Zemsta I Przebaczenie Tom 4 Morze Kłamstwa | Autor: Joanna Jax

„Rozumiał ją. Bardziej niż ktokolwiek inny. On też kiedyś znalazł się w podobnej sytuacji. Wówczas, gdy oblepiła go zaborcza miłość Renate Zoll. A może to wcale nie była miłość, tylko chęć posiadania kogoś na własność?Dla Waltera największym dowodem prawdziwej miłości było podarowanie ukochanej osobie wolności, a każda forma zniewolenia była jej przeciwieństwem.”

„Morze kłamstwa” to czwarta część cyklu Joanny Jax „Zemsta i przebaczenie”, osadzonej w XX wieku, o rodzinie von Becków. Do tej pory nie przeczytałam jeszcze poprzednich części, może pora nadrobić zaległości – po poznaniu „Morza kłamstwa” na pewno sięgnę po całą sagę. Sagi rodzinne to jedna z moich czytelniczych słabości, uwielbiam dobrze rozbudowane powieści, kiedy to ludzkie losy przeplatają się z historycznymi wydarzeniami.

II wojna światowa. Szala zwycięstwa zaczyna przechylać się powoli na niekorzyść Niemiec, być może jest to początek końca krwawej, wyniszczającej okupacji niemieckiej w Polsce. Bohaterowie zmagają się z kolejnymi wydarzeniami, a tragiczne, wojenne doświadczenia, skrywane tajemnice i niszczące kłamstwa, mogą wydobyć z nich pokłady zarówno dobrych jak i złych rzeczy.

Początek z „Morzem kłamstwa” nie należał do łatwych i przyjemnych. To tak, jakby zacząć oglądać film od połowy, zanim rozeznasz się we wszystkich postaciach i wątkach walczysz i irytacją i własną niewiedzą. Sprawy nie ułatwia fakt, że bohaterów jest naprawdę dużo, ich losy przeplatały się i zderzały ze sobą, a ja nagle zostałam wrzucona do tego świata i jak najszybciej muszę się w nim rozeznać. Na szczęście fabuła okazała się tak bardzo zajmująca, że ani na chwilę nie przyszło mi do głowy, by książkę odłożyć lub poczekać na moment, kiedy to nadrobię czytelnicze zaległości.

Styl pisania pani Joanny Jax jest zachęcający, przejrzysty, i - co wydaje mi się ogromnie istotne - autorka zadbała o to, by czytelnik łatwo odczuł atmosferę tych czasów. Książkę wręcz pochłania się, przeskakując od rozdziału, do rozdziału, od jednego wątku do innego, i w kolejne miejsce, do następnego bohatera. Niektóre z nich są bardziej zajmujące, ciekawsze, ale myślę, że jest to akurat sprawa bardziej indywidualna, ponieważ całość to znakomita, pełna wyrazistych postaci, poruszających wydarzeń i ludzkich losów saga rodzinna, którą warto poznać.

„Morze kłamstw” to przede wszystkim powieść o miłości i przyjaźni w najgorszych, najbardziej niehumanitarnych czasach, kiedy to do głosu dochodziły straszne, najmroczniejsze instynkty, ale także z ukrycia wyłaniały się cechy najszlachetniejsze i najpiękniejsze. Joanna Jax przedstawia historie, które mogły się wydarzyć, a na kartach powieści zmieniła je w miejscami bolesne, poruszające wątki, które zachwyciły już znaczne grono czytelników. Udało jej się stworzyć przekonujące, pełnokrwiste, ale też bardzo różnorodne postaci - cały wachlarz ludzkich cech, osobowości. W chwilach, gdy walczą o przetrwanie, o miłość czy wyższe ideały – czytając nie jest się obojętnym na ich los.

Od tej książki zostałam fanką twórczości autorki, zdecydowanie polecam wszystkim, którzy chętnie sięgają po smakowite, rozbudowane sagi rodzinne, z dobrze odmalowanym, wyrazistym, dramatycznym tłem, na którym rozgrywają się wydarzenia decydujące o przyszłości całych narodów. Chociaż podeszłam do książki z rezerwą i z początku z pewną trudnością, jeżeli chodzi o rozeznanie się w gąszczu zdarzeń i sylwetek, to jednak nie jestem zawiedziona i podejrzewam, że Wy także nie będziecie.

Wojna, strach, bieda i wszechobecne zagrożenie życia kolejnego roku apokalipsy, zwanej II wojną światową... A wśród tej ponurej i jakże smutnej - na szczęście jedynie literackiej rzeczywistości, istnieją, żyją i próbują przetrwać ten czas niezwykle bliscy już nam bohaterowie, z którymi to wspólnie wchodziliśmy w dorosłość, doświadczaliśmy pierwszych i często bardzo skomplikowanych w swej naturze porywów serca, jak i też poznawaliśmy piekło wojny i okupacji... Bohaterów tych powołała do życia na kartach swej wojenno-obyczajowej sagi Pani Joanna Jax, która to oto teraz oferuje nam ponowne spotkanie z nimi za sprawą premiery czwartego tomu cyklu "Zemsta i przeznaczenie" - powieści pt. "Morze kłamstwa". Spotkajmy się zatem ponownie z tymi młodymi ludźmi i przeżyjmy u ich boku ostatnie miesiące, tygodnie i  dni wojny... 

 Druga wojna światowe wchodzi w swą decydującą fazę, kiedy to szala zwycięstwa zaczyna przechylać się na stronę aliantów. Rosyjska armia rozpoczyna swój pochód ku granicom Rzeszy, zachodni alianci przygotowują się do inwazji w Normandii, zaś w Polakach rodzi się nadzieja i chęć wydarcia z rąk znienawidzonego okupanta ukochanej stolicy... Przychodzi czas Powstania Warszawskiego, jego krwawej klęski, a następnie kapitulacji III Rzeszy, oznaczającej koniec wojny. Koniec wojny, będący zarazem początkiem nowego piekła dla Polski i Polaków, ustalonego na konferencji pokojowej przez przywódców zwycięskiej koalicji. W tych wielkich i bezlitosnych trybach historii, rozgrywają się także małe losy naszych ulubionych bohaterów tego cyklu - Alicji, Hanki, Juliana, Igora i Waltera, którym to będzie dane przeżyć moc niezwykłych przygód, zetknąć się ze śmiercią, walką i olbrzymią stratą, jak i też odnaleźć w nowych okolicznościach. Nade wszystko będzie im dane także kochać, nienawidzić, zazdrościć i pożądać bliskich im osób, czyli żyć pełnią piersi w tym mrocznym czasie...

 Czwarta odsłona cyklu Joanny Jax, kontynuuje swoją niezwykle barwną, intrygującą i przepełnioną wielkimi emocjami opowieść o wojennych losach głównych bohaterów, którzy to po wielu burzliwych i dramatycznych przejściach nie poddają się wciąż w walce o przetrwanie, szczęście, lepszą przyszłość... Walce, przybierającej tu obraz dosłownego działania z bronią w ręku, jak i też ukazanej pod postacią odwagi, determinacji, poświęcenia, nierzadko także i kłamstwa... Ten tom niesie sobą także gorzką prawdę o historii naszej ojczyzny i losach żyjących wówczas rodaków, dla których to koniec wojny, nie oznaczał wcale początku wolności... Obok wojny rozgrywa się tu jednak także i mniej spektakularne, codzienne, a więc także i uczuciowe życie naszych bohaterów, spośród których to niektórym przyjdzie cieszyć się miłością, innym zaś cierpieć w okowach samotności...

 Fabuła "Morza nienawiści" prowadzi nas przez życie bohaterów tej książki, stawiając na ich drodze coraz to bardziej złożone, skomplikowane i trudne problemy... I tak oto Julian wciąż zaplątany jest w konspiracyjną walkę o wolność ojczyzny, za którą to przyjdzie zapłacić mu ogromną cenę.  Hanna ukrywa się wraz z dziećmi przed grożącym jej niebezpieczeństwem, Alicja staje wobec najtrudniejszych wyborów w swoim życiu, zaś Emil otrzymuje kolejną szansę od losu, by stanąć po właściwej stronie szali pomiędzy dobrem, a złem... Całości tej literackie mozaiki dopełniają losy Igora Łuszkina i Waltera von Lossow, którym to przyjdzie dotrwać końca wojny w zupełnie odmiennych i dramatycznych okolicznościach... I to właśnie u boku tych postaci przeżywamy tu moc przygód, wychodzimy cało z wydawałoby się beznadziejnych sytuacji, odkrywamy koszmar wojny i poszukujemy odrobiny szczęścia w tym wypalonym i wyniszczonym świecie...

 Joanna Jax jak zawsze zadbała tu o to, by opowieść ta zachowała odpowiednie proporcje pomiędzy wątkami obyczajowymi, a tymi stricte wojennym. I tak oto z jednej strony dane jest nam tu żyć codziennością naszych bohaterów, którą wypełnia szara, okupacyjna rzeczywistość, ale także i gorące porywy serca. Porywy dające krótkie chwile złudnego szczęścia, częściej zaś ból rozpaczy i samotność. To naprawdę silne emocje, wobec których to nie sposób przejść nam obojętnie po tak wielu wspólnych przeżyciach z tymi bohaterami, przy lekturze tego wyjątkowego cyklu... Z drugiej strony autorka oferuje nam tu raz jeszcze niezwykle wyrazisty obraz wojennej Polski, wypełniony tym razem w znacznie większym stopniu walką zbrojną, aniżeli miało to miejsce w przypadku poprzednich tomów. Kulminacją tego wątku jest bez wątpienia niezwykle dramatyczna, bolesna, ale także i ze wszech miar spektakularna relacja o Powstaniu Warszawskim, która to zostaje w naszej pamięci na bardzo długi czas, a być może nawet i na zawsze...

 Nie sposób nie wyrazić tu też uznania dla warsztatu autorki, która oto oferuje nam tą opowieścią dzieło perfekcyjne pod każdym względem, począwszy od wyrazistych, ewoluujących pod wpływem dramatycznych przeżyć i niejednowymiarowych bohaterów, poprzez realizm okupacyjnego i wojennego życia, a na bogatej w emocje oraz inteligentnie i przekonująco ukazanej sferze uczuć, skończywszy. Całości dopełnia wspaniała lekcja historii naszego kraju i całej Europy, którą to czerpiemy z lektury każdego kolejnego tomu cyklu "Zemsta i przeznaczenie". Inteligentny układ, precyzyjna chronologia wydarzeń, liczne zmiany lokacji i perspektyw osobowych, piękny język i umiejętne dawkowanie napięcia - wszystko to łącznie sprawie, iż lektura tej książki stanowi wyjątkowe i niepowtarzalne doznanie, które to gdzieś podświadomie dawkujemy sobie powolnie, aby za szybko nie dobrnąć do jej ostatniej strony...

 Powieść "Morze kłamstwa" stanowi kolejną udaną, a być może i najlepszą spośród wszystkich dotychczasowych, odsłonę monumentalnego cyklu Joanny Jax. Co za tym przemawia...? Myślę, że przede wszystkim ukazany tu jakże dramatyczny obraz końca wojny, jak i też te oto silne emocje odnoszące się do tego faktu, iż oto jednak udało się tym naszym bohaterom dotrwać do tego dnia... To trochę tak, jakbyśmy wraz z grupą bliskich przyjaciół dobrnęli szczęśliwie do celu długiej podróży, która to jednak wcale nie oznacza chwili wytchnienia, a jedynie początek zupełnie nowej, być może równie długiej drogi... Nie pozostaje mi zatem nic innego, aniżeli polecić z pełnym przekonaniem sięgnięcie po tę książkę każdemu czytelnikowi, który tylko ceni sobie piękną, emocjonalną i poruszającą literaturę spod znaku ambitnej, ale też i widowiskowej prozy.

„Nienawiść jest jak pożądanie, wyklucza intelekt, zamienia człowieka w czysty instynkt” - Mario Pedro Vargas Llosa pisząc te słowa, doskonale oddał naturę tego niezwykle silnego uczucia, które jest początkiem zemsty, agresji, powodem bólu i cierpienia. Niestety bywają takie okresy w dziejach ludzkości, ale i w życiu każdego z nas, że ta nienawiść jest odczuwana bardzo silne. Potrafi zaślepić, sprawia, że podejmowane są irracjonalne działania, zaś jej ofiarą padają zarówno jednostki, jak i tłumy.

O tym, jak wielka jest niszczycielska siła nienawiści, wiedzą doskonale bohaterowie kolejnego już, czwartego tomu cyklu „Zemsta i przebaczenie”, autorstwa Joanny Jax. Opublikowana nakładem Wydawnictwa Videograf książka pt. „Morze kłamstwa”, to nie tylko fascynująca podróż poprzez niezwykle trudne dla Polaków lata wojennej pożogi, ale i wspaniałe studium emocji, zachowań bohaterów, którzy wielokrotnie zostają postawieni w obliczu trudnych wyborów. Mistrzowsko wykreowanej fabule, mocno osadzonej w wojennej przeszłości, towarzyszą doskonale wykreowane postacie i oszczędne dialogi, które pozwalają wniknąć nam w serca i umysły bohaterów, doświadczyć ich emocji, radować się, ale i cierpieć wraz z nimi.

Wydaje się, że w każdym z kolejnych tomów historii, tych radości jest coraz mniej. Wojna zbiera swoje obfite żniwo, rozdzielając kochanków, skłócając przyjaciół i sprawiając, że w ludziach odzywają się zarówno te najlepsze, jak i te najgorsze instynkty. W czwartym tomie spotykamy doskonale nam już znanych bohaterów, a każdy z nich zapłacił już wysoką cenę w tej wojnie. Teraz, choć powoli zbliża się ona ku końcowi, to wciąż tryby nazistowskiej machiny zła wciągają kolejne ofiary szczególnie, że sytuacja zaczyna wymykać się Hitlerowi z rąk, wzrasta zatem determinacja Niemców.

Akcja książki rozpoczyna się w 1943 roku w okolicach Grenady, w Hiszpanii, gdzie przebywa Julian Chełmicki. Mężczyzna ma kłopoty z przypomnieniem sobie ostatnich tygodni, nie wie, dlaczego przywędrował do Hiszpanii, doskonale pamięta jednak krzywdę, jaką wyrządził dwóm zakochanym w nim kobietom, nie mogąc ostatecznie zdecydować się na wybór jednej. Alicja Rosińska wciąż jest w Julianie zakochana, mimo iż zdaje sobie sprawę, że jego serce należy też do Weroniki Sarnowskiej. Sama nie potrafi wyzwolić się ze szponów tego uczucia mimo iż nie ma wieści od Juliana, zaś o obecność u jej boku walczy Sergiusz Dargiewicz. Tymczasem jednak ma do odegrania ważniejszą rolę, niż rola kochanki czy oblubienicy, bowiem musi wrócić do Warszawy, by znów podjąć walkę z wrogiem.

Na stronach powieści pojawia się również Hanka Lewin, która wciąż ukrywa się w Magnuszewie, odzyskując równowagę po wyjściu z Pawiaka. Powoli traci ona nadzieję, że jeszcze kiedyś zobaczy Igora Łyszkina, za to coraz częściej w jej myślach pojawia się Ritz, który roztacza nad nią dyskretną opiekę. Niestety wygląda na to, że czas jej względnego bezpieczeństwa się kończy, bowiem znów trwają wzmożone poszukiwania jej osoby. Jedną z tych, którzy nie spoczną, dopóki nie wykażą się swoim okrucieństwem i perfidią, jest Renate Zoll. Traktuje ona Emila wyłącznie, jako drogę do celu, jakim jest małżeństwo z Erichem Vaderem, usilnie stara się zatem wkupić w jego łaski. Niestety Alicji udało się jej wymknąć, dlatego całą swoją uwagę postanawia skoncentrować na wielkiej diwie przedwojennej warszawskiej sceny, czyli Hance. Na kartach książki czeka nas również spotkanie z Walterem von Lossowem oraz wspomnianym już Łyszkinem, zaś autorka umiejętnie wplata w fabułę informacje o wzajemnych powiązaniach poszczególnych postaci, które pomagają zrozumieć rodzące się emocje nawet tym czytelnikom, którzy dotychczas nie poznali bohaterów.

Każda z wymienionych osób znów zostanie postawiona wobec wyzwań, po raz kolejny bieżące wydarzenia – szczególnie powstanie warszawskie – odmienią ich losy i zmuszą do weryfikacji planów. Właśnie te trudy, cierpienia, niełatwe decyzje i wyrzeczenia, jakie staną się ich udziałem, czynią powieść Jax tak niekiedy emocjonalnie trudną, ale i angażującą czytelnika bez reszty. Doskonale zarysowane tło historyczne, które staje się motorem wszystkich zmian w życiu bohaterów, pozwala nam po raz kolejny doświadczyć okrucieństwa wojny, ale i bohaterstwa i męczeństwa biorących w niej ludzi.

Joanna Jax, tworząc swoją sagę dokonała czegoś niezwykłego – z każdym kolejnym tomem mamy bowiem wrażenie, że rozwija się ona jako autorka, że jej bohaterowie zaczynają żyć własnym życiem, a jednocześnie to wszystko odbywa się przy zachowaniu pełnej kontroli nad wielowątkową powieścią. To sprawia, że po książkę sięgnąć mogą nawet najbardziej wymagający czytelnicy, a czas spędzony na lekturze z pewnością nie będzie czasem straconym. Co więcej, kończąc tę niezapomnianą powieść, z niecierpliwością wyczekiwać będą kolejnego tomu.