Opowieści O Czujątkach Ćwiczenia Z Empatii Dla Dzieci I... Dorosłych | Autor: Joanna Bogudał Borkowska

Książka Joanny Bogudał – Borkowskiej pt. „Opowieści o czujątkach”, ćwiczenia z empatii dla dzieci i... dorosłych składa się z pięciu baśni wraz z propozycją ich omówienia. Według autorki książka przeznaczona jest w szczególności dla dzieci w wieku 7 – 9 lat, choć baśnie można też czytać zarówno dzieciom młodszym, jak i starszym (decydująca będzie tu dojrzałość emocjonalna).
Baśnie poruszają temat emocji trudnych, często niechcianych, pomijanych. Emocje te często są spychane na boczny tor, gdyż są niepożądane, często żądamy wręcz, żeby dziecko wyzbyło się ich, żeby ciągle epatowało emocjami pozytywnymi, natomiast te niepasujące do szablonu szczęścia i zadowolenia są wyparte. Mimo wszystko takie emocje jak gniew, złość, smutek czy wstyd są tak bardzo „ludzkie” i codzienne, że nawet bardzo się starając, nie da się ich całkowicie wyzbyć, a już na pewno nie dziecku (które sferę emocjonalną ma bardziej wyeksponowaną niż dorosły). Autorka prawidłowo podkreśla, że wszystkie emocje są właściwe, potrzebne, uzupełniają się i w zasadzie nie mogą istnieć bez siebie, w oderwaniu.

Każda baśń ma inną fabułę i innych bohaterów. Baśnie nie są swoimi kontynuacjami czy dopowiedzeniami, każda z nich jest samoistną jednostką. Autorka przedstawia w opowieściach takie emocje jak: Smutek, Złość, Lęk, Wstyd, Empatię. Każda baśń poprzedzona jest cytatem dopasowanym do opisywanej emocji (najwięcej cytatów Marshalla B. Rosenberga).

Baśń pierwsza „O Mai, która spotkała Smutek” opowiada historię dziewczynki, która nagle traci tatę. Dziewczynka wybiera się w długą podróż, w której towarzyszy jej zabawny szop. Maja próbuje odnaleźć tatę, jednak w międzyczasie dorasta, oswaja się ze Smutkiem, a nawet odnajduje w nim bratnią duszę. Druga baśń „O krzepiącej Złości i skrzaciku Borysie” przedstawia przygody małego skrzacika, który przez złośliwość wiedźmy Marceliny stawał się niewidzialny w świetle dziennym. Borys większość swego życia spędzał w domu, a otoczenie poznawał dzięki nocnym wędrówkom. Podczas jednej z takich wędrówek poznał żuka i jego rodzinę. Dzięki ich pomocy mógł oglądać mecz nawet w dzień. Borys, całe życie hodował w sobie złość na Marcelinę, jednak wydarzenia, które nastąpiły po poznaniu rodziny żuków sprawiły, że pogodził się ze swoim losem, docenił to, co ma, wyzbył się złości i gniew.

Trzecia bajka pt.”Viola,szczur Ryś i Lęk” przedstawia dzieje małej Wiolonczeli, która pewnego razu wychodzi na zewnątrz, czyli tam, gdzie nigdy nie wychodziła. Viola gubi się i czuje lęk „nieprzełkniętą śliwkę z wczorajszego przyjęcia” w gardle. Na szczęście trafia do domu szczura Rysia, który żyje całkiem sam. Ryś pomaga Violi oswoić się z lękiem, a mała Wiolonczela odwdzięcza się przyjacielowi i również pokazuje mu, że może istnieć życie życie poza dobrze znanymi czterema ścianami. Czwarta z kolei baśń „Wróżka, która ze Wstydem wojowała” opisuje przygody małej wróżki Weronki i jej kota Marcina. Weronka jest wychowywana przez babcię, gdyż jej rodzice wyjechali, aby walczyć ze złym czarnoksiężnikiem Wstydem, który niszczy miłość i wszystkie pozytywne uczucia. Wróżka wyrusza w podróż, by odnaleźć rodziców, a dzielny,magiczny kot pomaga jej wiernie w poszukiwaniach. Ostatnia baśń „Zakochana gąsieniczka poetka” przedstawia wydarzenia z życia gąsienicy Marysi, która ciężko pracuje i nie potrafi podążać za marzeniami, jest zbyt uległa w stosunku do innych. Marysia ma na szczęście dobrych przyjaciół, którzy pomagają jej w spotkaniu z księciem POEZJI, dzięki czemu spełniają się jej najskrytsze pragnienia.

Każda z baśni zawierała część dydaktyczną, w której znajdował się pomysł na omówienie danej baśni z dziećmi. Część dydaktyczna krok po kroku wskazuje, w jaki sposób wprowadzać treść baśni, jakie tematy omawiać z dziećmi, zawiera także zestaw ćwiczeń indywidualnych i grupowych, które przybliżają słuchaczom problematykę związaną z odczuwaniem niektórych emocji.

Jak już wcześniej zostało napisane – autorka jako głównych odbiorców baśni określa dzieci w wieku 7 – 9 lat, choć oczywiście inne możliwości są dopuszczalne w zależności od rozwoju emocjonalnego czytelników. „Wypróbowałam” te baśnie na grupie dzieci w wieku 8 lat, jak również w grupie dzieci w wieku 12 lat. Jeśli chodzi o dzieci młodsze – zainteresowane były postaciami dość dosłownie, np. chciały zobaczyć żuka w encyklopedii. Baśnie są bardzo rozbudowane, zawierają w sobie wiele opisów i wątków pobocznych, więc uczniowie trochę gubili się w fabule. Mam wrażenie, że nie do końca zrozumieli treść baśni. Z kolei uczniowie starsi lepiej zrozumieli przesłanie baśni i wszelkie ćwiczenia wykonywali sprawnie i chętnie. Potrafili wskazać zarówno przenośne jak i dosłowne przesłanie opowieści. Mimo wszystko samo „odczytywanie” baśni zajęło dużo czasu, dodatkowych informacji, wątków pobocznych było wiele i uczniowie – skupieni na głównej fabule – trochę się nudzili.

Moim subiektywnym zdaniem baśnie są napisane dobrym, plastycznym językiem. Wielowątkowość z jednej strony może przytłaczać, natomiast z drugiej sprawia, że świat przedstawiony jest bogaty i interesujący. Baśnie poruszają ważny i uważam, że każdy, kto pracuje z dziećmi powinien zapoznać się z nimi, by nie negować żadnych emocji, ale je akceptować i „oswajać” z nimi dzieci.