Sonata Gustava | Autor: Rose Tremain

Muszę przyznać, że nie niewiele czytałam książek literatury szwajcarskiej, dlatego też z ogromną ciekawością sięgnęłam po ten tytuł. Interesował mnie głównie czas trwania powieści, zwłaszcza okres przed i wojenny, byłam ciekawa postawy bohaterów, jak i samego przedstawionego problemu. Rosa Tremain pisząc tekst, częściowo oparła fabułę na autentycznej historii Paula Grueningera, komendanta policji St Gallen w 1938 roku, opowiedzianej przez jego córkę Rhuth Rhoduner. To on staje się pierwowzorem postaci ojca Gustava, głównego bohatera powieści. Autorka zaprasza nas w dość zamknięty świat, gdzie odpowiedzialność i neutralność stanie na jednym poziomie a wątpliwości, doprowadzą do decyzji, które będą mieć mieć niekorzystny wpływ na całe życie większego grona osób. Są to miejsca pełne indywidualności, ludzi o dobrym sercu, którzy schowani za ciemnymi parawanami życia, starają się być niewidoczni.

Przedstawione losy Gustava, są tylko przykrywką pewnych dążeń, losów innych ludzi, a niełatwy polityczny czas, będzie ciągle wypływał na pierwszy plan. Choć jest to książka o ogromnym uczuciu, mama Gustava Emilie Perle wyćwiczyła go doskonale w tym jak kochać, nie będąc kochanym. Szybko odkrył, że ten brak miłości obudził w nim obsesyjne dążenie do zewnętrznego porządku i kontroli. Gdy Gustav stał się w przedszkolu odpowiedzialny za hodowlę jedwabników, bardzo szybko odkrył, że sprawa mu radość to co systematyczne, powtarzalne i w pewnym sensie pedantyczne. Od najmłodszych lat, wszystko co wykonuje stara się robić spokojnie, z pewną dokładnością. Niestety ma problemy z pisaniem, czytaniem i rysowaniem, długie niedzielne popołudnia spędza z nauczycielem na lekcjach. A tak ten czas chciałby spędzić z przyjacielem Antonem na lodowisku, gdzie może choć przez chwilę być małym, wesołym chłopcem. Inny kolega zajmuje jego miejsce, a serce chłopca Gustava już nigdy nie będzie takie samo. Za radą mamy staje się jak kokos, z grubą, ciężką do rozbicia powłoką, ale z jakże interesującym i bogatym wnętrzem, które można spożytkować na różne sposoby. Jest jednak taki czas w Davos, na wakacjach z rodziną Antona, kiedy można odkryć swoje uczucia, i jest się całkowicie akceptowanym.

Ogromnie ciekawie autorka przedstawia również losy Emilie Perle, jej próby dążenia do zrozumienia męża, komendanta policji, pełnego wewnętrznych wątpliwości. Człowieka, który wie, że sumienie to sprawa nadrzędna a poszukiwanie prawdziwej miłości, nigdy nie powinno być utracone. Niestety Emilie przeżywa tragedię, przez którą obraz jej męża staje się coraz bardziej zamazany a i Gustav nigdy nie będzie dla niej kimś najważniejszym. Zawsze jakby drugi, schowany za drzwiami życia, upomina się o chwilę uwagi, miłości. Pełen melancholii, lecz z ogromnie pozytywnym podejściem do życia nie jest w stanie przebić jej obronnego muru. Dużą rolę w powieści odgrywa muzyka klasyczna, jej interpretacja przez głównego bohatera. Przez całe jego życie będzie łączyła tak różne, lecz tak zazębiające się na siebie światy. Jeden gdzie metalowy pociąg nie może sam jechać po szynach, lecz jest pełen pasażerów i drugi, szybki, nakręcany, lecz pełne tylko węgla. Który z nich stanowi nieodzowny element codzienności?

„Sonata Gustava” to przejmująca, wielowątkowa opowieść o braku miłości, której poszukiwania jednak dają ogromne rezultaty. O życiowych wyborach, które pokuszą oceniać się inni. Zdecydowanie polecam.