Jane Austen W Domu | Autor: Lucy Worsley

Trafiła w moje ręce biografia wciągająca niczym najlepsza powieść - niekoniecznie obyczajowa. Już początek książki Lucy Worsley pokazuje, że autorka wykonała naprawdę mrówczą pracę, aby odtworzyć i odrzeć z mitów dziwne losy Jane... Austen, oczywiście.

Znajdujący się na okładce podtytuł głosi, że oto trzymam w rękach „biografię ulubionej pisarki wszystkich kobiet”. Podejrzewam, że to stwierdzenie mocno na wyrost, nie da się jednak ukryć, że Jane Austen - obok sióstr Brönte, do których nawiązałam wyżej, to postać niemal ikoniczna, jeśli poruszamy wątek tak zwanej literatury kobiecej. W tym przypadku nie jest to określenie złowrogie. Przy okazji jednak - jak udowadnia nam Lucy Worsley - wokół Austen zbudowany został pewnego rodzaju mit. Jej rodzina za wszelką cenę próbowała uczynić z pisarki zdyscyplinowaną, dzisiaj powiedzielibyśmy nawet, że sztywną, osobę, zajmującą się wyłącznie literaturą i modlitwą. Worsley postanowiła ten posąg nieco odbrązowić, co wymagało od niej dogłębnej analizy źródeł.

Zadanie, jakie postanowiła przed sobą autorka „Jane Austen w domu” wymagało od niej niewątpliwie dużej pracowitości i skrupulatności. Materiałów źródłowych na szczęście nie brakowało. Życie Jane zrekonstruować można z dokładnością niemalże co do godziny, przede wszystkim dzięki obszernej korespondencji, którą prowadziła. Zachowane w świetnym stanie listy stały się podstawą opowieści snutej przez Worsley. Dość zabawny wydaje się zresztą fakt, iż jeden z krewnych Jane upierał się, iż zachowana epistolografia absolutnie „nie mogła być zapisem jej umysłu”, Austen bowiem taka nie była. Jaka więc postać wyłania się z tych zapisków?

Tytuł książki: „Jane Austen w domu” jest nieprzypadkowy. Jego wyłącznym zadaniem nie jest podkreślenie swego rodzaju familiarności postaci. Lucy Worsley bardzo słusznie zauważa, że świat przedstawiony w powieściach Austen jest silnie nacechowany domowym klimatem. Jej bohaterowie zamieszkują w różnych budynkach: od niepozornych i wiejskich po okazałe rezydencje. Motyw ten był ideą stale obecną w życiu pisarki. Własny dom był nieustannie poza jej zasięgiem. Dochody i oszczędności na taki wydatek nie pozwalały, a po śmierci ojca zmuszona była spędzać żywot w wynajmowanych czterech ścianach. Samej Jane, podobnie jak jej bohaterkom, chodziło nie tylko o miłość, ale przede wszystkim o dom.

Książka Lucy Worsley to drobiazgowe odtworzenie życia pisarki: od lat dziecięcych po dorosłość i śmierć. Autorka odtwarza również wygląd budynków, w których Jane mieszkała: od kanonicznej, nieistniejącej już plebanii w Steventon - miejscem pierwszej części życia i rozwoju talentów literackich, przez domostwa wynajmowane później i posiadłości należące do jej krewnych. Z psychologiczną dokładnością Worsley buduje relacje Austen z zawsze wspierającym ją ojcem i stojącą raczej na uboczu matką. Udowadnia, że to najstarszy brat Jane, James był zawsze uważany za najbardziej utalentowane literacko dziecko pastorostwa, mimo że jego siostra wydawała już wtedy własne powieści. Lucy Worsley przedstawia również dzieje nieszczęśliwej miłości oraz zerwanych zaręczyn. Przy okazji, śledząc te wydarzenia, wierny czytelnik Jane dostrzeże, jak silnie jej autobiograficzne doświadczenia rzutowały na losy bohaterów wykreowanych w powieściach. Całość uzupełniają fragmenty listów, notatki Austen czy relacje jej krewnych.
„Jane Austen w domu” to książka adresowana nie tylko do miłośników jej twórczości. Dla nich to pozycja obowiązkowa. Uważam jednak, że lektura będzie doskonałą propozycją dla miłośników biografii interesujących osób oraz wszystkich, których interesuje osiemnastowieczna obyczajowość.