Opowieści Z Duszą | Autor: Rosario Gomez Alfonso

Opowieści z duszą to zbiór historii, które zdają się stanowić nie tyle komplet tekstów do przeczytania, ile źródło natchnienia i początek drogi, którą czytelnik może podążać, by odkryć to, co ważne, by naznaczyć własne życie szlachetnością. Brzmi to dość patetycznie, jednak takie jest zadanie tej książki – co potwierdza m.in.opis wydawnictwa. Co więcej, różnorakie reakcje odbiorców zdają się to potwierdzać.

Owszem, można doszukać się wielu źródeł inspiracji i ewidentnych postaw, które winny jawić się nam, poszukującym odpowiedzi na egzystencjalne pytania, jako wzorcowe, jednak dość często – o czym należy wspomnieć – można odnieść wrażenie, że przedstawiane opowieści nie tylko nie determinują niczego szlachetnego, ale przede wszystkim zawodzą. Zawodzą płytkością, powierzchownością, przewidywalnością i rzekomo moralizatorskim brzmieniem, które tak naprawdę nie jest w stanie zebrać żadnych owoców. Wynika to głównie z tego, że teksty, które proponuje Rosario Gomez Alfonso, dość często brzmią niezwykle infantylnie, zupełnie nieadekwatnie do wymagań odbiorcy. Bo o ile w wielu opowieściach można dostrzec kunsztowność literacką, ciekawy zamysł, intrygujące przesłanie i zdolność do zwrócenia uwagi odbiorcy na konkretne zjawisko czy postawę, o tyle w wielu z nich uwypukla się wyłącznie jakkolwiek rozumiana powierzchowność – zarówno na płaszczyźnie struktury tekstu, jak i jego relacji z czytelnikiem. Kuriozalność niektórych opowieści realizuje się właśnie na tej płaszczyźnie, gdyż albo przedstawiają coś, co jest oczywiste i wręcz powszechne, albo coś, co nie niesie za sobą żadnej wartości poznawczej. Można jednak dyskutować, podkreślając, że jest to relatywne, że dla każdego odbiorcy co innego może być odkrywcze, jednak nie sposób nie odnieść wrażenia, że niektóre z przytaczanych utworów traktują o takich oczywistościach, o których właściwie nie da się nie wiedzieć, żyjąc w naszej cywilizacji, w naszej kulturze.

Nie jest jednak tak, że Opowieści z duszą to książka, którą zupełnie nie warto się zainteresować. Bynajmniej. Zawiera bowiem wiele tekstów, które rzeczywiście otwierają oczy, mają wartości kształtujące, zmuszają czytelnika do refleksji. Jednym z takich utworów jest Połówka koca, wstrząsająco spuentowana historia o tym, jak odtrącamy naszych rodziców, ludzi starszych, brutalnie spychając ich na margines życia, pozbawiając opieki i bliskości, skazując tym samych siebie – paradoksalnie – na taki sam los. Właśnie taki zabieg, wymowna i porażająca przekazem puenta, to znamienny sposób na budowanie nie tylko obrazów, ale całych tekstów, które proponuje czytelnikowi recenzowana książka. Zakłada bowiem jako punkt wyjścia przedstawianie lapidarnych, nieskomplikowanych fabularnie czy opisowo historii, o dość uniwersalnym przekazie, podsumowanych esencjonalną mądrością, konkluzją lub morałem. To zabieg zdecydowanie prosty, jednak ze względu na swą oczywistość, z całą pewnością mocno wpływa na odbiorcę, a także umożliwia szersze dotarcie – do różnorakiego grona czytelników.

Rosario Gomez Alfonso przedstawiając zebrane opowieści, decyduje się jednak na coś, co zdecydowanie budzi mój sprzeciw. Dostawia bowiem do wielu tekstów różnego rodzaju komentarze, dłuższe lub krótsze, omawiające przesłanie utworu. Tak więc, przy tak prostych konstrukcjach, jakimi są zebrane opowiastki, o tak widocznym i klarownym morale, doświadczamy niezrozumiałego i zupełnie niepotrzebnego streszczenia, dziwacznej próby powtórzenia tematu, albo – w gorszym wypadku – wyrazu założenia, że czytelnik mógł nie zrozumieć tego, co jest istotą konkretnego tekstu. Nawet jeśli takie założenie nie zostało przyjęte, a wspominane "dodatki" mają jedynie na celu uwypuklenie przekazu, należy spostrzec, że mogą mocno zawężać znaczenie, jakie wyłuska z nich odbiorca, narzucając mu odmienne. Opowieści z duszą to mimo to książka, która rzeczywiście wypełnia swoje zadanie, gdyż zwraca uwagę odbiorcy na konkretne zjawiska czy problemy. Dzięki swej uniwersalności, zawieszeniu poza przestrzenią i czasem, możliwa jest lektura w każdej sytuacji, przez każdego, niezależnie od kontekstu i wieku (opowieści te nadadzą się bowiem zarówno dla dzieci, jako sposób przekazywania wartości, jak i dla starszych).