Ilustrowany Przewodnik Po Krakowie I Okolicach | Autor:

Wiadomo jak wielką przysługę oddają podróżnemu tak zwane "przewodniki”, jeżeli mieszcząc prawdę i nie wyzyskując cierpliwości czytelnika, pouczają o warunkach podróży i pobytu w mieście, wskazują i objaśniają jego osobliwości. Z książeczką taką w ręku, nie czuję się obcym turysta w nieznanej mu dotąd stolicy, pisał Władysław Łuszczkiewicz we wstępie do jednego z najlepszych przewodników po ówczesnym Krakowie, wydanym w 1875 roku.

Przewodniki, opisy i plany, szczególnie przeznaczone dla przyjezdnych, były i są wizytówką miasta. Są zarazem świadectwem czasu, rejestratorami przemian, mają przy tym wielkie znaczenie kulturowe, a także literackie i bibliofilskie. Mają one wielkie znaczenie promocyjne poza granicami kraju.

Zanim pojawiły się przewodniki po Krakowie w formie książkowej rolę rodzimych cicerone spełniali dostojnicy dworscy, kanonicy katedralni, profesorowie Akademii, a nawet bakałarze i studenci. Początków przewodnictwa po mieście doszukujemy się już od czasów konsekrowania nowej Katedry na Wawelu i erygowania Akademii Krakowskiej, czyli 1364 roku, kiedy to do miasta zjechała liczna rzesza dostojników i gości. Było wśród nich 5 królów i 9 książąt. Później do Krakowa przyjeżdżali dyplomaci, humaniści np. Kallimach, Konrad Celtis, którzy byli zainteresowani budowlami miejskimi, szczególnie zwiedzaniem Collegium Maius, ale także podkrakowskim krajobrazem i obyczajami ludu.

Kraków przełomu XIX i XX wieku stał się celem regularnych wycieczek, gdyż postrzegany był, jako ugruntowane centrum polskości, jako miasto pamiątek, koronacji, nekropolia królów, bohaterów narodowych i poetów. Rosło, zatem zapotrzebowanie na dobre i tanie przewodniki. Dlatego przełom wieków obfituje w różnego rodzaju opisy i informatory. W Krakowie odbywają się często zjazdy i spotkania różnych specjalistów.

Dziesięciolecie (1875-1885) przyniosło szereg nowych przewodników i informatorów o Krakowie, o bardzo zróżnicowanym poziomie merytorycznym, edytorskim oraz różnej objętości. Na uwagę zasługuje książeczka-przewodnik, która wyznaczyła nowy kierunek w przewodnik o pisarstwie tego okresu, a mianowicie Zbiory i zakłady przyrodnicze i lekarskie Krakowa wydana w 1881 r., jako dzieło zbiorowe z przeznaczeniem, jako "upominek dla uczestników III Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich". Redakcja przewodnika spoczywała w rękach dr Józefa Rostafińskiego późniejszego profesora zwyczajnego UJ, kierownika Katedry Botaniki i dyrektora ogrodu botanicznego. Rostafiński był autorem kolejnych przewodników po Krakowie przeznaczanych dla uczestników VI Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich (1891 r.) oraz IX Zjazdu w 1900 r.

To właśnie ten przewodnik, wznowiony w 2014 roku, ku mojej nieukrywanej radości, zagościł w mojej biblioteczce. Jest niezwykły. Zawiera, bowiem ponad 60 rycin, głównie przedstawiających pomieszczenia i zabytki, panoramę miasta z XVIII wieku, mapę miasta z XIX wieku oraz dodatkowo opis najbliższych okolic. To Kraków A.D. 1891 - słynny przewodnik dr. Józefa Rostafińskiego. Najdokładniejszy opis miasta z końca XIX w. To niewiarygodnie ciekawe i niezwykle cenne źródło informacji.

Dlaczego jest dla mnie taki cenny? Nie, dlatego, że uwielbiam Kraków. Głównym powodem była możliwość przeniesienia się w czasie, co sprawiło mi ogromną radość. Z każda czytana i przewracaną stroną, czułam się jak w innej czasoprzestrzeni, w innej rzeczywistości i bardzo żal mi było wracać do czasów teraźniejszych. Tak, nie ukrywam, lubię wędrówki w czasie, a ten niezwykły przewodnik dał mi taką szansę i sprawił tym samym ogromną radość.

Jeśli ktoś, tak, jak ja uwielbia podróże z historią i kocha Kraków, powinien sięgnąć po ten przewodnik. Bardzo gorąco polecam.