Olkuszanka76
„Zabijajcie w imię Boga, w obronie Ziemi Świętej" – to słowa Bernarda de Fontaine’a, opata cystersów w Clairvaux, który wymyślił powiązanie miecza z krzyżem i utworzył zakon mnichów-rycerzy. Kim byli rycerze krzyża i miecza? Jakie skutki społeczne, ekonomiczne i militarne wywołały ich podboje? Na te i inne pytania Autor stara się znaleźć odpowiedź w swojej książce.
Od pozostałych rycerzy różnił ich habit nałożony na pancerz i krzyż w różnych wariantach naszyty na lewym ramieniu lub na piersi. A także miecz, zwykle prosty, obosieczny, typu normańskiego. Tak wyglądali rycerze krzyża i miecza. Warto jednak pamiętać, że wraz z upływem czasu duchowne zakony rycerskie zastępowane były niekiedy przez świeckie, zazwyczaj utajniane przed resztą społeczeństwa bardziej hermetyczne, elitarne bractwa czy stowarzyszenia ( i nie chodzi mi tu jedynie o masonerię), które skupiały niezbyt liczne grupy szlachty, głównie arystokracji, a z czasem i polskiej inteligencji. Spotykały się one zawsze z zawistna krytyką ze strony tych, którym nie udało się znaleźć w ich szeregach. Podstawowe bowiem cele owych organizacji (doskonalenie duchowe, poszerzanie wiedzy o otaczającym świecie i filantropia) na ogół były bardzo podobne. Każda z nich miała również własne symbole, stroje i rytuały.
Historia zakonów rycerskich stanowi pasjonującą lekturę, wzmocnioną tajemniczością, jaka je otaczała już od momentu powstania. Wiemy, że istniały także na ziemiach polskich, a nie zawsze jednak znamy ich współczesne dzieje. Autor stara się nie tylko przybliżyć przeszłość, ale też i wprowadzić w teraźniejszość funkcjonowania zakonów rycerskich w Polsce w XXI w. Znajdziemy tu bardzo ciekawe informacje, traktujące o potędze i upadku tzw. Ubogich Rycerzy Chrystusa, z ciekawością odkryjemy kulisy jedynego zakonu utworzonego przez kobietę, poznamy dzieje Krzyżaków od sojuszu do nienawiści. Oprócz tego garść niezwykłych informacji zaczerpniemy z rozdziałów przybliżających nam braci z Dobrzynia i dowiemy się nieco o Strażnikach Grobu Pańskiego a także o zakonie trędowatych. Oprócz tych wszystkich niezwykle ciekawych informacji, o których wspomniałam wcześniej, na końcu książki znajdziemy 23 nie mniej interesujące aneksy. I tak np. poznamy chronologie wydarzeń powstawania i historii bractw i zakonów rycerskich, opis zakonów krzyżowych, działających na ziemiach polskich w XIII i XIV wieku i wiele innych bardzo ciekawych faktów.
Ta książka jest właśnie o tym, które z zakonów rycerskich, czyli tylko tych łączących habit z mieczem, funkcjonowały – począwszy od XII i XIII wieku – na ziemiach polskich. Nie jest ona monografią z żadnego tych zakonów. Stanowi jedynie próbę pokazania tego mniej powszechnie znanego zjawiska naszej historii – niekiedy będącego tylko sumą epizodycznych wydarzeń, ale przecież na trwale wpisanych w polskie dzieje oraz w nasz dorobek cywilizacyjny, bez względu na to, jak je kiedyś ocenialiśmy, a także na to, co współcześnie o nich sądzimy. Jej zbiorowymi bohaterami są te zakony, które w różnych okresach swej działalności obok krzyża posługiwały się także mieczem. Stanowiły one zarazem zamknięte kręgi i konfraternie.
Najwięcej informacji o zakonach rycerskich działających w Polsce zawdzięczamy zapisom dokonanym w krajach ościennych. Najstarsza nasza kronika powstała dopiero w początkowych latach XII wieku i nawet nie wspominała o takich wydarzeniach jak pierwsza wyprawa krzyżowa i zdobycie Jerozolimy przez uczestników tej krucjaty. Na szczęście dla nas najciekawsze informacje, dotyczące tej bardzo ciekawej tematyce, jaką bez wątpienia są zakony krzyżackie, zebrał dla nas i bardzo ciekawie opisał Andrzej Zieliński, autor tej książki. Nie bez przesady powiem, że każdy, kto interesuje się ową tematyką, powinien mieć tę pozycję książkową u siebie na półce. Bardzo serdecznie polecam.
