Rosja-Zachód Walka O Wpływy | Autor: Mirosław Minkina

Jeśli spytać Polaka o to, który kraj, prócz ojczyzny naturalnie, wzbudza w nim największe emocje, prawdopodobnie większość wskaże na Rosję. Potężnego sąsiada, z którym bardziej nawet niż z tym z zachodu, było nam zawsze pod górkę. Dla osób urodzonych w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, być może nie będzie to aż tak elektryzujący temat i zapewne pomyślą raczej o Stanach Zjednoczonych, jako niekwestionowanym liderze w polityce i gospodarce światowej, ale w rocznikach wcześniejszych wciąż jeszcze tkwi pamięć o naszej zależności od twór zwanego ZSRR, którego naturalną sukcesorką jest, jakby na to nie patrzeć, współczesna Federacja Rosyjska.

Mirosław Minkina, profesor Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, którego zainteresowania badawcze wyraźnie koncentrują się wokół problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego, a szczególnie polityki bezpieczeństwa i obrony Federacji Rosyjskiej oraz rosyjskich służb specjalnych, napisał kolejną świetną pracę. Autor analizuje i omawia w niej motywy działania rosyjskich elit rządzących na arenie międzynarodowej, szczególnie w relacjach z Zachodem. Określa rolę i miejsce Rosji w stanowieniu bezpieczeństwa międzynarodowego, a następnie stawia tezę, że Rosja i Zachód, rozumiana jako wspólnota europejska (UE) oraz Stany Zjednoczone, zwyczajnie potrzebują się wzajemnie.

Ta książka, napisana świetnym zrozumiałym językiem, dalekim od akademickich suchych rozpraw, pozwala usystematyzować sobie szczątkowe często informacje o naszym wschodnim sąsiedzie, które docierają do nas z mediów, które trudno posądzać o obiektywizm czy rzetelną analizę problemu. Informacje te często są przy tym skażone emocjonalnymi komentarzami, nierzadko stronniczymi. Minkina zdaje się nie stawać po niczyjej stronie, nie zamierza bawić się w przysłowiowego adwokata diabła, ale w sposób rzetelny snuje narrację opartą na bogatych źródłach, naukowych opracowaniach i konkretnych faktach, przy których swój komentarz ogranicza do niezbędnego minimum. Tak jest chociażby w miejscach, gdzie stara się uzmysłowić czytelnikowi, co może kryć się u „podłoża neurotycznego spojrzenia Kremla na sytuację światową” (cytat za George Kennan). Przypomina nam, że pod zajadłą maską groźnego agresora często kryje się strach czy po prostu poczucie niesprawiedliwości lub zwykłej zazdrości.

Praca Minkiewicz nie jest pozycją szczególnie opasłą, autor stara się nie popadać w nadmierną akademickość i często jest lapidarny w swoich opisach, nie traci jednak ani na moment szerokiego spojrzenia na opisywany problem. Udaje mu się przedstawić, można nawet powiedzieć holistyczny, obraz relacji Rosji z resztą świata. Czy będą to związki z partnerami z krajów zgrupowanych pod akronimem BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny), z Unią Europejską, czy ze swoim odwiecznym rywalem zza Oceanu. W całej tej mozaice nie może oczywiście zabraknąć także Polski, która przez swoje niefortunne geograficzne usytuowanie, siłą rzeczy nie mogła nigdy stać z boku i bawić się w bezstronnego obserwatora.

W czasach, gdy globalnych napięć jest coraz więcej, gdy wciąż mamy w pamięci niedawną aneksję Krymu, czy wcześniejszą akcję zbrojną w Gruzji, powinniśmy sięgać po pozycje takie jak „Rosja – Zachód. Walka o wpływy.” Pozwolą nam one bowiem spojrzeć szerzej i głębiej na rzeczone konflikty i umożliwią, dzięki rzetelnie przedstawionym faktom, wyrobić sobie własną opinię na tematy związane z polityką międzynarodową. Dla tych, których szczególnie interesuje tematyka współczesnej Rosji w kontekście jej tradycji i dziedzictwa, także tego sięgającego czasów carów, to pozycja zwyczajnie obowiązkowa. Ci zaś, którzy zwyczajnie będą chcieli poszerzyć swoją wiedzę o świecie, też powinni być bardzo usatysfakcjonowani.

Książka Mirosława Minkina (kolejna po „FSB. Gwardia Kremla" czy „Wywiad Federacji Rosyjskiej") prezentuje nam bardzo współczesne spojrzenie (choć, naturalnie, nie zabraknie, bo zabraknąć nie może, kilku bardzo ważnych, dla lepszego zrozumienia opisywanej tematyki, historycznych wycieczek) na obecną europejską, i nie tylko europejską, geopolitykę oraz jej liczne uwarunkowania: polityczne, militarne, gospodarcze, energetyczne, ideologiczne, światopoglądowe itd. Wszystko w kontekście walki o wpływy czy nawet dominację na osi Wschód –Zachód. O ile jednak Wschód to głównie obecna putinowska Rosja – to pod pojęciem Zachodu, odnajdujemy zarówno europejskie kraje demokratyczne jak i Stany Zjednoczone.

W owym szczególnym zestawieniu najwięcej miejsca poświęca autor naszemu wschodniemu sąsiadowi, opisując i przedstawiając nam owo państwo w wielu rożnach odsłonach, wliczając w to pozycje (dawną i obecną) na arenie międzynarodowej oraz szereg wewnętrznych i zewnętrznych zależności, które powodują iż obraz współczesnej Rosji jest właśnie taki a nie inny.

Punktem wyjścia do przedstawienia owej problematyki jest dla Mirosława Minkina okres schyłkowych czasów ZSRR i jego rozpadu (według obecnego, rosyjskiego prezydenta największej politycznej, i nie tylko politycznej, tragedii XX wieku) aż po czasy najzupełniej nam współczesne, naznaczone grozą wydarzeń rozgrywających się na terytorium Ukrainy i innych państw: zajęcie Krymu, wojna w Donbasie, wcześniej w Gruzji, wspieranie separatyzmów (Osetia Południowa, Abchazja, Naddniestrze), działania wywiadowcze i dywersyjne, rozmaite próby destabilizacji, wojna hybrydowa, wykorzystywanie mniejszości rosyjskich (republiki bałtyckie), szantaż energetyczny (Ukraina , Białoruś) manipulacje informacyjne, fałszywa propaganda, polityka paszportowa, rozgrywanie lokalnych konfliktów (Armenia, Azerbejdżan), naciski ekonomiczne i handlowe itd. Oczywiście, w światłe tego co obserwującymi ostatnimi czasy, odpowiednio dużo miejsca poświęca autor naszemu ukraińskiemu sąsiadowi oraz krajom, które geograficznie i kulturowo są nam najbliższe jak Białoruś, Litwa, Łotwa i Estonia.

Ukazuje gwałtowne i zakrojone na dużą skalę odradzanie się rosyjskiego imperializmu, sterowanego twardą ręką przez Władymira Władymirowicza Putina i wspierających jego aspiracje działań służb specjalnych Federacji (FSB z licznymi przybudówkami) oraz nowych polityczno- biznesowtch elit.

Bardzo ciekawie jawią się wątki dotyczące odmiennego sposobu postrzegania przez różne państwa rozgrywających się na światowej arenie wydarzeń, historycznych procesów, stopnia zaangażowania w różnych regionach świata, metod osiągania własnych partykularnych interesów i celów, długofalowych strategii oraz koncepcji. Uzmysławia nam to przy okazji całą złożoność działań w sferze międzynarodowej, stanowiąc znakomite i niezwykle cenne źródło informacji, zarówno o bardzo bieżących jak i odległych wydarzeniach, które, chcemy tego czy nie, przekładają się również na nasze życie i naszą pozycję w świecie. Tym bardziej iż jest to bardzo merytoryczna i solidnie ugruntowana wiedza, podana w sposób niesłychanie obiektywny, a co ważne, nie ukierunkowany politycznym zamówieniem.

Równie interesująco prezentują się zawarte w lekturze informacje dotyczące kolejnego, wielkiego międzynarodowego gracza, czyli Chin, które względu na ogromny potencjał, rozmach oraz dynamikę ekspansji, szczególnie gospodarczej, stają się sporym wyzwaniem, tym razem, dla odmiany, łączącym a nie dzielącym zarówno Rosję i państwa zachodnie.

Kończąc swoją publikację Mirosław Minkina pokusił się (zręcznie argumentując, zresztą) o skreślenie perspektyw dalszych, wzajemnych, relacji na osi Rosja - Zachód, ale, oczywiście, jak przy każdych tego rodzaju opiniach ich ocenę zostawiam już samemu czytelnikowi. Polecam lekturę.