Imperium Osmańskie We Władzy Kobiet. Dzieje Anastazji Kosem | Autor: Iwona Kienzler

Wraz z pojawieniem się serialu Wspaniałe stulecie nastąpił wzrost zainteresowania Turcją, zarówno historią, obyczajowością, jak i tajemnicami, które zainspirowały twórców serialu. Ogromna popularność tureckiej produkcji, która została sprzedana do wielu zakątków świata, spowodowała swoistą modę na wszystko, co z tym krajem związane. Wzrosło zainteresowanie wycieczkami, zaczęły pojawiać się sklepy internetowe sprowadzające towary tureckie. Również rynek wydawniczy wzbogaciły książki poświecone Sulejmanowi Wspaniałemu oraz tajemnicom haremów. Wznowiona została powieść Colina Falconera, wydana pod zmienionym tytułem - Harem Sulejmana. Pojawiły się także książki naukowe, w tym prace S. Łątki. Po zakończeniu emisji serialu wydawać by się mogło, że moda przeminie. Jednakże Turcy zaproponowali nowy serial Wspaniałe Stulecie: Sułtanka Kosem, który stał się hitem na całym świecie. Mimo, że akcja rozgrywała się wiele lat po śmierci Sulejmana, to widza zaintrygowała potężna kobieta, która pojawiła się u boku kolejnego sułtana. Była nią Greczynka Anastazja, która przyjęła imię Kosem. Jej burzliwemu życiu poświecona jest publikacja Iwony Kienzler.

Autorka, która zasłynęła jako twórczyni wielu biografii non-fiction poświęconym ważnym kobietom, trafiła na bardzo podatny grunt. W pełni wykorzystała swój talent do opowiadania historii prostym i lekkim sposobem, czym zyskała sobie liczne grono zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników, którzy ostro krytykują jej pracę. Obecnie Iwona Kienzler uznawana jest za jedną z najpoczytniejszych pisarek tworzących pasjonujące biografie kobiet mających znaczący wpływ na kształtowanie historii świata. Autorka wiele miejsca poświęciła Polkom, w tym Marii Skłodowskiej-Curie. Jej zainteresowania skupiają się również wokół roli kobiet na przestrzeni wieków oraz odkrywaniu tajemnic królewskich sypialni.

Mimo tytułu sugerującego solidną dawkę informacji o sułtance Kosem, informacje o nie zawarte są jedynie w trzech ostatnich rozdziałach. Jest to zabieg zrozumiały z historycznego punktu widzenia. W czasach świetności Imperium Osmańskiego nie prowadzono spisów niewolnic. Wraz z przekroczeniem bram pałacu dziewczęta zyskiwały nowe imię, a przeszłość miały pozostawić w tyle. Choć na kartach historii zapisały się imiona kobiet z tzw. czasu sułtanek, to o ich losach niewiele wiadomo. Tak było w przypadku ukochanej Sulejmana Hurrem, o której prawdziwe imię oraz relacje z polskim królem wciąż trwają zaciekłe spory.

Większość książki Iwona Kienzler poświęciła wyjaśnieniu czytelnikowi powodów, dla których Europejczycy tak bardzo interesowali się sułtanem, a właściwie jego haremem. Autorka przytacza najważniejsze fakty z dziejów Imperium Osmańskiego, począwszy od jego powstania po najważniejszych władców. Wyjaśnia również sekrety sprawnego funkcjonowania tak rozległego mocarstwa, którego podwalinami była współpraca sułtana z wielkim wezyrem i Radą Dywanu.

Najciekawszy element książki stanowi opowieść o sytuacji kobiet. Autorka opisuje funkcjonowanie haremu, wyjaśnia nieścisłości z tym związane (w tym przekonanie, że wszystkie kobiety przebywające w haremie są żonami sułtana). Odsłania także kulisy alkowy, opisuje stroje faworyt (diametralnie różniące się od ich europejskich wersji znanych z serialu) oraz ich sposoby na dbanie o urodę i higienę. Są to informacje podane w przystępnej formie ciekawostek historycznych, które na pewno zainteresują wielu czytelników.

O samej Kosem wiadomo niewiele. Pewne jest natomiast to, że jej wpływ na władcę był ogromny. Anastazja uratowała dynastię przed upadkiem i jako regentka swych synów pełniła realną władzę przez wiele lat. O jej okrucieństwie i rządzy władzy wiele plotkowano, więc nie jest pewne, które informacje są prawdziwe, a które przesadzone. Mówiono, między innymi, o jej udziale w śmierci jednego z synów. Niemniej postać Kosem jak i Hurrem, czy Safiye, nadal wzbudza ogromne zainteresowanie wśród badaczy historii. Jedno jest pewne te kobiety były nielicznymi niewiastami, które miały wpływ na decyzje władcy, nawet w kwestiach militarnych i politycznych. Ich siła i determinacja sprawiły, że sława o ich czynach przetrwała wieki. Te kobiety były wzorami dla wielu muzułmańskich kobiet, których jednym zadaniem było zaspokajanie męża i rodzenie synów.

Imperium Osmańskie we władzy kobiety. Dzieje Anastazji- Kosem Iwony Kienzler to książka popularno-naukowa, która zainteresuje pasjonatów historii. Autorka ciekawie snuje opowieść o obyczajowości sułtańskiego dworu i prowadzi czytelnika w miejsca, do których dostęp miała tylko służba i rodzina władcy. Mimo, że jej relacje są miejscami nieco zbyt pobieżne, to jest to ciekawa książka, która spodoba się czytelnikowi. Publikację uzupełniają przepiękne malowidła ze zbiorów muzealnych, które przedstawiają kobiety w codziennych sytuacjach. Wiele z tych obrazów było wynikiem fascynacji malarzy haremem, które było miejscem niedostępnym dla nikogo poza sułtanem, ale i tak posiadają ogromną wartość historyczną.

Uwielbiam powieści o kobietach. Czytanie o damach, które jakoś odznaczyły się w historii jest dla mnie niebywale interesujące. Na lekcjach historii nigdy nie usłyszałam o tym, że jakaś kobieta miała większy wpływ na politykę, a nawet jeśli coś było wspomniane np. o Ludwice Marii, to nie zostało to pogłębione.

To co egzotyczne pociąga i kusi. Dla wielu wyjazdy zagraniczne są pieśnia przyszłości, jeśli nie pieśnią nigdy. Tylko poprzez literaturę mogą dotknąć odmiennej kultury. Jakby tego było mało to dzięki „Imperium osmańskiemu we władzy kobiet” przenosimy się w czasie do miejsc, które były niedostępne dla przeciętnej osoby. Takie umieszczenie tematyki potęguje ciekawość w stosunku do osób tam mieszkających. A mówię o haremach, które wciąż są dla europeiczyka niezbadanym reliktem przeszłości, przy okazji którego można się trochę zawstydzić, jednocześnie odczuwając ciekawość. Niemniej wizje harmów i kobiet ukrytych tam przed wzrokiem innych mężczyzn niż Sułtan, są pociągające, o czym świadczy serial o życiu Sulejmana.

Pani iwona Kienzler jest ekonomistką z wykształcenia. Ukończyła Akademię Ekonomiczną w Poznaniu na kierunku Ekonomika i Organizacja Handlu Zagranicznego. Jest autorką wielu książek z zakresu korespondencji handlowej, słowników, repetytoriów i leksykonów języka angielskiego i niemieckiego. Od 2011 współpracuje z wydawnictwem Bellona, w którym to wydała całe mnóstwo książek. Najczęściej 3 rocznie. To niebywała liczba jak dla mnie. Czy pisarka naprawdę tworzy aż tak fantastycznie, by 3 książki rocznie były uzasadnione?

Nie, ale tę książkę ocenię trochę inaczej. Znam kilka „dzieł” pani Kienzler, w których to wykazała się elementarnym brakiem wiedzy. Poruszane przez nią zagadnienia traktowane były pobieżnie, byle jak, widać było brak głębokiej wiedzy. Takiej wiedzy nie można nabyć czytajac strony internetowe, tylko przez długotrwałe badania. Pisarka mówi prosto i bez ozdobników, przedstawia historię dla laika. Ale czytelnik, który pretenduje do miana wielbiciela historii, nie odnajdzie w tych publikacjach nic więcej ponad stan.

Z „Imperium osmańskim we władzy kobiet” jest inaczej, ponieważ moja wiedza równa jest zeru bezwzględnemu. Nie oglądam serialu, którym zachwycają się wszyscy, tym samym naprawdę nic nie wiem o tej tematyce. Co za tym idzie, nie wiem, czy jest to kolejna książka w dorobku Pani Kienzler, która przedstawia oczywiste fakty. Podana bibliografia jest dość szczątkowa, więc nie spodziewam się zbyt wiele.

Za to czytelnik taki jak ja, czyli nieobeznany z tematem dowie się naprawdę wiele z tej publikacji. Napisana została lekko, przyjemnie, czyta się szybko, a tematy seksualne są zawsze na topie. Autorka ogranicza daty, miejsca są wpisane tylko dla porządku. To czysta narracja. Wydaje mi się, że dość skrupulatnie opisane zostały kobiece rytuały, ale też damskie intrygi. Dobrze zaprezentowała męskie tło, bo kobiety nie funkcjonowały w oderwaniu. Znacząca część ich życia przecież była uzależniona od męskich zachowań i pisarka o tym nie zapomina.

Dodane zostały ilustracje, co tylko potęguje przyjemność przyswajania „Imperium osmańskiego we władzy kobiet”. Okładka jest estetyczna. Książka została wydana w twardej obwolucie, co sprawia, że naprawdę pięknie się prezentuje. Zdjęcia wydrukowano w kolorze, co jest plusem, ale na szorstkim papierze, co jest minusem.

Reasumują – dla laika idealna, podobnie jak dla osoby, która żywo interesuje się serialem i Sulejmanem Wspaniałym.