Zemsta I Przebaczenie Tom 2 Otchłań Nienawiści | Autor: Joanna Jax

W listopadzie ubiegłego roku miałam okazję poznać pierwszą odsłonę cyklu Jonany Jax - "Zemsta i przebaczenie", zatytułowaną "Narodziny gniewu". Lektura tej opowieści, opowiadającej o burzliwych losach czworga młodych ludzi w przededniu wybuchu II wojny światowej, porwała mnie bez reszty, jak i również zachwyciła swoja mądrością, emocjonalnością i niepowtarzalnym klimatem dawnych czasów, wypełniającym strony tej książki. Dziś do moich rąk trafiła kontynuacja tej opowieści, czyli drugi tom cyklu pt. "Otchłań nienawiści", oferujący sobą możliwość poznania dalszych losów bohaterów, tym razem w tle wojennego piekła w całej swojej okazałości... O tym, czy podobnie ciepłe i dobre wrażenia wyniosłam także i z tego czytelniczego spotkania z drugim tomem cyklu, postaram się opowiedzieć w poniższej recenzji:)

Trwa wojna, okrutna, wyniszczająca i łamiąca ludzkie zasady moralne... Julian, Emil, Alicja i Hanna próbują odnaleźć się w tej straszliwej rzeczywistości. Odnaleźć na różne sposoby i w różnych okolicznościach, czyli m.in. walcząc w podziemiu AK jak Julian, lawirując pomiędzy dobrem i złem oraz honorem i zdradą jak Emil, prowadząc śmiertelnie niebezpieczną działalność wywiadowczą jak Alicja, czy też wreszcie wiodąc swój straszliwy los więźnia na Pawiaku, jak Hanna... Każdy z nich jest inny, każdego ten czas okrutnie doświadczył, jak i również każde z tych czterech młodych ludzi wierzy głęboko w sercu, że uda się mu przetrwać ten czas i dożyć do tego dnia, w którym znów będą mogli cieszyć się wolnością, życiem, miłością i szczęściem... Lecz o tym, jak trudna i daleka do tego droga, przekonuje nas lektura tego książki...

Druga odsłona cyklu Joanny Jax, oferuje nam zdecydowanie bardziej brawurową, widowiskową, ukierunkowaną na akcję opowieść, w której to główne skrzypce odgrywa wojna, walka, wywiadowcza działalność. I tak jak w poprzednim tomie to porywy serca, burzliwe namiętności i tragiczne ich rezultaty stanowiły serce opowieści, tak tym razem ustępują one wyraźnie pola wojnie, która została tu opisana w niezwykle barwny i intrygujący sposób. Oczywiście, historia, jej bezlitosne tryby i codzienność okupacyjnej polski nie zabierają dla siebie 100% tej opowieści, pozostawiając także miejsce i dla owych miłosno-obyczajowych wątków tej książki, które niosą nam przebogaty bagaż emocjonalny, nie pozwalający przejść obojętnie obok tej historii. Tym samym lektura tej książki porywa, fascynuje i zachwyca nas za pomocą nieco innych środków niż poprzedni tom, ale z pewnością w równym, a być może nawet jeszcze większym stopniu:)

Fabuła tej opowieści prowadzi nas przez sponiewieraną wojną Polskę, którą to widzimy i poznajemy oczyma naszych bohaterów. Obserwujemy codzienny życie mieszkańców Warszawy i innych miast, uczestniczymy w zbrojnych, dywersyjnych i szpiegowskich misjach, jak i również docieramy do najpodlejszych miejsc w tamtejszej rzeczywistości - m.in. więzienia na Pawiaku. Obserwujemy ten krajobraz w zakresie globalnym, jak i również w oparciu o ten bardziej intymny, prywatny, jednostkowy widok naszych młodych bohaterów, którzy także zmagają się z wieloma dramatami, trudnymi decyzjami i wyborami, oraz konsekwencjami tychże kroków, rzutujących na ich całe dalsze życie. Dzieje się tutaj bardzo dużo, niezwykle widowiskowo i wielce spektakularnie, raz po raz oferując nam nagłe zwroty akcji, zupełnie nieprzewidywalne niespodzianki i tak "gorące" wydarzenia z życia tych młodych ludzi, iż każde wymuszone przerwanie naszej lektury, jawi się tu nam jako największy dramat. Trudno by było inaczej, skoro autorka stworzyła tu tak pasjonującą, barwną, realistyczną i przede wszystkim przepełnioną wielką inteligencją opowieść o wojnie, w której to miłość i gniew niejednokrotnie decydują o tym, kto przetrwa, a kto zginie...

Książa ta zachwyca swoimi dwoma twarzami - historyczną i militarną stroną, jak i również obyczajowym charakterem tej opowieści. Co do realiów natury historycznej, to bez wątpienia autorka dokonała tutaj rzeczy wyjątkowej, ukazując Polskę okresu II wojny światowej nie tylko w intrygujący, spektakularny i barwny literacko sposób, ale także ze wszech miar prawdziwie i realistycznie. Łapanki, rozstrzeliwania, nieustanny strach, głód, wszechobecna bieda i bezwzględna chciwość tych, którzy żerują na krzywdzie innych - oto co wypełnia obraz tej historii, w którą nie sposób nie uwierzyć. Równie efektownie jawi się także obyczajowa strona tej książki, skupiająca się na miłości, pożądaniu, zazdrości i skomplikowanych uczuciach bohaterów, ale także i na wielkich dramatach związanych choćby z utratą dziecka... Miłość w owym czasie wojny, jest już zupełnie inną miłością, o wiele bardziej dojrzałą, silną, dziejącą się "tu i teraz", nie zaś odkładaną na dalszą przyszłość, której po prostu może nie być... Myślę, że Pani Joanna oddała tu wojenny charakter uczuć w iście mistrzowski i ze wszech miar prawdziwy sposób...

Bardzo ciekawie ma się kwestia bohaterów tej opowieści, których co prawda już bardzo dobrze znamy, ale jednocześnie i na swój sposób poznajemy zupełnie od nowa. Oto bowiem Julian, Emil, Alicja i Hanna rysują się nam jako osoby zmienione, boleśnie doświadczone, po części chyba także i złamane przez piekło wojny, co szczególnie widać na przykładzie Hanny i jej wielkiego, osobistego dramatu. Z kolei najmniej pod tym kątem ucierpiał chyba Emil, który tak jak i przed wojną, tak i tym razem korzysta na ludzkim nieszczęściu, zatracając się coraz to bardziej i bardziej w gniewie, okrucieństwu, złu... Jeśli chodzi zaś o Juliana i Alicję, to widzimy ich tu jako prawych, silnych, odważnych żołnierzy, którzy jak tylko potrafią najlepiej i jak dyktuje im to ich serce, poświęcili się walce o wolność i lepsze życie, narażając tym samym na wielkie niebezpieczeństwo... Myślę, że wraz z lekturą tego drugiego tomu nabieramy tym samym zupełnie innego stosunku do tych młodych bohaterów, którzy w mej ocenie stali się dojrzalszymi, mądrzejszymi i chyba także jeszcze bardziej intrygującymi postaciami...

W tytule tej książki pojawia się słowo "nienawiść", będące chyba także kluczowym pojęciem w tej opowieści. Otóż ów nienawiść symbolizuje nie tylko kontynuowaną tu zawiść, zazdrość i chęć zemsty pomiędzy przyrodnimi braćmi, tak dobrze znaną nam z pierwszej odsłony cyklu, ale także i gniew wobec oprawców, ciemiężycieli i katów polskiej ludności, którzy odebrali tym młodym bohaterom ich najlepsze lata. I choć lektura ta niesie sobą moc przeróżnych emocji, od smutku, żalu, strachu do nadziei włącznie, to chyba właśnie ów rodząca się nienawiść jest z nich najsilniejszą. To, jak wielkiej metamorfozie, przemianie, ewolucji emocjonalno-charakterologicznej ulegli bohaterowie tej opowieści, wywarło na mnie piorunujące wrażenie, które wciąż krąży gdzieś tam z tyłu mojej głowy...

Powieść "Otchłań nienawiści" stanowi godną, udaną i piękną kontynuację poprzedniej odsłony cyklu Joanny Jax, który wraz z upływającym czasem w życiu jego bohaterów, staje coraz bardziej dojrzałym, intrygującym, wyjątkowym w swym przekazie. To piękna, mądra, poruszająca i wzruszająca opowieść, która z pewnością zachwyci wszystkich miłośników dobrej literatury obyczajowej z burzliwą historią w tle... Polecam, tym bardziej iż trzecia odsłona cyklu pojawi się w księgarniach lada dzień...:)

Czworo bohaterów. Znanych nam, a jednak nie do końca. Zmieniających się w nowych okolicznościach. I Wojna, której nie dało się uniknąć.

„Otchłań nienawiści” to druga część niezwykłej sagi Zemsta i Przebaczenie Joanny Jax. Podobnie jak w poprzedniej powieści autorka nie oszczędza nas, zabierając w przepiękną, bardzo barwną i szalenie emocjonalną podróż w głąb człowieka, opartą na tle historii i wydarzeń, o których nie sposób zapomnieć. Już na samym początku serii, w pierwszej części, udowodniła nam, że nie boi się wyzwań, że nie ma dla niej takiego pojęcia jak temat tabu, a łączenie trudnych zagadnień to dla niej prawdziwa przyjemność, a w jej wykonaniu także sztuka.

To emocjonalne tornado zawitało także na kartki „Otchłani nienawiści”. Autorka z dużą wrażliwością, niezwykle szlachetnie ukazuje świat, w którym tych wartości zaczęło brakować. Ze stron powieści wyłaniają się ludzie i miejsca, będące skumulowaniem najgorszych zjawisk i emocji. W naszą stronę wyziera zło w najczystszej postaci, a jego twarz przybiera postać okupacji. To właśnie wątki historyczne najbardziej przekonały mnie do tej książki. Nie mogłam się oprzeć, by nie sprawdzić, jak autorka podoła temu zadaniu. Nie jest rzeczą łatwą stworzyć opowieść obyczajowo- historyczną. Zachować pewien umiar w pokazywaniu tamtych czasów, lekko zdystansować się poprzez skupienie na innych wątkach i emocjach. Joanna Jax to potrafi.

W drugiej części spotykamy się z postaciami, które zdążyliśmy polubić wcześniej. Śledzimy losy czworga bohaterów na tle wydarzeń, wobec których nie sposób przejść obojętnie. Wyczuwamy ich strach i bezsilność, oddziałuje na nas rosnące poczucie zagrożenia, obawa przed utratą życia. Jednocześnie napawamy się ich siłą, determinacją, oddaniem ideałom. Na naszych oczach Polska ulega rozkładowi, zmianom, które nigdy nie pozwolą już jej powrócić do wcześniejszych wyobrażeń jej mieszkańców. Wraz z nią rozpadają się ludzkie istnienia, a w proch przemieniają się wartości, wierzenia, poczucie bezpieczeństwa. Autorka w sposób bardzo realistyczny oddaje ten klimat, wspaniale wciela się w swoich bohaterów. Na każdym kroku widać, że wszystko robi z wielkim sercem i poczuciem misji.

Na kartach powieści pojawiają się obrazy niezwykle przykre, jednak oddające historyczną prawdę i przeszłość, od której nie sposób uciec. Okupacja Warszawy, nazistowskie okrucieństwo, żydowskie getta. I człowiek wpisany w ten wojenny szał. Jax bardzo sprawnie łączy fikcję z realizmem, wykreowanych przez wyobraźnię bohaterów z koszmarami przeszłości, których wyobraźnia nie byłaby w stanie stworzyć. Można by odnieść wrażenie, że ona to przeżyła, tamte miejsca rzeczywiście widziała, a tych ludzi poznała z każdej strony. Tymczasem wiemy przecież, że to nieprawda. I w tym tkwi jej wartość jako pisarki. Stworzyć coś takiego… Naprawdę można jej tylko pogratulować.

Ta powieść nie byłaby tak piękna bez bohaterów, z którymi przyszło nam obcować na jej kartach. Książkowe postacie wielokrotnie nas zaskakują, dopasowując się do miejsc i wydarzeń, w jakich przyszło im żyć. Podejmowane przez nich decyzje zaskakują, ale jakże mogłoby być inaczej, skoro oni sami wciąż są zaskakiwani? Na naszych oczach się zmieniają, dojrzewają do pewnych decyzji, przewartościowują swoje życie. Stają się innymi ludźmi. I wydaje mi się, że my również stajemy się inni po tej lekturze.

Joanna Jax udowadnia, że polska literatura ma się dobrze. Ale to właśnie dzięki takim pisarkom jak ona. Odważnym, kreatywnym, dojrzałym. I za to jej dziękuję.