Monachium | Autor: Robert Harris

Wiele złego przyniósł ze sobą wybuch II Wojny Światowej. Ogromne zniszczenia, śmierć milionów ludzi czy zwątpienie w szeroko rozumiane człowieczeństwo to tylko część ze skutków polityki nazistowskich Niemiec, sowieckiego Związku Radzieckiego i nie zawsze właściwego zachowania Aliantów. Polska odczuwała skutki nie tylko podczas działań wojennych, ale też po ich zakończeniu na skutek konferencji pokojowych, podczas których nie zawsze traktowani byliśmy jak państwo stojące po stronie zwycięzców. Jeszcze szybciej uległą politykę sprzymierzeńców odczuli Czesi, którzy zostali rzuceni nazistom na pożarcie podczas pokojowej konferencji w Monachium we wrześniu 1938 roku.

Układ monachijski, który wówczas został podpisany, oddawał dużą część Czechosłowacji na rzecz niemieckiej Rzeszy i jeszcze mocniej rozzuchwalał Adolfa Hitlera. Dziś wiadomo już, że losów Europy nie udało się zmienić, że Hitler i tak zaatakował więc to, co się wówczas stało ma jeszcze bardziej gorzki posmak niż w 1938 roku.

Jak wyglądała ta konferencja, co się podczas niej działo? Nie wszystkie tajemnice ujrzały światło dzienne, co w połączeniu z ogromną wagą tego wydarzenia daje świetny punkt wyjścia do tworzenia własnych interpretacji. Jedną z nich jest powieść „Monachium” autorstwa Roberta Harrisa, brytyjskiego dziennikarza, pisarza i komentatora politycznego. Harris jest lubianym autorem, którego kilka książek osiągnęło znaczący sukces. Obok recenzowanego „Monachium” można wymienić m.in. „Vaterland”, „Konklawe” czy „Enigmę”. Brytyjczyk znany jest z tego, że historyczne fakty łączy z elementami thrillerów czy książek szpiegowskich i politycznych. I właśnie z każdego z wymienionych elementów korzysta on w „Monachium”. Książka ta przedstawia wydarzenia toczące się podczas konferencji światowych mocarstw, która miała zatrzymać wybuch wojny w Europie. Nie jest to jednak publikacja stricte historyczna, gdyż Harris wzbogaca ją fikcją literacką pod postacią zręcznie napisanego thrillera politycznego, trzymającego nas w napięciu od samego początku aż do końca. Podczas gdy Hitler i Chamberlain walczą o to, by postawić na swoim, na zapleczu ich gabinetów toczy się zupełnie inna rozgrywka. Dwójka starych znajomych Hugh Legat i Paul Hartmann stara się zrobić wszystko, aby nie dopuścić do wojny i choć ich działania nie są prowadzone oficjalnie (a może właśnie dzięki temu) mają oni ogromny wpływ na to, co wydarzy się w Monachium.

Harris w swojej książce skupia się na zaledwie czterech wrześniowych dniach i to w tym czasie toczy się cała akcja książki. Zabieg ten powoduje, że powieść zyskuje bardzo dużo na dramaturgii, ale też staje się jeszcze bardziej realna. Brytyjczykowi bardzo łatwo przychodzi zbudowanie, a następnie utrzymanie przez całą książkę napięcia co jest cechą niezwykle pożądaną przy tego typu literaturze. Bardzo dobrze też łączy on ze sobą prawdę historyczną z literacką wizją, przez co czytelnik w pewnym momencie może mieć wątpliwości, co jest rzeczoną prawdą, a co powstało w głowie pisarza. Dzięki takiemu podejściu do pisania angażujemy się czy to lekturę, czy to w słuchanie tej historii. Harris bardzo zręcznie kreuje w niej nastrój towarzyszący poszczególnym wydarzeniom. Bardzo obrazowo kreśli on bardzo toczące się zdarzenia, które pojawiają się przed oczami czytelnika. Widzimy zadymione gabinety polityków, wyczuwamy nastrój grozy, gdy zawiązuje się spisek mający na celu powstrzymanie Hitlera. Dodatkowo jeszcze gdzieś tam w tle tych wydarzeń toczą się inne, codzienne można rzec sprawy. Mamy więc tu do czynienia ze zdradami, namiętnościami czy wystawianymi na ciężką próbę przyjaźniami. Zresztą równie ciekawie i intrygująco Harris prezentuje polityczne zagrywki na najwyższych szczeblach. Prowadzone przez polityków gierki, ukazane są przez Harrisa równie emocjonujące, jak te fragmenty, w których dostajemy akcję w czystej postaci rodem z rasowych thrillerów. Wszystkie te kolejne elementy razem tworzą bardzo wciągającą książkę, która powinna zadowolić nie tylko miłośników historii.

Cała opowieść, choć dość obszerna objętościowo jest niezwykle wciągająca i co za tym idzie, czyta się ją w ekspresowym tempie. Bohaterowie ze swoimi wątpliwościami i moralnymi rozterkami, politycy, którzy nie mają skrupułów poświęcić słabszych na rzecz tych mocniejszych czy w końcu wielka polityka ze światowym konfliktem w tle sprawiają, że nie sposób się od niej oderwać. Dziś, gdy wiemy, jak zakończył się największy dramat w historii nowożytnej Europy, „Monachium” Harrisa oddziałuje na nas jeszcze mocniej.

Na koniec słowo o jakości samego audiobooka. Na wstępie wita nas efektowna i niezwykle klimatyczna okładka, która zachęca do sięgnięcia po tę powieść zebraną na płycie. Całość podzielona jest na 57 rozdziałów (tutaj plików), co daje nam dziesięć godzin słuchania. Czas ten z uwagi na jakość książki upływa bardzo szybko, tym bardziej że bardzo poprawnie spisał się lektor Marcin Popczyński. Starał się on oddać ducha i nastrój panujący w danej chwili, jego głos jest niezwykle przyjemny w odbiorze i z uwagi na fakt, że był on inny przy każdej z postaci, buduje nastrój słuchowiska. Bardzo zręcznie wczuł się on w rolę, dzięki czemu przedstawił w sposób bardzo realistyczny opisywane wydarzenia. Niedoścignionym wzorem słuchowisk pozostaną książki czytane przez Bogusława Wołoszańskiego, ale i „Monachium” nie sposób jest pod tym względem zarzucić niczego złego.

Podsumowując, należy napisać, że Harris niesamowicie trafnie uchwycił tło historyczne wydarzeń, dodając do tego porcję rasowego thrillera politycznego. Jest tu mnóstwo dramaturgii i akcji, ogromna dawka polityki i historii oraz niezwykli bohaterowie. Całość podana została w doskonałej formie i świetnie przeczytana przez lektora Marcina Popczyńskiego. Z czystym sumieniem mogę polecić to ciekawe słuchowisko, ale i genialną książkę Brytyjczyka.