Misja Wojska. Strategia I Bezpieczeństwo Państwa. Szkice O Siłach Zbrojnych | Autor:

,,Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych” to zbiór aż 35 artykułów naukowych poświęconych tematyce wojskowości ukazanej w różnych perspektywach. Autorzy, którzy zasilają Stowarzyszenie Historyków Wojskowości, kładą nacisk na opisanie trzech nierozerwalnych ze sobą sfer: wojska, polityki i wojny. Zwracają uwagę na to, iż strategia prowadzenia działań wojennych, a co za tym idzie misja żołnierzy w głównej mierze zależą do zmieniających się warunków kraju, które ściśle powiązane są z obecnie prowadzoną polityką. Aby móc lepiej opisać zrozumieć współczesną kondycję wojska należy zatem sięgnąć ku przeszłości i dokonać historycznego przeglądu jego ewolucji. Prym wiedzie w tej publikacji zwrot ku przeszłości i próba opisania stanu polskiego wojska w perspektywie historycznej nie tylko w ramach ówczesnej polityki państwowej, ale również w kontekście do działań związanych z wojskowością prowadzonych w innych państwach.

Muszę przyznać, że spodziewałam się po tej publikacji czegoś innego. Wiele miejsca jest poświęconego ewolucji polskich sił zbrojnych, czyli perspektywie historycznej. Oczywiście jest to istotny aspekt warunkujący ukazanie kształtowania się zmian w obrębie funkcjonowania sił zbrojnych i realizowania przez nie strategii obrony kraju, jednakże zbyt duży nacisk położono na kwestię zmian w strukturze wojska na przestrzeni lat 1918-1945.

Moim zdaniem warto byłoby rozszerzyć publikację o kwestie związane z historią najnowszą polskiego wojska. Interesujące byłaby analiza zmian strukturalno-organizacyjnych po 1989 roku, zwłaszcza tych związanych z przygotowania sił zbrojnych RP do uczestnictwa w NATO. Mam tutaj na myśli dostosowanie systemów dowodzenia, planowania i organizacji oraz prowadzenia działań bojowych, ale również przygotowanie żołnierzy pod względem językowym i taktycznym oraz przygotowanie polskich dowódców do pełnienia funkcji w ramach struktur NATO. Również poruszenie kwestii związanych z kompatybilnością sprzętu sił powietrznych i obrony przeciwlotniczej byłoby ciekawym przyczynkiem do zastanowienia się nad kondycją polskiego sprzętu i kwestią jego modernizacji. Nie ukrywam, że jednym z najbardziej interesujących mnie tematów, których niestety tutaj zabrakło, a który mam nadzieję, że zostanie poruszony przez badaczy w kolejnych publikacjach, jest udział polskich żołnierzy w misjach poza granicami naszego kraju. Mam tutaj na myśli, np. misje stabilizacyjne w Iraku, czy Kosowie.

Nie ukrywam, że aż skupienie uwagi na analizie w perspektywie historycznej sprawiło, że nieco zawiodłam się na tej książce. Zaledwie kilka tekstów jest poświęconych współczesnym żołnierzom i wojsku jako strukturze i w dodatku są to teksty odnoszące się do zmian związanych z ustrojem totalitarnym. Natomiast współczesnym żołnierzom i ich misji poświęcono niewiele miejsca - są to wybrane teksty i to w bardzo zubożałym kontekście. Miałam nadzieję na książkę poświęconą kondycji współczesnego wojska polskiego wraz z zaznaczeniem wpływu wojsk obrony terytorialnej, które można uznawać za czynnik uzupełniający misję żołnierza zawodowego. Niestety treści dotyczących specyfiki współczesnych sił zbrojnych w kontekście zmian związanych z kwestią krajowej polityki się nie doczekałam. Niemniej warto zwrócić uwagę na tę publikację, ponieważ podejmuje ona tematykę interesującą i ukazuje ją wieloaspektowo.

Książkę ,,Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych” mogę polecić przede wszystkim historykom zajmującym się tematyką wojskowości, których teksty w niej zawarte mogą zmobilizować do dalszych poszukiwań. Również członkowie towarzystw historycznych, czy naukowcy badający tematykę bezpieczeństwa narodowego w kontekście historycznym powinni być usatysfakcjonowani niniejszą publikacją. Jednakże osoby zainteresowane kondycją współczesnego wojska raczej nie znajdą w tej książce zbyt wielu interesujących ich informacji. Jednakże bogata bibliografia oraz nawiązania do innych badań mogą skutecznie uzupełnić niektóre luki i skłonić czytelnika do własnych poszukiwań, co też i ja mam zamiar poczynić.

Żyjemy w czasach pokoju. O wojnie słyszymy w kontekście przeszłości na lekcjach historii bądź jako informację podaną w mediach, że gdzieś daleko, daleko od nas ktoś z kimś walczy, ktoś ginie, ale prawdopodobnie nawet specjalnie się w to nie wsłuchujemy. Czasy, kiedy służba wojskowa była obowiązkowa już minęły i dzisiaj mało kto wyobraża sobie rzeczywistość, w której nagle wszyscy młodzi mężczyźni znikają na kilka miesięcy z domu i szkolą się na żołnierza. Co za tym idzie, tych żołnierzy jest mniej, polskie wojsko nie jest już tak światłą formacją jak kilkanaście lat temu. A przecież to jedna z najważniejszych instytucji w kraju. Jeżeli ktokolwiek nas zaatakuje, to właśnie wojsko będzie jedynym bastionem, który może nam pomóc się bronić.

Książka „Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o Siłach Zbrojnych” jest pozycją wymagającą. To zbiór artykułów mówiących najogólniej o całej instytucji wojskowości na świecie. Pierwszy rozdział dotyczy wojska i polityki do roku 1918, a więc wspomniane są powstania narodowe, okrucieństwa jakie miały miejsce podczas wojen bałkańskich, sposoby prowadzenia wojny w czasach nowożytnych, a także wpływ przemian w Japonii na … rozwój lotnictwa wojsk lądowych. Jak sami widzicie, nie są to tematy, które spodobają się każdemu czytelnikowi, raczej skierowane są do wąskiej grupy społeczeństwa lubujących się w tematach wojennych. Chociaż muszę przyznać, że po pierwszym przełamaniu lodów – czyli mniej więcej po dwóch, trzech artykułach – zaczęłam wczuwać się w ten sformalizowany, twardy styl. A przede wszystkim, dowiedziałam się kilku przydatnych informacji, o których nie wspominano ani w szkole, ani o których nie mówi się w mediach.

Idąc dalej, w rozdziale drugim, można zapoznać się z tematyką wojska w latach 1918-1945. Opisany jest tam plan „Peking”, który pewnie większości nic nie mówi, władze państwowe i wojskowe na uchodźctwie a sanacja i piłsudczycy, włoska propaganda, polityczne przyczyny i konsekwencje „Rozkazu nr 006”. Zaś trzecia, ostatnia część, to zbiór artykułów o wyzwaniach wobec Sił Zbrojnych po II wojnie światowej, która teoretycznie miała być ostatnim wielkim konfliktem, a więc zmieniło się i podejście społeczeństwa do wojskowości. Oczywiście nie od razu, ale kolejne dziesięciolecia stagnacji i spokoju powodowały rozluźnienie i inne spojrzenie na potrzebę istnienia instytucji wojskowych.

Po przeczytaniu tych wszystkich artykułów zastanowiło mnie jedno; czy żołnierz ma prawo odmówić wykonania rozkazu? Czy w momencie, gdy dyspozycja wykracza poza jego moralność i etykę może kierować się własnym sumieniem, a nie decyzją osób postawionych wyżej? Czy składając przysięgę żołnierską jednocześnie osoba ta wyzbywa się własnych decyzji, własnych osądów? To bardzo trudne i skomplikowane kwestie; z jednej strony jestem wdzięczna, że dzięki tym wszystkim ludziom mogę czuć się chociaż trochę bezpieczna, że jest ktoś, kto stoi na straży bezpieczeństwa Polski, ale też sama nie zdecydowałabym się na taką służbę. Tym bardziej czuję wobec tych osób większy szacunek.

„Misja wojsko. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych” to lektura skierowana w stronę osób, które fascynują się tą tematyką, planują wstąpienie do wojska, albo chcą po prostu sprawdzić, jak to wszystko wygląda od podszewki. Zdecydowanie nie jest to książka do poduszki, lekka i przyjemna lektura na ukojenie nerwów. Te trzydzieści pięć artykułów umieszczonych w książce ma na celu wzbudzić ciekawość, czegoś nauczyć, ale nie ukrywam, że potrzeba sporo chęci czytelnika, aby się do nich przekonać.