Uleczkaa38
-
Kino i Charlie Chaplin - to naturalny, oczywisty i jak najbardziej uzasadniony związek wielkiego człowieka z równie wielką sztuką, która nigdy nie byłaby już taką samą, gdyby nie on. Ta inteligentna, wrażliwa, ale też i w dużej mierze tragiczna postać XIX i XX stuleci, odmieniła, nakierowała i uczyniła lepszą sztukę filmową... O tym, w jak wielkim stopniu, przekonuje nas dobitnie lektura znakomitej monografii Pawła Mościckiego pt. "Chaplin. Przewidywanie teraźniejszości".
Ta wydana nakładem Wydawnictwa słowo/obraz/terytoria książka, skupia się na całokształcie osiągnięć Charliego Chaplina jako aktora, reżysera, a nawet też i pisarza, powiązanym z nierozłącznie z dziejami, przemianami i teorią kina. Jednocześnie jednak narracja ta dotyka w znacznej mierze historii XIX i XX wieków, czyli bezsprzeczne najtragiczniejszych czasów w historii naszego świata, Czasów, w których to sztuka, kino, a w szczególności właśnie domena Charliego Chaplina - komedia, były jednym polem i środkiem terapii społeczeństwa, któremu to dane było doznać tak wielu bolesnych, tragicznych i dramatycznych chwil...
Człowiek, kino i historia - odpowiednio Charlie Chaplin, jego filmowe dzieła oraz tragizm światowych wojen, faszyzmu, komunizmu i gospodarczego załamania, to najważniejsze wyznaczniki literackiej podróży, w jaką to zabiera nas tutaj Paweł Mościcki. Podróży intrygującej, bogatej w wiedzę, informacje, fakty i ciekawostki, ale także i wielkie emocje, od uśmiechu i radości począwszy, a na smutku, żalu i poczuciu niesprawiedliwości, skończywszy. Opowieść ta bowiem jest nie tylko kolejną narracją o losach i życiu wybitnej gwiazdy kina - Charliego Chaplina, ale też i relacją o losach naszych przodków, ich czynach i przeszłości, z której zrodziła się dzisiejsza teraźniejszość. To naukowy, akademicki, fachowy wywód, podany jednak w bardzo przystępnej i w pełni zrozumiałej dla każdego formie, co też stanowi o wartości tej publikacji.
Całość lektury podzielono tu na kilka zasadniczych części, odnoszących się kolejno do innego aspektu "rozprawy" nad Chaplinem i jego karierą. Począwszy od analizy samej idei filmowej komedii - najpierw w ujęcie kina niemego, potem już dźwiękowego, poprzez filozoficzną i zmieniająca się na przestrzeni czasu wizję i ideę filmowej burleski, a kończąc na wpływie codzienności - politycznej, społecznej i historycznej, na kino i film. Całości obrazu dopełnia analiza ról, filmów i projektów Charliego Chaplina - tak w zakresie jego najsłynniejszych kreacji, jak i też przemian zachodzących sposobie grania Chaplina, na przestrzeni tych wszystkich lat. I trzeba tu obiektywnie przyznać, iż każdy z tych rozdziałów jest ciekawy, intrygujący, wnoszący wiele do naszego stanu wiedzy o kinie, świecie, filozofii i życiu tego jednego z najsłynniejszych aktorów w historii kina.
Najważniejsze pytanie - czy lektura tej książki odkrywa przed nami prawdziwą twarz Charliego Chaplina...? Cóż, myślę że i tak, i nie... Otóż z jednej strony poznajemy jego wielkie dzieła, barwną karierę, realia w jakich przyszło mu tworzyć i żyć..., ale nie koniecznie jednak dotykamy sedna tego, jakim był człowiekiem... Paweł Mościcki - co zresztą wydaje się w pełni zrozumiałym, skupia się na ideologicznym, psychologicznym i filozoficznym ujęciu komedii, burleski i filmowej rozrywki w nawiązaniu do postaci Chaplina, nie dotykając tym samym - a przynajmniej nie w pierwszym rzędzie, jego osobistych i jak się później okazało, bardzo dramatycznych i gorzkich losów. To wybór autora, który szanuję i rozumiem, aczkolwiek pozostawia to pewien lekki niedosyt...
"Chaplin. Przewidywanie teraźniejszości", to książka ciekawa, barwna, niezwykle fachowa i merytoryczna w swym przekazie, która zachwyci przede wszystkim miłośników kina, a zwłaszcza komedii. To również intrygujące spojrzenie na postać Charliego Chaplina, który mimo tylu lat wciąż pozostaje dla nas wielką zagadką. Polecam - to porcja świetnej literatury spod znaku reportażu, biografii i rozprawy publicystycznej, która z pewnością zasługuje na docenienie i duże słowa uznania.