Wiedeń 1683 Rok, Który Zdecydował O Losach Europy | Autor: Johannes Sachslehner

W historii Polski odnajdujemy wiele momentów, z których jesteśmy dumni, jak i wiele takich, za które raczej powinniśmy się wstydzić. Nasz kraj nie osiągnął jakiegoś wspaniałego poziomu rozwoju czy bogactwa, jednak przez stulecia targany był konfliktami zewnętrznymi i wewnętrznymi, więc trochę to usprawiedliwia ten fakt. Z drugiej strony w XVII wieku byliśmy potęgą, ogromnym i silnym państwem, które potrafiło zaznaczyć swoją obecność w Europie i na świecie. Dodatkowo zyskaliśmy też sławę jako obrońcy chrześcijaństwa, dzięki bohaterskiej walce pod murami Wiednia, kiedy miasto nękane było przez tureckich najeźdźców.

Rok 1683 w naszej historii jest rokiem triumfu i bohaterstwa. Wszyscy kojarzymy go z odsieczą wiedeńską, a tą z charakterystycznymi skrzydłami polskiej jazdy, zrobionymi z orlich piór oraz postacią króla Jana III Sobieskiego, prowadzącego swoje wojska na zwycięski bój z oddziałami Kara Mustafy. Wydarzenia te obrosły mitem, chętnie więc sięgnęłam po książkę, która obiecywała opisać całą sytuację z perspektywy austriackiej, może trochę odczarować historię.

Dostałam niespotykaną dotąd kronikę, która dzień po dniu opisuje wydarzenia tego pamiętnego roku. Poczynając od pierwszego stycznia, kończąc na 31 grudnia 1683 roku możemy prześledzić wydarzenia mające wpływ na rozstrzygnięcie walki o Wiedeń, ale nie tylko. Dostajemy też porcję informacji nie tylko o działaniach wojennych czy politycznych, ale też zwykłych sprawach, dekretach regulujących codzienne życie, świętach, zaleceniach dla rolników, przygotowaniach do nadciągającego niebezpieczeństwa. Przede wszystkim jednak możemy wyczytać historię przemarszu wojsk tureckich w drodze do Wiednia, walk pod murami miasta, odsieczy wojsk polskich i odwrotu najeźdźców, zwyczajów panujących we wrogich armiach, polityki obu stron wobec dziejących się wydarzeń.

Na szczególną uwagę zasługuje tutaj forma, jaką książce nadał autor, czyli kroniki opisującej wydarzenia dzień po dniu. Niewielka ilość wydarzeń na początku roku oraz rosnące napięcie, coraz więcej relacji o grabionych i podpalanych miejscowościach, bezdusznych masakrach ludności, trudnościach aprowizacyjnych oddaje atmosferę tamtych dni. Przygotowania do spodziewanego najazdu początkowo nikomu nie spędzały snu z powiek, dopiero realne zagrożenie przyspieszyło i zintensyfikowało działania władcy i dowódców. Warto też zwrócić uwagę na dość dobrze udokumentowane zbrodnie wojsk osmańskich, relacje o dziesiątkach miejscowości zrujnowanych, spalonych i ograbionych doszczętnie, co wiązało się z okrutnym wymordowaniem lub wzięciem do niewoli ludności. W tych świadectwach powtarza się schemat zabijania mężczyzn, a brania do niewoli kobiet i dzieci. Sporo uwagi autor poświęca też funkcjonowaniu oblężonego miasta, w którym zaczyna brakować żywności, szaleje epidemia czerwonki oraz istnieje zagrożenie wyczerpania zapasów broni i amunicji. Dużo ciekawostek można też wyczytać o zwyczajach panujących w armii tureckiej – spotkaniach dowódców i etykiecie na nich panującej.

Treść jest oczywiście uzupełniona ilustracjami, przedrukami obrazów, dokumentów, grafikami pokazującymi typowe stroje z epoki, używaną broń, a przede wszystkim najważniejsze postaci związane z opisywanymi wydarzeniami. Całość jest więc kompleksowym dokumentem tamtych czasów, wydarzeń tak ważnych dla losów Europy, która zdołała odeprzeć atak islamskich wojowników, a Polska miała w tym znaczący udział.

Uważam, że wielką zaletą książki jest niepolskie autorstwo, dzięki czemu unika się w niej patosu związanego z naszą rolą w walce o Wiedeń, a uwaga skupiona jest na podejściu władz austriackich do sytuacji. Jak na tak szczegółowe dzieło historyczne czyta się ją dość łatwo, bez niepotrzebnych dłużyzn, a przerywanie treści typowo wojennych ciekawostkami z codzienności sprawia, że można złapać oddech. Polecam wszystkim, którzy cenią sobie inny punkt widzenia.