Spowiedź Nikosia Zza Grobu | Autor: Tadeusz Batyr

Kolejna, interesująca publikacja wpisująca się w dość popularny, ostatnimi czasy, cykl pozycji dotyczących polskiej przestępczości zorganizowanej, zapoczątkowany serią wynurzeń najsłynniejszego świadka koronnego w naszym kraju Jarosława Sokołowskiego ps.„Masa" ( „O kobietach polskiej mafii", „O killerach polskiej mafii", „O bossach polskiej mafii", „O porachunkach polskiej mafii", „O pieniądzach polskiej mafii", „O żołnierzach polskiej mafii" itd).

Oczywiście, na fali zainteresowania tematyką i sprzyjającej wydawniczej koniunktury jak grzyby po deszczu pojawiały się kolejne pozycje związane z tą tematyka, by wymienić choćby te ostatnie „Chińczyk. Król polskiego narkobiznesu" czy „Słowikowa".

W podobnym duchu utrzymana jest prezentowana tu książka zatytułowana „Spowiedź Nikosia za grobu"z tą jednak, istotną, różnicą iż główny bohater Nikodem Starańczak w sposób tragiczny zszedł z tego świata (24 kwietnia 1998 roku zginął od kul zamachowców w trójmiejskim klubie „Las Vegas") a historię jego życia i gangsterskiej kariery opowiada za niego dziennikarz śledczy Tadeusz Batyr.

A jest co opowiadać, gdyż historia „Nikosia", najbardziej rozpoznawalnego lidera pomorskiego połświadka dostarczyła by gotowego scenariusza na naprawdę dobry, sensacyjny film. A mamy tu wszystko: kradzieże samochodów, wymuszenia, oszustwa, handel narkotykami, napady, spektakularne ucieczki ( z niemieckiego wiezienia czy policyjnego konwoju w Warszawie), mozolne wspinanie się na szczyty przestępczej hierarchii oraz wiele innych, nieznanych, aspektów jego biografii.

Siłą rzeczy, historia jego życia i działalności (od lat najmłodszych aż po tragiczny kres) opiera się głównie na materiałach archiwalnych, co jakiś czas przeplatanych zeznaniami świadków lub uczestników opisywanych wydarzeń. To jednak co najbardziej (oprócz osoby naszego antybohatera, oczywiście) zainteresowało mnie w tej lekturze to wielobarwny i złożony opis przestępczości zorganizowanej doby PRL-u i burzliwych czasów późniejszych. Tego jak wyglądała, jak się kształtowała, ewoluowała i przystosowywała do coraz to nowej polityczno –gospodarczej rzeczywistości.

Autor odsłaniają kulisy powstawania gigantycznych gangsterskich fortun oraz całej gamy, różnorakich przestępstw i półlegalnych interesów, które stały się ich podwalinami. Bardzo ciekawie jawi się też watek rozległych powiązań z ówczesną komunistyczną Służba Bezpieczeństwa oraz te związane z działalnością skorumpowanej grupy trójmiejskich policjantów.

Niewątpliwą zaletą tej publikacji, wzbogaconą, oczywiście, barwnymi opowiastkami, pikantnymi historyjkami czy anegdotami z bandyckiego życia jest ukazanie zupełnie przerażającego, brutalnego i trudnego do wyobrażenia obrazu pomorskiej przestępczości, zupełnej degrengolady i słabości wymiaru sprawiedliwości oraz policji. Całkowita bezkarność mafijnych bossów, jawne lekceważenie prawa, ogromne pieniądze, wszechobecna korupcja i wzajemne przenikanie się kryminalnych, politycznych, biznesowych i towarzyskich układów.

Zabrakło mi trochę szerszych nawiązań do współpracy Nikodema Starańczaka z innym organizacjami przestępczymi ówczesnej Rzeczypospolitej, zwłaszcza „Pruszkowem" i „Wołominem" o których wiemy ( z wielu innych źródeł) że istniały oraz pokuszenia się o próby znalezienia mocodawców, którzy stali za jego mordercami .

Reasumując, książka Tadeusza Batyra. „Spowiedź Nikosia za grobu" to bardzo ciekawa, znakomicie się czytająca i bardzo potrzebna (chociażby z poznawczego punktu widzenia) publikacja dla tych wszystkich, którzy interesują się przestępczą historią ostatnich dziesięcioleci w naszym kraju. Polecam.