Mord Przy Chmielnej | Autor: Elmar

Polecam uwadze czterdziesty piąty tom serii Kryminały przedwojennej Warszawy wydawanej przez CM. Jest to pierwsze wydanie zbioru opowiadań niejakiego Elmara. Cztery opowiadania zawarte w pierwszym powojennym wydaniu stanowią przedruk historii drukowanych w formie odcinków w 1933 roku na łamach czasopisma ,,Ostatnie Wiadomości Krakowskie”. Niewątpliwie ta pozycja powinna zainteresować osoby ceniące pozycje rzadkie i trudno dostępne, ponieważ oryginalną gazetę z fragmentami jego twórczości uznać można za swoisty biały kruk.

Elmar zaprasza czytelnika w podróż po dwudziestoleciu międzywojennym. Staje się przewodnikiem czytelnika po dawnej Warszawie, która okazuje się miastem o podwójnej naturze. W tle miejsc popularnych, słynnych kawiarni, teatrów, czy salonów znajdują się rewiry niedostępne dla zwykłych ludzi. Narrator wraz z bohaterami pozwalają odbiorcy eksplorować te zakamarki miasta, rejony, w których bieda zmusza mieszkańców do popełniania przestępstw.

Kryjący się za pseudonimem autor czerpie garściami z tzw. klasyki gatunku. W swoich opowieściach umieścił nawiązania do znanych motywów z twórczości Edgara Allana Poe i Arthura Conan Doyle’a. W opowiadaniu ,,Mord przy Chmielnej” proponuje czytelnikowi polską wersję zagadki zamkniętego pokoju znanej z opowiadania Poe ,,Morderstwo przy Rue Morgue”. Oczywiście zakończenie nie jest tak niezwykłe jak oryginał, ale zarówno motyw zbrodni oraz ustalenie przyczyn zamknięcia pokoju od środka mogą okazać się dla współczesnego czytelnika niezadowalające i nieco mało efektowne. Elmar sięga również po modną w tym czasie tematykę seansów spirytystycznych. Przekonuje czytelnika, że ciemność pokoju, w którym odbywają się rozmowy z duchami, może być doskonałą scenerią do popełnienia morderstwa. Z kolei w ,,Niezwykłej przygodzie detektywa Branda” i ,,Czarnej masce” oddaje hołd twórczości Conan Doyle’a. Nie tylko bezpośrednio wspomina o postaci Holmesa (w kontekście pseudonimu, który został nadany Brandowi), ale również uposaża swojego bohatera w kilka cech najsłynniejszego literackiego detektywa. Brand przyjmuje interesantów w swoim domu, wnioskuje ze szczegółów, potrafi dobrze boksować i rozpoznaje specyfikę ran na ciele ofiary. Poza tym z ogromną dbałością o szczegóły ukazuje pracę ówczesnych policjantów, którzy nie tylko dokładnie przeszukiwali miejsce zbrodni za pomocą lupy, ale również korzystali z katalogu zawierającego podobizny osób podejrzanych.

Oprócz interesującej fabuły i popisów inteligencji oraz przenikliwości śledczych na uwagę zasługuje również osoba autora. Do tej pory badaczom literatury nie udało się ustalić prawdziwej tożsamości tajemniczego Elmara. Czyżby był nim Marek Romański, którego kryminałkami zaczytywali się przed wojną nasi przodkowie? Być może ta kwestia pozostanie nierozwiązana? Niemniej spekulacje dotyczące autora dostarczają wiele przyjemności czytelnikowi i stanowią jedną z ciekawszych zagadek dotyczących rozwoju literatury kryminalnej na ziemiach polskich.

Jedyną wadą jaką mogę wskazać w tej książce jest jej niewielka objętość. Jestem osobą, która lubi dokładne opisy miejsc zdarzenia oraz obszerne charakterystyki głównych bohaterów. Wówczas mogę lepiej chłonąć klimat utworu oraz mieć poczucie, że wraz z literackim detektywem po kawałku odkrywam szczegóły zbrodni. Dlatego uważam, że opowiadania zyskałyby na jakości, gdyby były nieco obszerniejsze. Dzięki temu czytelnik mógłby bardziej wsiąknąć w klimat tamtych czasów, a nawet mógłby wcielić się w rolę bacznego obserwatora kolejnych działań detektywa. Mimo tego serdecznie polecam zbiorek ,,Mord przy Chmielnej”. Jestem przekonana, że miłośnicy kryminałów, ale i osoby lubiące opowieści dziejące się w czasach minionych, będą w pełni usatysfakcjonowani zbiorkiem Elmara. Poza tym opowiadania tajemniczego autora są również ciekawą pozycją dla tych odbiorców, którzy poszukują początków i jakichkolwiek śladów polskiego powieściopisarstwa kryminalnego.