Kryminały Przedwojennej Warszawy Tom 1 Czerwony Błazen | Autor: Aleksander Błażejowski

W Polsce przeżywamy renesans jeżeli chodzi o kryminały. Wszyscy zaczytują się w książkach Bondy, Mroza czy Ćwirleja. Ale... Co było na początku?

“Czerwony błazen” Andrzeja Błażejowskiego jest uznawany za pierwszą polską powieść kryminalną. Jest to też pierwszy kryminał na podstawie którego nakręcono film - niestety jego kopia nie zachowała się. Występowały w niej ówczesne sławy polskiego kina: Eugeniusz Bodo, Nora Ney, Robert Boelke i Stefan Hnydziński.

Andrzej Błażejowski oprócz “Czerwonego Błazna” napisał jeszcze wiele innych powieści sensacyjno-kryminalnych, ale próżno szukać jego nazwiska w historii literatury polskiej. W 1940 roku został zamordowany przez NKWD, a po wojnie jego postać została uznana za niewygodną, a “Czerwony Błazen” został wpisany na listę książek zakazanych. Dopiero w 2012 roku ta książka doczekała się wznowienia.

Akcja książki ma miejsce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Tytułowy Czerwony Błazen to komik, występujący w “Złotym Ptaku” - jednym z warszawskich kabaretów. W swoich piosenkach wyśmiewa polityków oraz dorobkiewiczów. Jego piosenki nigdy nie zostają w murach kabaretu i wielu osobom zniszczyły już karierę. Dzięki jego obecności podupadający “Złoty Ptak” rozwinął skrzydła. Ale na czym polega wyjątkowość i moc przyciągania tego człowieka? Czerwony Błazen występuje w masce, a w specjalnie wybranej przez siebie garderobie pojawia się i znika kiedy nikt tego nie widzi. Kim on jest nie wie nawet sam dyrektor kabaretu. Coraz więcej ludzi zaczyna interesować tożsamość komika, aż pewnego wieczora jego występ przerywa tragiczne zdarzenie. Komisarz Borewicz i prokurator Gliński usiłują odnaleźć sprawcę przestępstwa.

Byłam bardzo ciekawa tej powieści, gdyż jest to zupełnie coś innego niż czytam na co dzień. Pierwsze co rzuciło mi się podczas czytania w oczy to bardzo bogate opisy postaci, ich reakcji na różne sytuacje czy rzeczy. Teraz często spotykam się z opisywaniem postaci w sposób powierzchowny, albo w ogóle. Oczywiście to też jest na plus, bo daje nam pole do popisu jeżeli chodzi o naszą wyobraźnię, ale konkretne opisy postaci, które nakierowują nas na konkretne wyobrażenia też są ciekawym zabiegiem literackim.

Stare teksty ubogacają naszą wiedzę i tutaj to dokładnie tak działa. Czytając książkę można poznać wiele słów, które wyszły już teraz z użycia, ale kiedyś były czymś powszechnym. Dlaczego by ich nie znać? To poszerza nasze słownictwo, które z powodu rozwoju internetu, staje się coraz uboższe. Można zagiąć znajomych mówiąc, że ma się na sobie toaletę (elegancka suknia), a w teatrze jest przepiękny westybul (przedpokój o charakterze reprezentacyjnym).

Jedyna kwestia, która mnie denerwowała to były tytuły rozdziałów, które zdradzały bardzo dużo, przez co psuło mi to trochę całą frajdę z czytania. Dobrze, że tytuł najbardziej znaczącego rozdziału nie zawierał w sobie imienia oraz nazwiska sprawcy przestępstwa, bo wtedy to już byłoby przegięcie.

Fabuła tej książki jest całkiem interesująca, ale przez to o czym przed chwilą napisałam, nie trzyma jednak w napięciu. Ale pomysł Błażejewskiego był bardzo udany i myślę, że warto pielęgnować pamięć o pierwszym autorzy polskiego kryminału, który niestety został przez lata zapomniany.

Jest to bardzo interesująca propozycja dla fanów kryminałów, którzy lubią też wracać do tego co było, bo przecież te nowoczesne kryminały też się na czymś opierają. Ich autorzy nie biorą inspiracji znikąd. Nawet autor tej książki inspirował się kryminałami francuskimi. A może teraz warto zajrzeć do nich i odkryć pewne zależności?