W Niewoli | Autor: Borys Nikołajewicz Sokołow

Wojna to najstraszliwsze piekło na ziemi, jakie tylko mógłby stworzyć sobie sam człowiek... Te słowa oddają w pełni koszmar każdego konfliktu zbrojnego w historii ludzkości, w którym to w imię polityki ginęły całe narody, zaś ich ojczyzny obracały się w popiół i gruz. Wojna to także kres człowieczeństwa, wyzbywający z nas wszelkie ludzkie wartości, uczucia i emocje, odróżniające homo sapiens od zwierzęcia. Doskonałym zobrazowaniem ów stanu jest wspaniała powieść pt. "W niewoli" autorstwa Borysa Sokołowa, która to ukazała się nakładem Wydawnictwa Katmar.

Książka ta stanowi fabularyzowaną autobiografię Borysa Sokołowa, opisującego tu swoje wojenne, a ściślej rzecz biorąc obozowe przeżycia podczas drugiej wojny światowej. Opowieść ta rozpoczyna się latem 1941 roku, kiedy to dawny sojusznik - III Rzesza, rozpoczyna swoją inwazję na ZSRR. Główny bohater tej historii - rezerwista Armii Czerwonej, dostaje się wówczas do niewoli, trafiając do pierwszego z wielu obozów jenieckich, jakie przyjdzie mu poznać na przestrzeni najbliższych lat. Wraz z nim poznajemy obozowe życie, doświadczamy przerażających wydarzeń, obserwujemy postępujące zezwierzęcenie człowieka, które to bynajmniej nie kończy się wraz z wyzwoleniem...

Dzieło Sokołowa stanowi do dnia dzisiejszego najlepszą, najbardziej szczegółową i najrzetelniejszą literacką relację o życiu w obozie jenieckim, okresu drugiej wojny światowej. Relację, która z jednej strony intryguje nas swoim jakże barwnym, drobiazgowym i ciekawym opisem funkcjonowania takiego miejsca i jego codzienności, z drugiej zaś przeraża samym sposobem postrzegania życia w obozie nie tyle przez jego niemieckie władze, ale właśnie przez samych jeńców. Śmierć, brak wartości ludzkiego życia, chęć przetrwania za wszelką cenę - oto co ją wypełniało i czym to dzieli się z nami w swej historii autor tej książki. Dzięki temu opowieść ta fascynuje i jednocześnie zmusza do gorzkiej refleksji nad tym, co wojna robi z ludźmi...

Pod względem fabularnym, książka ta ma do zaoferowania czytelnikowi bardzo wiele. Otóż nie brakuje tu bardzo spektakularnego, stricte wojennego wstępu, następnie wielu emocjonujących opisów scen z obozowego życia, wreszcie bardzo mocnych, często wręcz brutalnych relacji o poczynaniach byłych sowieckich więźniów, uwolnionych z obozów wraz z postępującym marszem antyhitlerowskiej koalicji. Wszystko to sprawia, iż książkę tę czyta się bardzo płynie, z wielkim zainteresowaniem i apetytem na jak najszybsze poznawanie dalszych losów głównego bohatera. Ponadto nie bez znaczenia jest tu także sam sposób konstrukcji tej opowieści, skupiający się z jednej strony na tym, co najważniejsze i najefektowniejsze z punktu widzenia odbiorcy, z drugiej jednak pozostawiający miejsce i czas na równie ważne refleksje, przemyślenia i wnioski samego autora, jak i nas - czytelników.

Bardzo zagadkowo jawi się nam tu także sama postać głównego bohatera, który to w mej ocenie budzi nasze bardzo ambiwalentne odczucia. Otóż z jednej strony jest to inteligentny, wykształcony, zwyczajny młody człowiek, który musiał zmierzyć się najpierw z piekłem wojny, po chwili zaś niewoli. Człowiek, który co ciekawe wcale nie uznaje swych niemieckich ciemiężców za ludzi pozbawionych współczucia i uczuć, lecz w jakimś stopniu wydają się mu oni nawet imponować swoją zaradnością i regulaminowością postępowania. W tym zakresie czujemy wobec niego sympatię, współczucie i jak najbardziej ciepłe uczucia. Jednak oto jednocześnie razi nas jego obojętność na wszechobecną przemoc, niesprawiedliwość i zło, jakie to króluje nie tylko za drutami obozu, ale także i już po jego wyzwoleniu. Trudno jest bowiem przejść zupełnie obojętnie wobec niemego przyzwolenia na rabunki, gwałty, zabójstwa, które to główny bohater tłumaczy jedynie słowem - wojna... To ciekawa, niejednoznaczna i skomplikowana postać, której to poznawanie za sprawą tej lektury jest bardzo intrygujące.

Książka ta zainteresuje z pewnością zarówno miłośników historii drugiej wojny światowej, jaki i też tych oto czytelników, którzy w literaturze poszukują przede wszystkim mocnych wrażeń, wielkich emocji, pasjonujących przygód. Ci pierwsi znajdą tu cenną, dość rzadko spotykaną w literaturze i przede wszystkim niezwykle bogatą w drobiazgi i szczegóły opowieść o życiu w niemieckim obozie dla wojskowych jeńców. Ci drudzy zaś otrzymają tu pełnokrwistą, barwną i wypełnioną wartką akcją historię o losach głównego bohatera, która trzyma w napięciu od pierwszej, do ostatniej swojej strony.

"W niewoli" to książka, która funduje sobą moc silnych emocji i pokaźną porcję doskonałej czytelniczej rozrywki, co z kolei przekłada się na pasjonującą lekturę. Jednocześnie jednak pozycja ta ukazuje tu pełnię wojennego piekła, wobec której to nie sposób przejść zupełnie obojętnie. To mocna literatura w najlepszym wydaniu, która porusza i oferuje co najmniej kontrowersyjne treści, zwłaszcza wobec obojętności autora i zarazem głównego bohatera na barbarzyńskie poczynania Sowietów. Ale to dobrze, gdyż każda pozycja która zmusza czytelnika do dyskusji, zawsze zasługuje na uznanie i docenienie.