Anna Wójcik
-
ABC życia szpiega
Wiktor Suworow, były rezydent GRU, postanowił opowiedzieć krok po kroku jak zostaje się szpiegiem. „Szpieg, czyli podstawy szpiegowskiego fachu” to swego rodzaju podręcznik, prezentujący tajniki tego zawodu, jego wady i zalety oraz konkretne wydarzenia historyczne z nim związane.
Jest to publikacja absolutnie niezwykła - bardzo dobrze przemyślana, świetnie napisana oraz wartościowa. Czytelnik ma okazję przejrzeć na wylot struktury radzieckiego wywiadu oraz poznać wiele historii z życia szpiega. Przede wszystkim w książce znajdziemy wiele teoretycznych informacji – wśród nich m.in. różnice między poziomami taktycznym, operacyjnym i strategicznym, odmienność GRU od KGB oraz poszczególne szczeble jednostek wywiadu. Każde z nich autor dodatkowo opisuje na przykładach, co sprawia, że czytelnikowi łatwiej będzie przyswoić przekazywaną mu wiedzę.
Suworow umieścił w książce cytaty oraz fragmenty różnych dzieł literackich. Moją uwagę zwrócił jeden – poemat, który zabrano autorowi podczas aresztowania, a następnie jego samego rozstrzelano. Podobnych ciekawostek w książce znajdziemy więcej. W „Szpiegu...” pojawiają się także przypisy – zarówno od samego autora, jak i od jego rosyjskiego wydawcy.
Kolejnym elementem, który znajdziemy w podręczniku są zdjęcia i ilustracje. Liczne plansze pozwolą czytelnikowi na lepsze wyobrażenie sobie poszczególnych struktur radzieckiego wywiadu - rozrysowano m.in. „Samodzielny batalion rozpoznawczy dywizji zmechanizowanej Armii Radzieckiej: skład i struktura (przełom lat 60 i 70).” oraz „Samodzielną kompanię SpN (początek lat 70). Zdjęcia natomiast przedstawiają ważne osoby związane z agenturą oraz samych agentów podczas przeprowadzanych przez nich akcji.
Zdecydowanym plusem książki jest gawędziarki sposób prowadzenia narracji. Suworow nie zanudza czytelnika wręcz przeciwnie, sprawia, że czyta on podręcznik z dużym zainteresowaniem. Wszystko z powodu licznych ciekawostek związanych z pracą szpiega. Dowiemy się m.in. dlaczego oficerowie GRU masowo kupowali papier, tusz i koperty ze wszystkich krajów świata, jak w prosty sposób zdobyć legalne dokumenty w szpiegowanym kraju czy też jak na służbie radziły sobie kobiety i w jaki sposób je rekrutowano. W książce pojawia się także slang szpiegowski.
Suworow po wstępnym wykazaniu różnic pomiędzy GRU i KGB płynnie przechodzi do opisywania kolejnych wymagań dotyczących przyszłego szpiega. Czytelnik ma okazję dowiedzieć się jak wygląda rekrutacja i egzaminy, czego przyszli agenci uczyli się w szkołach oraz jak werbowano nowych. Temu ostatniemu zagadnieniu Suworow poświęca bardzo dużo uwagi, dokładnie tłumacząc poszczególne stopnie współpracy z agenturą. Ponadto na końcu podręcznika Suworow umieścił dodatek – rady dla początkujących, gdzie wskazuje na co należy zwracać uwagę by stać się jak najlepszym szpiegiem.
Warto również zwrócić uwagę na spis treści. Autor zamieścił w nim krótkie streszczenia każdego z rozdziałów. W szybki sposób można więc odnaleźć fragmenty, które najbardziej czytelnika interesują. Dodatkowym plusem jest ich podział na kilka mniejszych części. W ten sposób lekturę możemy przerwać w dowolnym momencie, co sprawdza się zwłaszcza wtedy, gdy na czytanie mamy zaledwie kilka chwil.
Mimo, iż książka jest dość obszerna, a początkowe rozdziały mogą nieco przypominać wykład z historii, nie należy się zrażać. Gdy wstęp teoretyczny dobiega końca przed czytelnikiem otwiera się prawdziwy skarbiec wiedzy, który stanowić będzie nie lada gratkę nie tylko dla miłośników historii. „Szpieg...” może stanowić również źródło inspiracji, np. dla początkujących pisarzy, jest ono bowiem kompendium wiedzy o tym, jak naprawdę wygląda zawód agenta radzieckiej Rosji. Polecam!