Osoba Z Niepełnosprawnością Intelektualną Procesy Poznawcze | Autor: Ewa Zasępa

Książka ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczej "Impuls" w 2016 roku. Zawiera 294 strony, z czego część merytoryczną pochłania 265 stron, a pozostałe stanowią wykaz literatury. Książka jest monografią naukową dedykowaną osobom z niepełnosprawnością intelektualną z mocno zaznaczoną sferą teoretyczną (część I). W części drugiej Autorka dokonuje analizy procesów poznawczych.

Na wstępie warto podkreślić, że tytuł książki podąża za aktualnymi trendami antydyskryminacyjnymi i unika określenia "osoba niepełnosprawna" zastępując je terminem "osoba z niepełnosprawnością". Ta szerząca się obecnie tendencja spotyka się z różną oceną - w tym osób nie w pełni sprawnych/niepełnosprawnych. Ale i u samej Autorki pojawia się niekonsekwencja - już w rozdziale I ("Dane epidemiologiczne") użyte zostało określenie "dane o osobach niepełnosprawnych intelektualnie". Mając na względzie celowość wprowadzenia do powszechnego użycia sformułowania "osoba z niepełnosprawnością" zabrakło mi w książce odniesienia się Autorki do zamiennego stosowania tych dwóch określeń. Przyjęcie i konsekwentne stosowanie jednego z nich wskazałoby wyraźnie na poparcie Autorki dla jednego z modeli. A zastosowany zabieg naprzemiennego używania funkcjonujących równolegle terminów nie pozwala odczytać poglądów Autorki na współczesny trend. Wziąć pod uwagę należy, że był to zabieg zamierzony - a jeżeli tak, to odczytuję to jako minus.

Mając na uwadze naukowy charakter publikacji istotne jest podkreślenie, iż poniższa recenzja odcina się od aspektu naukowego książki i takiego charakteru nie będzie miała również ta recenzja. Przyjęte przeze mnie założenie zawęża się do lektury i oceny książki z pominięciem ww. ujęcia. Ocenie poddane zostaną zatem takie elementy jak przystępność treści, znaczenie podanych informacji, konstrukcja poszczególnych rozdziałów i pożyteczność z lektury. Jako osoba zainteresowana nieprzystosowaniem psychologiczno-psychiatrycznym skupię się przede wszystkim na przydatności książki dla potencjalnego czytelnika.

Rozdział I zawiera zgromadzone dane o charakterze epidemiologicznym. Przedstawia interesujące fakty i liczne wskazania procentowe (te przewijają się konsekwentnie przez całą książkę). Rozdział II to m.in. informacje o tym, jak kształtowało się podejście do osób z niepełnosprawnością/niepełnosprawnych na przestrzeni lat. Autorka wychodzi od starożytności, co przydaje tej części książki dodatni walor. Rozdział ten jest skrupulatną analizą historyczną podjętej tematyki i odzwierciedla mrówczą pracę wykonaną przez Autorkę. Lektura tych dwóch rozdziałów jest interesująca i pozwala dostrzec wagę omawianej materii, a także jej złożoność. Nie odnosząc się do poszczególnych rozdziałów książki wskazać należy, że podjęta tematyka oraz sposób jej przedstawienia są bardzo interesujące. Nie brakuje co prawda sformułowań trudnych dla laika, ale poruszana materia sama w sobie zmusza do lektury powolnej i dokładnej. Nierzadko wskazane jest powrócenie do poszczególnych wcześniejszych rozdziałów, w celu stworzenia dokładnej mapy mentalnej omawianego zagadnienia. Bardzo pomocne są w tej kwestii podsumowania znajdujące się na końcu każdego podrozdziału - typowe dla prac o charakterze naukowym.

Część II książki traktuje o takich elementach funkcjonowania jak uwaga, spostrzeganie, pamięć, myślenie i funkcje wykonawcze. Podobnie jak w części I analiza poszczególnych fragmentów jest skrupulatna i interesująca.

Pora odpowiedzieć na pytanie co daje lektura tej książki. Można pokusić się o stwierdzenie, że dokładne zapoznanie się z publikacją pozwala na przejście od szczegółu do ogółu. Zebrane informacje umożliwiają stworzenie bardzo drobiazgowego szkieletu składającego się na niepełnosprawność, a równocześnie tworzą wyraźny trzon zawężony do tych informacji, które są kluczowe dla tworzenia mapy mentalnej omawianego tematu. Dzięki temu wyraźna jest zarówno tkanka podskórna (mnogość czynników składających się na ogólnikowe pojęcie "niepełnosprawność"), ale jasny i zrozumiały jest także jej obrys (czytelnik może stworzyć siatkę punktów, które poddane analizie tworzą spójną całość i powodują zrozumienie omawianego zagadnienia).

To bardzo wartościowa publikacja. Trudna w odbiorze, ale też taki jest jej temat. Autorce udało się tę skomplikowaną materię przedstawić zrozumiale i czytelnie. To jedna z cenniejszych książek na moich półkach. Oceniam ją na mocne 6.