Wyspa W Kałuży | Autor: Lech Foremski

Czasy PRL-u to dla mnie totalna abstrakcja, o której słyszę jedynie z opowiadań rodziców i ich znajomych. Inaczej okres ten nazywany jest komuną w czasie, której na sklepowych półkach nie było nic, choć pieniędzy było pod dostatkiem. Obecnie mamy w sklepach wszystko a nie mamy pieniędzy – takie kiedyś usłyszałam słowa, które chyba najlepiej podsumowują ten okres. Czasy PRL to także czasy ciągłego „monitorowania” praworządności obywateli, donoszenia i uprzykrzania życia najbliższym sąsiadom. Wybaczcie, jeśli kogoś w tym momencie uraziłam, ale ja mam po prostu takie wyobrażenie tamtych lat. Czasy te zainteresowały mnie do takiego stopnia, że z ciekawością sięgnęłam po książkę Lecha Foremskiego „Wyspa w kałuży”, która opowiada o dorastaniu właśnie w tamtym okresie.

Właśnie w takiej Polsce żyje Krzysiek, ośmioletni chłopiec, który pewnego dnia na swojej drodze spotyka o dwa lata starszego Bogusia. Nowy kolega od początku imponuje chłopcu swoim ciętym językiem, odwagą i ogólnym dosyć luźnym stosunkiem do całego otaczającego go świata, jednakże powód tego jest chyba jeden – ojciec Bogdana jest wysoko postawionym działaczem partyjnym i chłopak zwyczajnie z tego korzysta. Pozycja ojca daje Bogdanowi poczucie ważności i nietykalności, a to prowadzi także do bezkarności, bo przecież z każdej opresji wyciągnie go ojciec. Krzysiek, który od samego początku dostrzega wady Bogdana, odczuwa też wobec niego podziw i czuje dziwne przyciąganie. Choćby nie wiadomo jak mocno się opierał to i tak zawsze ponownie znajduje się w towarzystwie Bogdana. Wszystko ulega zmianie, kiedy na drodze szesnastoletniego już Krzysztofa pojawia się kobieta, która diametralne zmienia jego życie.

Najchętniej zaczęłabym od charakterów postaci, ale skoncentruję się najpierw na samych czasach PRL-u i ideach, wartościach i przesłaniach, jakie niesie z sobą ta powieść. Przede wszystkim jest to historia osadzona w konkretnych okresie historycznym, a mimo tego jest niezwykle uniwersalna poprzez wyrażane w niej poglądy i działania. W obecnych czasach, w XXI wieku również coraz częściej spotykamy się z tak zwanym „kolesiostwem” – jeśli mój znajomy jest wysoko postawionym urzędnikiem, a najlepiej należy do partii rządzącej to mam zapewnione wszystko o co tylko poproszę. Korupcje, manipulacje, działania po znajomości… to tak bardzo wpada także w realia dzisiejszego świata, że „Wyspa w kałuży” może mieć miano powieści uniwersalnej, bo pewne zachowania i postępowania występują niemal na każdym kroku. Jeśli chodzi o wartości, jakie można wyciągnąć z tej powieści to z pewnością jest to praworządność głównego bohatera, który mimo wpływu Bogdana nadal chce postępować słusznie i wedle własnego sumienia. Tylko czasami ulega koledze. No dobra, częściej jak czasami. Ale Krzysiek wie, że to złe.

Krzysztof z pewnością nie jest pozbawiony własnego rozumu i wielokrotnie dochodziło u niego do dylematów moralnych czy to, co kazał mu wykonać Bogdan jest na pewno w porządku wobec innych. Wiele razy jego myśli krążyły wokół stwierdzenia, że to, co robi jest złe, jednak Bogdan będąc jego osobistym diabłem na ramieniu ciągle go kusił i kusił namawiając do tego, czego nie powinno się robić. Chłopaka jednak da się polubić i ja bardzo kibicowałam mu, by zrozumiał swoje postępowanie. Natomiast o samym Bogdanie i jego podobnych postaciach można by napisać pracę doktorską o tego typu zachowaniach. Chłopak jest ewidentnie rozpieszczony przez rodziców, dostaje to, co chce, szantażuje rodziców, wywiera negatywny wpływ na Krzysztofa, robi rzeczy obrzydliwe, okropne i niemoralne. Nie ma żadnych skrupułów, bo dobrze wie, że mu się upiecze przez wysoką pozycję ojca. Bogdana akurat miałam ochotę udusić gołymi rękami a przecież to postać literacka!

„Wyspa w kałuży” pana Foremskiego to książka, która wywołała u mnie bardzo skrajne emocje i przemyślenia. Jak już napisałam – to powieść uniwersalna i pewne zachowania czy poglądy a także postępowanie nie zmieniło się na przestrzeni lat a wręcz się, moim zdaniem, nasiliło. Jest to także naprawdę piękna opowieść o trudnym dorastaniu w czasach PRL-u, o dziecku, które zostaje postawione przed decyzją, w którą stronę ma pójść. Również rodzina chłopaka, choć przedstawiona jakby tylko z boku i nieco po macoszemu, daje obraz w jakiej rzeczywistości przyszło żyć Krzyśkowi i co zadecydowało o tym, że chłopak zrobi tak a nie inaczej. Pan Foremski w naprawdę świetny sposób oddał klimat tamtych czasów a jednocześnie stworzył historię, która wpisuje się również w XXI wiek. Ja osobiście polecam i z ciekawością przeczytam kontynuację, która ma się ukazać.