Muszki Owocówki | Autor: Danuta Sadownik

Chociaż wiek dwudziesty pierwszy odznacza się niespotykanym dotychczas komfortem życia oraz rozlicznymi ułatwieniami, czasem nie sposób oprzeć się wrażeniu, że stworzone przez człowieka konstrukty społeczne ostatecznie tworzą sytuacje zupełnie nowe, nadmiernie skomplikowane, w których wręcz roi się od konfliktów, zarówno jawnych, jak i nieświadomych. Ciężko zatem winić człowieka za to, że w obliczu takich zawiłości aż „pcha” się w ręce prostego schematu – zachowań, które dają gratyfikację i wytchnienie od całego bałaganu. Problem zaczyna się wtedy, gdy ucieczka staje się kompulsywna...
Dokładnie ten problem skierował m.in. Wandę, Erola, Adrianę, Sarę i Roberta na spotkanie grupy terapeutycznej dla osób uzależnionych, gdzie zobaczyli się po raz pierwszy. „Uzależnienie” nie jest terminem zarezerwowanym dla najbardziej rozpowszechnianych w świadomości społecznej jego form, takich jak narkomania czy alkoholizm, a może dotyczyć dowolnej formy aktywności – to raczej pewien schemat myślenia,w który, jak zauważa autorka, łatwo się wciągnąć, a jego ślady można odnaleźć w umyśle choćby i „zdrowego” człowieka. Mimo to, powieści obyczajowa Danuty Sadowskiej nie można przyrównać do opowieści o walce z uzależnieniem pokroju „Dzieci z dworca Zoo” - autorka skupia się raczej na przywróceniu głosu życiu, które zostało go pozbawione przez nałóg każdego z bohaterów.

Powiedziałabym, że fabuła przedstawione przez Danutę Sadowską jest dosyć „nowelistyczna” - co prawda różne wątki przeplatają się ze sobą, ale losy poszczególnych postaci rozwijają się w sposób dość prosty, z wyraźnymi punktami kulminacyjnymi; nie dla każdego będzie to jednak wada. Pokazywanie, jak członkowie grupy zaczynają sobie radzić z życiem poza uzależnieniem, czasem upadając, ale także odkrywając zupełnie nowe obszary, jest praktycznym ukazaniem filozofii opartej na celebracji życia, którym można się cieszyć, gdy sprowadzi się je do najprostszych, najważniejszych wartości. Tworzy to kontrast z wewnętrznym skomplikowaniem umysłu człowieka uzależnionego, a ponadto – składa się na charakteryzujące całą powieść ciepło oraz nadzieję.

Podobny sposób przedstawienia można zauważyć, gdy zwróci się uwagę na poszczególne postaci. Chociaż autorka nakreśliła wyraźnie ich sylwetki,a także zadbała o uwiarygodnienie ich historii oraz zapoznanie ze sposobem myślenia, są one w jakiś sposób „proste” - zupełnie, jakby celem autorki było nie tyle dokonywanie wiwisekcji najgłębszych warstw ludzkiej psychiki (czego autorka unika), a raczej skoncentrowanie na ogólnym wzorze nałogowego myślenia; chociaż członkowie grupy bywają od siebie niemal diametralnie różni i pochodzą z innych światów, wpadają w te same pułapki.

Pod pewnymi względami, wydaje się to przekazywać pewną „naukę” dla czytelnika, a mianowicie odnosi stany kojarzonych z patologicznymi do codziennego życia w dwudziestym pierwszym wieku, w „wieku obsesji”. Bohaterowie radzą sobie lepiej lub gorzej, lecz ich dalsze losy pozostają nieznane z powodu otwartego zakończenia – z jednej strony mogłoby one zwyczajnie zostawiać furtkę dla kontynuacji, natomiast osobiście bardziej prawdopodobne wydaje mi się inne rozwiązanie. Autorka, korzystając ze swojego doświadczenia psychoterapeutycznego, przedstawiła opowieść grupy do pewnego momentu – do momentu, w którym rozpoczęła się ich prawdziwa podróż. W pewnym momencie terapeutka z powieści, Karolina, mówi: „Kiedy staniesz na szczycie swoich możliwości, wtedy spójrz się za siebie i pomyśl, że dopiero teraz zaczynasz właściwą drogę”, co tym bardziej powieść podkreśla ambicje książki do przekazania czegoś czytelnikowi, który śledząc dotychczasowe kroki bohaterów w kierunku przemiany ma szansę odkryć nowe rzeczy na temat siebie.

Mimo wszystko, takie postawienie sprawy naraża książkę na pewną „płytkość” - proste rady i pozytywne uczucia serwowane w zamian trudnych pytań pozwalających na rzeczywistą weryfikację swojego życia, moralitet zastępujący refleksję. Znajduje to też swoje odzwierciedlenie w stylu pisania, któremu dość dobrej jakości nie jestem w stanie odmówić – jest lekki, momentami zabawny i dynamiczny, przy czym ostatnią z jego cech dodatkowo wzmacnia fragmentacja historii na krótkie rozdziały, dzięki czemu dość uboga w wydarzenia książka angażuje i wciąga. Niemniej jednak wiąże się to z obecnym w całości powieści „unikaniem” treści emocjonalnych, które byłyby zbyt bezpośrednie,bolesne, osobiste.

W ostatecznym rozrachunku zarówno „nowelistyczność” historii jak i nacisk na pełen nadziei, ciepły nastrój można odczytać dwojako – wszystko zależy od osobistych preferencji. Nie ulega jednak wątpliwości, że mimo lekkiego stylu pisma autorka nie odwraca się od przedstawiania trudnych wydarzeń, a jej spostrzeżenia na temat ludzkiej natury, zwłaszcza w kontekście czasów obecnych, są trafne, nawet jeśli brakuje im momentami głębi.. To zwyczajnie jej sposób na przekazania czegoś innym, zakuty w naprawdę urokliwą i wciągającą powieść obyczajową.