Antykwariat Spełnionych Marzeń | Autor: Dorota Gąsiorowska

Książka jest czwartą powieścią pani Doroty Gąsiorowskiej. Okładka utrzymana jest w stylistyce poprzednich – ciepłe kolory, sylwetka kobiety i znana czcionka sprawiają, że na pierwszy rzut oka powieść wydaje się wpisywać w nurt wcześniejszych trzech pozycji.

Bohaterką „Antykwariatu...” jest dwudziestosześcioletnia Emilia, która ukończyła studia polonistyczne i pracuje w krakowskim antykwariacie, którego właścicielem jest Franciszek, mąż byłej opiekunki Emilki, często wspominanej w książce Zosi. To właśnie Zosia wychowywała dziewczynkę po rozwodzie jej rodziców, kiedy jej ojciec wyjechał do innego, odległego miasta, a narcystyczna i zadufana w sobie matka nigdy nie miała czasu i przede wszystkim miłości dla własnego dziecka. Emilia została ukształtowana przez Zofię i jej styl – opiekunka wpoiła jej wiele zasad, konwenansów, nauczyła ją życia i pozytywnego patrzenia na świat. Również mąż Zosi – Franciszek, pomimo swojego dystansu i na pierwszy rzut oka dość wyzutego z emocji podejścia do dziewczynki jest dla niej dobrym opiekunem, troszczy się o nią również po śmierci Zofii.

Emilię poznajemy w chwili, gdy ma dwadzieścia sześć lat, jej ukochana opiekunka Zosia zmarła jakiś czas temu, a dziewczyna w dalszym ciągu mieszka w kamienicy z pretensjonalną i lubiącą rozrywkowe życie matką. Pan Franciszek kilkukrotnie proponował bohaterce, by zamieszkała w jego dużym i pustym domu, jednak do tej pory dziewczyna nie zdecydowała się zostawić matki, choć łączyła je dość specyficzna, zimna relacja. Emilia na początku wydawała mi się podobna do poprzednich bohaterek z powieści Doroty Gąsiorowskiej – nie mająca swojego zdania, uległa, poddająca się presji innych, dająca się wykorzystywać, a przede wszystkim – samotna. W miarę, jak akcja powieści się rozwijała, spotkała mnie miła niespodzianka – bohaterka wcale nie była bierna – miała swoje zdanie, bywała uparta, ale dążyła do wyznaczonego celu, nie poddawała się i spełniała swoje marzenia. Bardzo podobało mi się, że Emilia nie od razu wybaczyła Idze – najlepszej przyjaciółce – to, co ta zrobiła z jej napisaną w sekrecie powieścią. Dziewczyna wykazała się tu dużą siłą charakteru i to było ciekawe, takie prawdziwe. Trochę z mniejszym entuzjazmem podeszłam do wątku z Szymonem – tu raziła mnie naiwność bohaterki i wystawianie się na niebezpieczeństwo w obecności nieznanego mężczyzny (tu jak najbardziej zgadzałam się z Różą i jej podejściem do wycieczek w stronę latarni morskiej). Zdecydowanie bardziej polubiłam Mikołaja, w porównaniu z nim Szymon wypada blado, wręcz anemicznie (choć ostatecznie się do niego przekonałam pod koniec książki, gdy widziałam, że się stara i nie odpuszcza). Również Grześ był postacią, o której czytałam z ciekawością, choć oczywiście fortel z narzeczoną podczas wystawy zdjęć odjął mu trochę mojej sympatii. Artysta odzyskał ją jednak, dzięki trosce i pomocy, którą okazał Emilii, gdy ta przyszła do niego z Sarą.

W powieści mamy naprawdę wiele wątków, kilka zagadek z przeszłości zostaje rozwiązanych, kilka bolesnych tajemnic i głęboko ukrytych sekretów wychodzi na światło dzienne. Wątki z historii przedwojennego Krakowa, jak również zdarzenia z czasów II wojny światowej sprawiają, że akcja powieści jest bogata, plastyczna, momentami zaskakująca. Ważnym elementem, wręcz atrybutem w „Antykwariacie spełnionych marzeń” są... książki, a w szczególności jedna, stara, która nie raz uratowała życie. Myślałam, że wątek z książką zostanie trochę bardziej rozbudowany, ponoć Zosia się z nią nie rozstawała, a Emilia zajrzała do niej raptem może ze trzy razy (i w zasadzie nawet zapomniała zabrać ją z domu swojego ojca, więc widocznie dla niej nie była taka ważna). Trochę szkoda, że wątek ten nie został bardziej dopracowany, bo mógłby być naprawdę interesujący.

Każda z książek pani Gąsiorowskiej wypełniona jest jakimś elementem, który spina daną powieść niczym klamrę. W obu częściach o przygodach Łucji była to muzyka, Nina zachwycała się pięknem baletu, natomiast Emilia... ona czarowała zapachem kardamonowej kawy. Można stwierdzić, że książki pani Doroty Gąsiorowskiej pobudzają zmysły – słuchu, wzroku, a teraz także węchu...

Moja ostatnia refleksja dotyczyć będzie pewnego szczegółu, który „rzucił mi się w oczy” po przeczytaniu wszystkich dotychczasowych powieści autorki. We wszystkich książkach pojawia się motyw matki nieobecnej, niekochającej, a jej rolę (dobrej opiekunki) zajmuje zawsze inna osoba. Zarówno Łucja miała trudną relację z matką, a jej dobrym „duchem” była Matylda, również Nina nie znała matki od urodzenia, a ze swoją przyjaciółką, mamą dorastającej córki i ze starszą panią z domu opieki czuła się naprawdę dobrze (tu faktu tej matki nieobecnej nie zmienia nawet odnalezienie owej po wielu, wielu latach i próba budowy relacji). W ten nurt wpisuje się też Emilia – Lili jako matka widniała jedynie w metryce urodzenia, w rzeczywistości kobiety podążały odmiennymi ścieżkami, natomiast Zosia i trochę też Róża były dla bohaterki prawdziwymi opiekunkami.

Myśl, która nasunęła mi się podczas czytania powieści jest taka, że ludzie sami sprowadzają na siebie problemy, sami tworzą wokół siebie barykady i mury, a w rzeczywistości bezgłośnie proszą o pomoc, wsparcie, wysłuchanie. Wszystkiemu winien jest brak komunikacji, otwartości na drugiego człowieka, a także niemoc zaufania nawet najbliższej osobie. Ileż problemów byłoby mniej, gdyby bohaterowie (i nie tylko oni) po prostu ze sobą rozmawiali, a nie tylko wymieniali się komunikatami.