Psychoterapia Filozoficzna | Autor: Lech Ostasz

Kiedy zobaczyłam książkę Lecha Ostasza „Psychoterapia filozoficzna” uznałam, że to coś, co całkowicie odpowiada moim zainteresowaniom i pochłonie mnie w całości. Połączenie filozofii i psychologii to coś, co mnie powinno zachwycić. Starożytni filozofowie często rozmyślali o człowieku i jego szczęściu, metodach osiągania dobrego, wartościowego życia poprzez odpowiednie postępowanie. Po książce spodziewałam się uwspółcześnienia poglądów mędrców, których znamy wszyscy z czasów antycznych. Mniej więcej to otrzymałam, a może nawet coś więcej.

Książka jest rekomendowana z jednej strony jako poradnik, a z drugiej jako podręcznik podstaw psychoterapii filozoficznej, zwanej tutaj również mentaloterapią. Trudno mi jednak odnaleźć cechy zarówno jednego, jak i drugiego. Wyjaśnia, czym jest mentaloterapia, na jakich przekonaniach antycznych filozofów się opiera oraz jakie metody stosuje w psychoterapii, jednak trudno nazwać ją podręcznikiem, bo traktuje wszystkie zagadnienia zbyt ogólnie. Informacje tam zawarte trudne byłyby również do samodzielnego zastosowania, więc, w mojej opinii, jako poradnik też się nie sprawdzi. Jak można zatem zakwalifikować książkę? Trudno powiedzieć.

Niemniej „Psychoterapia filozoficzna” okazała się dla mnie lekturą interesującą i wzbogacającą. Terapia ta stanowi nowatorski sposób radzenia sobie z trudnymi problemami życiowymi. Polega na takim prowadzeniu rozmów filozoficznych, aby pacjent mógł poradzić sobie ze swoimi ograniczeniami. W Polsce jest zjawiskiem nowym, jednak na świecie zyskało pewną popularność już kilkanaście lat temu. Jej zadaniem jest udzielanie porad dotyczących tego, jak pracować nad swoim umysłem, aby opanować chaos informacji, bodźców i wrażeń, jaki codziennie do nas dociera. Opiera się na dziedzictwie wielkich filozofów greckich i rzymskich, którzy uczyli, jak żyć i tłumaczyli, kim jest człowiek. Za myśl przewodnią tego podejścia terapeutycznego można uznać słowa Epikura, który stwierdził, że „filozofia jest bezużyteczna, jeśli nie leczy cierpienia dusz”. Starożytni uczyli swoich wyznawców, że poznawanie siebie i otaczającego świata jest sposobem na uzyskanie spokoju ducha. To do tego właśnie stanu należy dążyć wszelkimi sposobami: zachowaniem umiaru, powstrzymywanie żądz, które odbierają energię, radowaniem się samym tylko istnieniem.

Starożytni filozofowie wskazywali na wiele ogólnych porad, które rzeczywiście mogą znaleźć zastosowanie we współczesnym świecie. Zalecali, aby umysł panował nad emocjami, zwracali uwagę na rolę bezczynności oraz moc słów. Bardzo ważnym aspektem mentaloterapii jest wskazanie pacjentowi, że nie można rzeczywistości dzielić dwubiegunowo, rozpatrywać wszystkiego w skrajnych kategoriach, bo to oznaczałoby, że wszystko, co na świecie nie jest dobre, musi być złe. Na tej skali między skrajnościami należy dodać neutralność i na niej się koncentrować. Pacjent powinien nabywać nawyk umiaru, a kiedy już go rozwinie wystarczająco silnie, będzie mógł testować przesuwanie się w kierunkach obu skrajności i analizować związane z tym wrażenia.

Znaczną część swojej publikacji autor poświęca metodom mentaloterapeutycznym, regułom i technikom stosowanym podczas rozmów z pacjentami, które mają prowadzić do oczyszczenia umysłu, porządkowania wiedzy, przezwyciężania niektórych myśli i przekonań, uelastyczniania umysłu poprzez akceptowanie tych elementów, które nie są powszechne, ukazywanie tego, co dotąd było niewidoczne. Wszystko to brzmi dość enigmatycznie, bo nabiera sensu dopiero wtedy, kiedy stosowane jest w konkretnych przypadkach.

Nie każda książka, która mówi, jak żyć, jest poradnikiem. Zdecydowanie też nie będzie podręcznikiem, bo coś takiego w kontekście życia po prostu nie istnieje. „Psychoterapia filozoficzna” jest dla mnie inspiracją do przemyślenia, na czym się skupić, aby być szczęśliwym i jak przetrwać życiowe zawieruchy, jednak nie podaje konkretnych rozwiązań. Zaleca medytację, wskazuje na dobre rezultaty technik neuroprogramowania lingwistycznego (NLP). Nie sądzę jednak, aby nauczyła psychologów, jak prowadzić terapię, może ją jedynie wzbogacić, tak samo jak świadomość każdego innego czytelnika. Tym samym polecam ją wielbicielom filozofii i wszystkim ludziom ciekawym świata, lubiącym poznawać nowe punkty widzenia.