Literanka
-
Ksiądz Andrzej Szostek jest jednym z poważanych autorytetów świata katolickiego, duchownym i znawcą etyki i teologii. Książka „Uczestniczyć w losie drugiego. Rozmowy o etyce, Kościele i świecie” jest zapisem rozmowy tego wybitnego wykładowcy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z Ignacym Dudkiewiczem – dziennikarzem, publicystą i filozofem. Efektem jest niezwykle mądra, wyważona, oparta na głębokich przemyśleniach publikacja poruszająca najtrudniejsze pytania z dziedziny etyki, kondycji Kościoła katolickiego w Polsce oraz naszego człowieczeństwa.
Pierwsze rozdziały dotyczyły najtrudniejszej dla mnie, jako kobiety, kwestii dopuszczalności aborcji i klauzuli sumienia. Każdy lekarz powołując się na nią może odmówić dokonania legalnej aborcji, jednak ma obowiązek wskazać miejsce, gdzie kobieta może się udać, aby poddać się zabiegowi. Czy w tej sytuacji jednak część odpowiedzialności za śmierć nienarodzonego dziecka mimo wszystko nie spada również na niego? Ksiądz Szostek twierdzi, że nie, bo przecież sprzedawca papierosów nie ponosi odpowiedzialności za zdrowie palacza.
Kolejną kontrowersją jest uznanie, od jakiego momentu płód trzeba uznać za człowieka i kiedy dokonanie na nim aborcji będzie morderstwem. Cała część dotycząca aborcji jest najbardziej bolesna, dyskusja o możliwości jej dokonania na płodzie nieodwracalnie uszkodzonym, czy też dziecku poczętym w wyniku gwałtu dotyka głębokich emocji, jednak dla księdza oczywiste jest, że te dzieci mają prawo żyć. Za jedyną możliwość usunięcia płodu uznaje zagrożenie życia matki, chociaż przyznaje matce poświęcającej się dla dziecka status heroiczny. Rozmówcy zgadzają się co do tego, że kobiety stające przed koniecznością zrobienia tego kroku otrzymują zbyt małe wsparcie. Odrębnym problemem jest kwestia in-vitro, przemożnej chęci posiadania dziecka z własnego brzucha, kiedy można stworzyć dom sierotom.
Wielkim problemem etycznym współczesności jest również eutanazja oraz uporczywa terapia. Postęp naukowy sprawił, że możliwe jest podtrzymywanie życia, które nie prowadzi do leczenia. Czy istnieje różnica pomiędzy zabójstwem a przyzwoleniem na śmierć? Czemu tak bardzo się jej boimy, co można zrobić, aby dobrze się do niej przygotować i czy to jest w ogóle możliwe. Czy śmiertelnie chorym można mówić otwarcie o ich stanie.Dalsze rozdziały dotyczą stosunku do ciała, w trosce o które powinniśmy zachować zdrowy rozsądek i ani go nie zaniedbywać, ani przesadnie nie pielęgnować. Ciało również ma wartość moralną, dlatego ludziom należy stawiać granice w ich eksploatowaniu – to w kontekście himalaizmu, który wiąże się z wielkim ryzykiem utraty zdrowia i życia oraz stawiania celu sportowego ponad zdrowiem. Równie dużo uwagi trzeba dziś poświecić ekologii i skłaniać się ku harmonijnemu korzystaniu z zasobów przyrody.
Wiele uwagi rozmówcy poświęcili również etyczności polityki - czy polityk może być prawdomówny. Istnieje przecież opinia, że polityka jest brudna. Po drugiej stronie są obywatele, których obowiązkiem moralnym jest interesowanie się sprawami publicznymi, czyli naszym wspólnym dobrem. Kościół w tym wszystkim nie powinien jednak uczestniczyć, bo traci autorytet. Ksiądz Szostek nie jest bezkrytyczny wobec obecnie rządzących – dostrzega zaangażowanie społeczne, ale też potępia za rządy z pozycji siły, nierzetelność podporządkowanych mediów oraz działania, które są sprzeczne z nauczaniem Kościoła, np. odmowę przyjęcia muzułmańskich uchodźców z Syrii. Władze podsycają atmosferę strachu wobec obcych, bezpodstawnie oskarżają o terroryzm i deklarują pomoc na miejscu, zapominając o miłosierdziu. W tym kontekście narodziła się też dyskusja o ksenofobii i potrzebie edukacji wielokulturowej i antydyskryminacyjnej oraz obowiązku dzielenia się z innymi. Na koniec Szostek stwierdza, że w kościele jest miejsce dla wszystkich, także dla homoseksualnych.
Książka poruszyła najważniejsze pytania etyczne współczesnego świata. Warstwa treściowa jest więc tutaj bardzo trudna i nie pozwala pozostać dłużej bezrefleksyjnym wobec tych problemów, które być może aktualnie nas nie dotyczą. Kwestie te są bardzo złożone, mają zwolenników i przeciwników, mocne argumenty po obu stronach dyskusji. Jeśli macie ochotę poznać spojrzenie wybitnego etyka, warto przeczytać tę książkę. Nie narzuca on swojego spojrzenia, ale rozważa każdy z problemów z punktu widzenia prawdziwego chrześcijanina.