Królewicz I Żebrak | Autor: Mark Twain

"Może jest to fakt historyczny, może tylko legenda, podanie. Przypadek ten zdarzył się albo nie zdarzył, lecz bez wątpienia mógł się zdarzyć. Może w dawnych latach opowieści tej wiarę dawali mądrzy i uczeni, a może tylko prości i nieoświeceni kochali ją i uważali za prawdę". Te trzy zdania pojawiają się w słowie wstępnym "Królewicza i żebraka" i zapowiadają niezwykłą historię - jedną z najlepszych, jakie stworzył Mark Twain.

Miejscem akcji jest szesnastowieczna Anglia, nad którą władzę sprawuje Henryk VIII z dynastii Tudorów. Jego długo wyczekiwany syn (w końcu wszyscy wiemy, jak bardzo zależało władcy na męskim potomku - ile łez wylano i ile głów spadło, by chłopiec mógł przyjść na świat jako prawowity następca tronu), książę Walii Edward, znudzony sztywnymi regułami, których musi przestrzegać jako dziedzic korony, postanawia zakosztować innego życia, przez chwilę poczuć się jak zwyczajne dziecko. Zamienia się więc miejscami z łudząco podobnym do siebie, ale bardzo ubogim Tomem, który oczywiście nie ma nic przeciwko temu, by wypożyczyć Edwardowi swe łachmany w zamian za monarszy strój. Królewicz staje się żebrakiem, a żebrak królewiczem. Tylko czy ta zamiana uczyni ich szczęśliwymi?

"Królewicz i żebrak" to jedna z tych książek, o których nie jestem w stanie mówić inaczej niż dobrze. To urzekająca opowieść, która moim zdaniem zupełnie się nie zestarzała i będzie chętnie czytana nawet za sto lat (napisałabym "dwieście", ale nie chcę wyrażać przesadnego optymizmu w kwestii przyszłości naszej planety, niewykluczone zresztą, że wyraziłam go, pisząc "sto"), trudno by mi było wskazać jakąkolwiek jej wadę. Można się przy niej i uśmiechnąć, i wzruszyć, a przede wszystkim zastanowić nad kilkoma jakże istotnymi sprawami.

Angielskie przysłowie mówi, że trawa jest zawsze bardziej zielona po drugiej stronie płotu. Tak właśnie sądzą bohaterowie "Królewicza i żebraka", ale czy tylko oni? Zdarza się przecież, że człowiek patrzy z zazdrością na cudze życie, a jednak gdyby przyjrzał mu się z bliska, mogłoby się okazać, że nie wygląda ono aż tak wspaniale. Ba, możliwe, że w gruncie rzeczy zupełnie nie ma czego zazdrościć. Powieść Twaina zwraca uwagę na fakt, że każde położenie ma zarówno jasne, jak i ciemne strony i nie da się poprowadzić swojego losu tak, by nigdy nie zaznać zmartwień.

Lektura "Królewicza i żebraka" to również świetna okazja, by dowiedzieć się nieco więcej o historii Anglii, która w XVI wieku nie była szczególnie przyjaznym państwem. Wielu ludzi, w tym dzieci, żyło w skrajnej nędzy, bez nadziei na przyszłość, a prawo przewidywało okrutne kary cielesne, nawet za stosunkowo drobne przewinienia.

Nie mogę nie napisać paru słów na temat tego konkretnego wydania, które wygląda po prostu bajecznie i nie mam na myśli jedynie okładki, bo na uznanie zasługują również czarno-białe ilustracje, choć pewnie bardziej spodobają się dorosłym niż dzieciom. Ta książka świetnie nadaje się na prezent dla każdego miłośnika dobrej literatury, który z jakichś powodów nie ma jeszcze tej powieści Twaina w swojej domowej biblioteczce.

"Królewicza i żebraka" mogę polecić z czystym sumieniem - każdemu, bez względu na wiek.