Jest Życie Po Końcu Świata | Autor: Aleksandra PawlickaJoanna Kos Krauze

JEST ŻYCIE ZAWARTE W WYWIADZIE

„Trzeba pieśnią bić aż do śmierci / trzeba głuszyć w ciemnościach syk węży / Jest gdzieś życie piękniejsze od wierszy / I jest miłość. I ona zwycięży /Wtenczas daj nam, poezjo, najprostsze / ze słów prostych i z cichych – najcichsze / a umarłych w wieczności rozpostrzyj / jak chorągwie podarte na wichrze.” Te strofy z „Poezji” Władysława Broniewskiego, niczym echo odbijające się gdzieś w moim umyśle, towarzyszyły mi w trakcie lektury tego wywiadu rzeki. Wywiadu o życiu, pracy, filmach, miłości i… ludobójstwie. I nawet po lekturze wciąż pozostają tym, co najlepiej go określa.

Joanna Kos-Krauze. Każdy miłośnik dobrego kina na pewno zna jej nazwisko. Wraz z mężem, Krzysztofem, stworzyła takie filmy, jak „Dług”, „Mój Nikifor”, „Plac Zbawiciela”, „Papusza” czy, ostatnie ich dzieło, a zarazem najważniejsze dla tej publikacji „Ptaki śpiewają w Kigali”. Ta opowieść o konsekwencjach ludobójstwa w Rwandzie po wojnie domowej stała się symbolem najnowszego okresu życia artystki, która musiała zmagać się z chorobą i śmiercią męża. Ale jednocześnie Joanna Kos-Krauze opowiada nam o swoim życiu, o miłości, problemach, kulisach pracy przy filmach oraz środowisku twórczym, bezwzględnym dla jakichkolwiek słabości…

Wywiadów zamkniętych w formie książki na rynku jest wiele. Czy to zwykłych, bogato uzupełnionych zdjęciami tak, by zapełnić jak najwięcej stron, czy też tzw. wywiadów rzek. Czym różni się „Jest życie po końcu świata”? Choć jego autorka stara się przekonać nas już na samym wstępie, że jest inaczej, tak naprawdę niczym. To po prostu rozmowa jednej kobiety z drugą, dziennikarki ze scenarzystką i reżyserką. I tyle. Ale czy to znaczy, że niniejsza książka nie jest udana? Absolutnie nie, w końcu czytelnik sięgający po zapis takiej konwersacji robi to, bo oczekuje dokładnie tego, co wiąże się z tym gatunkiem literackim. A tym razem wszystkie te jego oczekiwania nie tylko zostają spełnione, ale także i otrzymuje pewien bonus z pogranicza historii i tekstów podróżniczych.

Wątki o ludobójstwie, czy raczej ogólnie rzec biorąc o Rwandzie, poruszają. Porusza też choroba i śmierć Krzysztofa Krauzego, która miała niebagatelny wpływ na życie jego żony i pracę przy „Ptaki śpiewają w Kigali”. Najbardziej w lekturze uderzyło mnie jednak coś innego: zachowanie środowiska filmowego w obliczu nieuleczalnej choroby. Ta bezwzględność, bezduszność wręcz, skupienie na rzeczach dla osoby chorej i jej bliskich w takich chwilach nieistotnych… Powiedzenie, że przyjaciół poznaje się w biedzie w tym kontekście przestaje być frazesem, nabiera natomiast prawdy doświadczeń innych pokoleń, którą chętnie ignorujemy, jako przestarzałą.

W styl książki nie ma chyba zbyt większego sensu wnikać. Nie ma tu w końcu pięknego, wysublimowanego języka, tak jak i nie ma wątku przewodniego, konkretnej treści i im podobnych (można się ich w pewnym stopniu doszukiwać, ale to przecież wywiad, a nie beletrystyka, więc podobne zabiegi szybko tracą sens). Jest za to szczerość i życie, trochę poukładane na potrzeby książki w pewien konkretny kształt – w końcu człowiek przeprowadzający wywiad sam nakierowuje rozmówcę i tworzy pewien obraz tego, co sam chce uzyskać – ale jednak życie. Takie, które porusza bardziej niż fikcja, nieważne jaka by ona nie była.

Dla miłośników literatury faktu i kina, jakie robili państwo Krauze „Jest życie po końcu świata” to książka, z którą powinni się zapoznać. Osobista, ciekawa i odzierająca ze złudzeń, co do show biznesu, jeśli jeszcze jakieś macie. Polecam.