Czterdzieści Twardych | Autor: Barbara Stanisławczyk

Jak dowiadujemy się od wydawcy, „książka ta opowiada o splecionych losach Polaków i Żydów w czasie drugiej wojny światowej – o najwyższym poświęceniu i cichych bohaterach, którzy często wcale się za takich nie uważają. Autorka wykracza poza czasy wojenne, ukazując dalsze dramatyczne historie wybawców, którzy niekiedy sami stawali się ofiarami. Stawia też trudne pytania: Jakie uczucia budzi skrajne uzależnienie ocalonego od wybawcy? Jaką cenę jesteśmy gotowi zapłacić, ratując drugiego człowieka? Czy należy oczekiwać wdzięczności i jaka ona powinna być?”. Za tę książkę autorka została odznaczona przez Kongres Polonii Australijskiej okolicznościowym Medalem im. Jana Strzeleckiego, a Polski Oddział Stowarzyszenia Sprawiedliwych wśród Narodów Świata przyznał jej legitymację Honorowego Członka i Jubileuszowy Krzyż Zasługi.

Przed lekturą książki naczytałam się opinii na jej temat. I właściwie nie wiedziałam, co mam o niej myśleć. Niektórzy ludzie uważali, że wybijają się tutaj na pierwszy plan żale Polaków do Żydów. Bo oni ich ratowali, a ci później się nie odwdzięczyli. Byłam więc dość sceptycznie do niej nastawiona i obawiałam się tego, że relacje będą faktycznie tak zredagowane, że będę myślała o nich w taki sam sposób.

Lubię czytać wspomnienia ludzi, którzy przeżyli wojnę. Nie ma ich już zbyt wielu, więc każda taka relacja jest na wagę złota. Chciałam przekonać się, co działo się w życiu bohaterów podczas wojny. I byłam ciekawa, jak losy Polaków i Żydów się ze sobą splatały.

Nie było mi łatwo porzucić negatywne nastawienie, ale dałam tej książce szansę. To nie była łatwa lektura. Takie wspomnienia zawsze są bolesne. Uwielbiam thrillery i kryminały, ale nie potrafię w reportażach spokojnie czytać o tym, jak mordowało się niewinnych ludzi tylko dlatego, że ktoś uznał, że oni są gorsi. A takich scen tutaj nie brakuje. Jednak autorka nie skupia się wyłącznie na tym, co działo się podczas wojny. Możemy także poznać powojenne losy bohaterów. Nie dla wszystkich los był łaskawy, ale o tym możecie przekonać się sami.

Nie do końca wiem, co mam myśleć o tej książce. Fakt, po lekturze niektórych rozdziałów widać to, w jaki sposób Polacy podchodzili do kwestii bezinteresownej pomocy Żydom. Nie chcę tutaj nikogo oceniać, dlatego specjalnie nie będę się wypowiadać w tej kwestii. Wolę, żebyście sami przeczytali tę publikację i wyrobili sobie zdanie na jej temat. Nie chcę narzucać wam swojej opinii, żebyście się nią nie sugerowali.

Nie jest to łatwa lektura. Przedstawione tutaj wspomnienia kilka razy sprawiły, że miałam łzy w oczach. Między innymi wtedy, gdy czytałam o żydowskim chłopcu, którego zoperowano, by ukryć to, że został obrzezany. Malec wiedział, że nie może przy każdym robić siku, bo to może go zdradzić, a kiedy już nie był w stanie wytrzymać, sikał w spodnie. W głowie mi się nie mieści, że mogły dziać się takie rzeczy. W trakcie czytania widziałam pretensje obu stron. Słuszne czy nie? Nie mnie oceniać tych ludzi.

Jeżeli chcecie przekonać się, jak wyglądały relacje Polaków i Żydów podczas II wojny światowej i co działo się z nimi po tym, gdy konflikt się zakończył, możecie przeczytać tę książkę. To naprawdę trudna lektura, ale uważam, że mimo wszystko warto się z nią zapoznać.