Dziewczyna Z Wieży | Autor: Katherine Arden

Należę do pokolenia, które wychowywało się bez tabletów, smartfonów i internetu. Które dzieciństwo spędziło na podwórku grając w różnorakie gry zespołowe, sprzedając wyimaginowane warzywa, skacząc w gumę i chłopka. Moje wczesne dzieciństwo przepełnione było bajkami i baśniami. W domu rodzinnym i domu dziadków (u których spędzałam większość czasu) od zawsze czytało się książki. Nie gardziliśmy słowem pisanym, może dlatego nauczyłam się czytać w wieku pięciu lat. Świat Andersena i braci Grimm był moim światem. Do dzisiaj przechowuję na dnie szafy mocno wyeksploatowane bajki i baśnie. Do tego moja babcia miała niezwykłą wyobraźnię i potrafiła łączyć historie dziewczynki z zapałkami i okrutną macochę, dodając przy tym coś od siebie. Dawało to niepowtarzalną opowieść, czasem nie do powtórzenia.

Lektura „Dziewczyny z wieży” Katherine Arden pozwoliła mi na chwilę przenieść się do tamtych czasów. To niezwykła, choć momentami okrutna zimowa opowieść, dalsze losy Wasi znanej czytelnikom z „Niedźwiedzia i słowika”. Nie dane było mi przeczytać pierwszej części, bo przyznam że miałam lekkie obawy – powieść ta mocno odbiega od tego, co czytam na co dzień. Obawy okazały się niesłuszne, a nieznajomość początku historii momentami uwiera, choć Adler wielokrotnie wspomina tamte dzieje (niestety jest to ogólny zarys historii), jednak ten brak nie wpływa istotnie na odbiór całości.
„Dziewczyna z wieży” zawiera wiele cech klasycznej baśni. Sporo w niej elementów fantastycznych jak choćby koń który mówi, czy postać Mroza-Śmierci. Dużo jest też sił nadprzyrodzonych (magiczny amulet) czy cudownych zdarzeń (narodziny dziecka, wybór między życiem a śmiercią). Całość czyta się zaskakująco dobrze, choć jest kilka momentów, które zwyczajnie nużą. Dużo tu jest lasów, dróg i bezkresnej przestrzeni (sporo fragmentów pretenduje do miana powieści drogi). To baśń magiczna, pełna czarów ale i brutalności, odwiecznej walki dobra ze złem. Przepełniona tajemniczą atmosferą, gdzie niepewność i dreszcz grozy jest obecny w całej książce. Bohaterowie są wyjątkowi, ale też dziwni na swój sposób, czasem przerażają. Do tego piękno i bezkres przyrody przykrytej śniegiem i skutej mrozem (wszak to zimowa powieść). „Dziewczyna z wieży” to opowieść o ucisku, bezprawiu, mrocznych intrygach, ludowych wierzeniach i wolności. Mocny nacisk jest położony na kobietę i jej rolę w tamtych czasach w społeczeństwie, gdzie ograniczano im prawa i były całkowicie zależne od mężczyzn.

Książka na pewno nie jest dla wszystkich. Polecam ją wrażliwym czytelnikom, którzy z nostalgią wspominają czasy dzieciństwa, bo to powieść pełna emocji i wzruszeń. Jeżeli szukacie odskoczni, to „Dziewczyna z wieży” Wam ją przyniesie – dużo tu magii i przygody. Dodaj do tego styl pisania lekki, przystępny i sugestywny, a otrzymasz dobrą rozrywkę na kilka wieczorów. Choć „Dziewczyna z wieży” jest obiektywnie dobrą, nieźle opowiedzianą historią, mnie do końca nie uwiodła.

Witajcie w świecie moskiewskich księżniczek, bogatych pałaców, dzielnych wojów i ludowych wierzeń. Podczas lektury towarzyszyć wam będzie przenikliwe zimno, głód i bieda chłopów nękanych przez rabusiów, samotność panien zamkniętych przez mężów w wieżach i gwar zatłoczonych osad. Tam, gdzie wydaje się, że powinno być tak sielsko i bajkowo, księżniczki nie mają cudownego życia, a długo i szczęśliwie mogą żyć wyłącznie wybrani. W dodatku magia niezmiennie rywalizuje z krzewioną przez popów nową religią, niepozwalającą na ufność we wszystko, co inne albo dziwne. Z taką rzeczywistością przychodzi mierzyć się Wasi, Oldze i Saszy - rodzeństwu powołanemu do życia przez Katherine Arden w powieści „Dziewczyna z wieży”.

Wasia, będąca główną bohaterką książki, to kobieta, która nie chce przyjąć standardowego pakietu losu i poddać się woli Boga lub mężczyzny. Nie może pozostać w miejscu, w którym się urodziła z powodu swojego wojowniczego charakteru i uznania za czarownicę. Jedyne, co jej w tej sytuacji pozostaje, to życie na wygnaniu. Wspomagana przez magiczne siły decyduje się na niezwykłą podróż po skrzących się śniegiem lasach i przepychu miast średniowiecznej Rusi. Zmuszona do przetrwania w brutalnym świecie zaczyna udawać mężczyznę, chociaż często przypomina swoim zachowaniem raczej zbuntowaną, jak również i ciekawą świata nastolatkę. Razem ze swoim niesamowitym koniem, który charakterem podobny jest do psa, stanowią prawdziwie zgrany duet. Oboje nie mają pojęcia, z czym przyjdzie im walczyć i jakich poświęceń będzie wymagać ta samotna wyprawa. Drogi młodej buntowniczki poprowadzą ją przez spalone wsie na nieoczekiwane spotkanie rodzeństwa: mieszkającej na dworze księcia Olgi oraz będącego mnichem Saszy. Podawanie się za kogoś innego, to dopiero początek problemów Wasi. Okazuje się, że w Moskwie bardzo źle się dzieje: ktoś grabi i pali okoliczne wsie, a w komnatach jednego z pałaców pojawia się przerażający duch. Czy jedna młoda osoba jest w stanie wystąpić przeciwko złym siłom, intrygom i stereotypom? Warto się przekonać i zobaczyć, jak to w literaturze przybywa kolejna wartościowa postać walecznej i odważnej dziewczyny, gotowej na wszystko, by ocalić to, w co wierzy.

Powieść „Dziewczyna z wieży” to wciągająca, poruszająca i niezwykle magiczna historia. Fabuła została tak skonstruowana, żeby nie zdradzać za dużo z pierwszej części trylogii, czyli książki „Niedźwiedź i słowik”, ale zaintrygować czytelnika i zachęcić do poznania całości. Jeśli komuś brakuje szczegółowych wyjaśnień, powinien przeczytać poprzednią powieść albo orientacyjne zapoznać się z jej fabułą. Jednak brak znajomości książki „Niedźwiedź i słowik” zupełnie nie przeszkadza w lekturze. Autorka zaczyna od wprowadzenia czytelnika w klimat, prezentując losy kobiet zamkniętych w swoich wieżach i zależnych od postanowień mężów. Potem akcja nabiera takiego rozpędu, że nie sposób jej zatrzymać aż do końca książki, gdyż galopuje niczym koń Wasi, Słowik. Liczne wzruszenia, odrobina rzewnego romantyzmu, balansowanie na granicy życia i śmierci, fenomenalne fantastyczne zjawiska, słowem: doskonała gra na emocjach czytelnika. Na zakończenie dosłownie brakuje tchu! Katherine Arden śmiało fantazjuje na temat średniowiecznej Rusi, jednocześnie odwołując się do podań i źródeł historycznych. Umiejętnie nakłada na rzeczywistość świat magicznych stworzeń, które kryją się w chatach, na podwórkach i w lasach. Dla kogoś, kto wychował się na rosyjskich baśniach, książka może stanowić powrót do dzieciństwa. Autorka sprawnie splata ze sobą różne baśnie, dając im drugie życie i pokazując, że klasyka nigdy nie traci na wartości. Warto wspomnieć tu chociażby rewelacyjną postać Morozki, demona mrozu, który odznacza się wyjątkową łagodnością i wrażliwością, jak na kogoś, kto zajmuje się przeprowadzaniem dusz w ich ostatniej drodze. Mimo utrzymania w baśniowym klimacie, książka „Dziewczyna z wieży” to nie dziecięca bajka, a opowieść pełna okrucieństwa, a także odwagi, pokazująca smutny los wielu ludzi, nieczyste zagrania w walce o tron, próby zduszenia magii w zarodku, a także ciemnotę i zniewolenie kobiet. Postać Wasi staje się w niej symbolem wyzwolenia i walki o godność, gdzie, mimo niesprzyjających warunków i trudnych wyborów, zostaje się do końca sobą.