowych dowodów. Po prostu skazano człowieka i tyle. Po co coś dodatkowo badać, skoro gołym okiem widać, kto zabił. Jarosław Molenda po kolei pokazuj poszczególne niewiadome czy rzeczy, które się nie zgadzają.

Dużo tutaj zdjęć z miejsca zbrodni, niektóre są dość podobne do siebie. Za sprawą autora możemy przeczytać zeznania świadków. I tu uwaga, kiedy będziecie je czytać, miejcie na uwadze to, że wypowiadali się wiele lat temu i od tego czasu język polski się zmienił. Tak, są tam błędnie zapisane wyrazy, ale to nie jest wina wydawcy, tylko wtedy to było poprawne. Choć muszę przyznać, że czasem pojawiają się wpadki, których nie powinno być we współczesnej narracji, ale takie potknięcia zdarzają się każdemu i nie będę z tego robić tragedii.

Autor podaje fakty w lekki sposób, nie czuć ciężaru tej zbrodni, a przynajmniej ja go nie czułam. Z czytania wybijały mnie wspomniane już wstawki historyczne. Gdyby ich nie było, pewnie lepiej bym odebrała całość. Uderzyło mnie jeszcze to, że pisząc o osobach mających zapędy do mordowania innych ludzi, autor wspomniał o Elżbiecie Batory. Dziś wiadomo, że te opowieści o jej zbrodniach to kłamstwa, które miały na celu pozbawienie jej majątku. Byłabym ostrożna, rzucając takie oskarżenia.

Nie była to zła książka, ale też nie zrobiła na mnie piorunującego wrażenia. Nie mogę jednak nie docenić starań autora w dążeniu do prawdy. Za to ma ode mnie plusa.