Napitki & Literatura Antologia Opowiadań Holenderskich I Flamandzkich | Autor:

Literatura holenderska i flamandzka, mimo jednak geograficznej bliskości, jest w Polsce raczej egzotyczna. W powszechnej świadomości właściwie nie istnieje, a to przede wszystkim dlatego, że nie jest tłumaczona na nasz język. Istnieje naprawdę niewiele przekładów, dlatego wielu pisarzy jest u nas zupełnie nieznanych. Tym bardziej cenna jest publikacja „Napitki & Literatura. Antologia opowiadań holenderskich i flamandzkich”, których wyboru dokonały Bożena Czarnecka i Barbara Kalla. Książka prezentuje wybór utworów najbardziej charakterystycznych pisarzy XX i XXI wieku, przybliża ich twórczość i zachęca do zapoznania się z ich pozostałą twórczością. Redaktorki wymieniają bardziej znanych i mniej popularnych pisarzy, dla mnie jednak wszystkie te nazwiska są obce. Podkreślają, że ich wybór uwzględnił dużą liczbę pisarek, które dotychczas były w Polsce zupełne pomijane.

Opowiadanie jako forma literacka mieście w sobie nieograniczone możliwości. Jest krótkim utworem narracyjnym, najczęściej z nieskomplikowaną fabułą opartą na pojedynczym wątku, które mogą przyjmować najróżniejsze style. W przypadku antologii, takiej jak „Napitki & Literatura” mamy więc do czynienia z całym zakresem form, treści, stylów i tematów. Wybierając konkretne utwory redaktorki kierowały się chęcią pokazania różnorodności twórczości holenderskiej, dlatego na ponad czterystu stronach książki możemy poznać dzieła refleksyjne, ironiczne, baśniowe, sięgające do motywów mitologicznych i tradycji różnych kultur, nie tylko europejskich.

Tytułowe opowiadanie „Napitki & Literatura” jest historią o młodym człowieku, który ma trzy problemy – jest naprawdę niskiego wzrostu, jest gejem, a do tego w chwilach seksualnego podniecenia powiększa się całe jego ciało zamiast tylko przyrodzenia. Utwór zawiera więc elementy surrealistyczne, które maja zaszokować czytelnika, a jednocześnie ukazać mu problemy odmieńców, osób wyróżniających się czymś szczególnym i ich traktowania przez ogół społeczeństwa. 

Kolejny utwór zaczyna się, kiedy jego bohater, niezwiązany żadnymi obowiązkami podróżnik, wsiada do pociągu i w przedziale spotyka inną wersję siebie. Ta druga wersja ma stabilną pracę, piękną, kochającą żonę i wspaniałą dwójkę dzieci. Mężczyźni wzajemnie zazdroszczą sobie swojego trybu życia, jednocześnie podkreślając, że ich własne życie jest nieciekawe. Wpadają w końcu na pomysł, że zamienią się rolami na rok, bo przecież są do siebie niezwykle podobni i nikt się nie zorientuje. Początkowo nasz bohater jest zachwycony swoim nowym życiem – rodziną i zwyczajną pracą, w miarę upływu czasu jednak zaczyna tęsknić za wolnością i podróżowaniem. Historia ta pokazuje, że szczęśliwe życie wymaga zbilansowania, równowagi pomiędzy marzeniami a obowiązkiem.

Aby docenić wartość literatury małych form trzeba być ich wielbicielem. Z drugiej strony w takiej kolekcji tak naprawdę każdy może znaleźć coś dla siebie. Nie każde opowiadanie przypadło mi do gustu, ale niektóre pozostaną w głowie i sercu na dłużej. Opisywany tutaj zbiór charakteryzuje się symbolizmem, szokującymi pomysłami i trzeba do nich podchodzić z otwartym umysłem, nie zrażać się nawet jeśli od samego początku nie znajdziemy treści, które nas poruszą. Jeśli te opowiadania miały ukazywać współczesne społeczeństwo holenderskie, to świadczą przede wszystkim i jego ogromnym zróżnicowaniu oraz fakcie, że dotyczą go wszystkie problemy, których doświadcza ludzkość na całym świecie – odrzucenie, poczucie wyobcowania, brak autorytetów, niekompetencja i oderwanie od rzeczywistości elit, destrukcyjne skutki przemocy, różne oblicza miłości i fałszu. Autorzy posługują się przy tym różnymi stylami i manierami, stąd każdy utwór jest inny i przekazuje nam inny nastrój. Dla mnie książka była ciekawym doświadczeniem, podczytywanym w tak zwanym międzyczasie, pokazującym nieskończenie wiele światów i rejestrów.