Teodozja I Cień Zabójcy | Autor: Zuza Śliwa

Dzięki książce Zuzy Śliwy o tytule Teodozja i cień zabójcy znów mogłam mentalnie wrócić na łono literackiego PRL – u, które niezmiernie mnie fascynuje i zastanawia. Już wcześniej miałam przyjemność rozkoszować się kryminałami z serii „Najlepsze kryminały PRL” wydawnictwa CM i wiedziałam, że kolejna odsłona tego gatunku, tym razem trafiająca w lata 70 – te, to będzie kolejny strzał w dziesiątkę. Zuza Śliwa swoją cieniutką książką na nowo rozbudziła moją fascynację typowym, klasycznym kryminałem, a czasy komunistyczne stanowią dla niego, jak widać, naprawdę niebanalne i nietuzinkowe tło.

W kryminale autorki zostaje zastosowany klasyczny schemat fabularny, który już wcześniej zauważyłam w dziełach Jerzego Mecha, czy Anny Kołodzińskiej. Głównym bohaterem całej sensacyjno – kryminalnej akcji jest przeciętny obywatel, który prowadzi równolegle z milicją śledztwo w danej sprawie. W omawianej powieści jest to Teodozja, młoda dziewczyna, która ruszyła w nieznany, wielki świat, szukać swojego miejsca. Jako osoba niewykształcona, pracowała jako salowa w warszawskim szpitalu, jednak jej aspiracje zawodowe sięgały dalej. Dlatego też, gdy dochodzi do przypadkowego splotu zdarzeń ,w których Teodozja niechcący zaczyna brać udział, nie ma już odwrotu dla niej, gdyż nie pozwala jej na to ambicja i usilna chęć rozwiązania zagadki. Oczywiście w tym samym czasie prowadzone jest śledztwo milicjantów, które z ustaleniami kobiety w późniejszym czasie mocno się splata. Odnosi się nawet wrażenie, że bohaterka jest bardziej aktywna w prowadzeniu swojego prywatnego dochodzenia, niż służby milicyjne – myślę, że ten zabieg jest zdecydowanie celowy, gdyż narrator pragnie zwrócić uwagę na główną postać kryminału. Oczywiście znajdujemy tu także wątek miłosny – całe szczęście nie zdominował on całej fabuły, a jest nieuniknionym smaczkiem dla całej historii.

Jeśli spodziewacie się kryminału, gdzie trup się ścieli gęsto, a krew leje strumieniami to niestety źle trafiliście. Jest to typowa, klasyczna historia dochodzeniowa o lekkim klimacie, choć motywy morderstwa, czy przykładowo, rabunku, oczywiście też mają miejsce. Brakuje tutaj szczegółowego opisu miejsca zbrodni. Przykładem może być zrzucenie jednego bohatera przez mordercę z Pałacu Kultury – nie odnajdujemy tutaj szczegółowej charakterystyki całego zdarzenia – akcja koncentruje się raczej na działaniach głównej bohaterki i jej reakcji na wydarzające się sytuacje. To również jest zabieg celowy. W tym kontekście widoczne są nawiązania do powieści Agathy Christie. Choć sama osobiście lubuję się w kryminałach o zacięciu skandynawskim (gdzie mrok i zbrodnia idą ze sobą w parze), tak w tego rodzaju delikatnym kreowaniu rzeczywistości kryminalno – sensacyjnej odnajduje odpowiednie smaczki.

Kolejnym plusem jest zdecydowanie tło samej powieści. Autorka raczy nas rzeczywistością i „krajobrazami” PRL – owskimi, dla osób pamiętających te czasy będzie to może sentymentalny powrót do lat dzieciństwa i okresu młodzieńczego. Ja sama niestety (albo i „stety”) nie miałam okazji zakosztować tamtego klimatu i być może dlatego on mnie tak fascynuje i interesuje.

Jedynym minusem, jaki odnajduję w schemacie fabularnym, jest bardzo proste rozwiązanie zagadki morderstwa, które przyjdzie nam do głowy mniej więcej w połowie czytania – jak dla mnie, odrobinę za wcześnie, ale dla tak skomponowanego całokształtu, jestem w stanie przymknąć na to oko. Jeśli interesuje was tematyka klasycznego kryminału z motywami typowo polskimi, to ta powieść będzie strzałem w dziesiątkę.

Na koniec dodam jedynie, że da się wyczuć w języku książki kobiecą rękę – jej opis postaci, przede wszystkim kobiecych, trąci delikatnym, subtelnym charakterem, więc być może jest to książka dedykowana dla żeńskiej części odbiorców.