Wojna, Tajemnica, Miłość | Autor: Dariusz Baliszewski

Historyk to coś więcej niż zawód... To powołanie, pasja, misja, której celem jest odkrywanie, wyjaśnianie i rzetelne przekazywanie prawdy o tym, co wydarzyło się w przeszłości... Niestety, naukowy tytuł nie zawsze pokrywa się w pełni z tymi słowami, o czym świadczą chociażby często wypowiedzi czołowych polskich "historyków" w Telewizji Publicznej, po tzw. "dobrej zmianie", która to każe zakłamywać rzeczywistość, również i tę historyczną... Na całe szczęście wciąż żyją, pracują i edukują historycznie polskie społeczeństwo tacy historycy, którym zawsze możemy w pełni zaufać i być przekonani o tym, że kierują się w swojej pracy tylko prawdą... Taką osobą jest niezwykle ceniony przeze mnie historyk, dziennikarz i publicysta - Dariusz Baliszewski, który to wydał właśnie książkę pt. "Wojna, tajemnica, miłość", i która to ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczej Rytm. To historia Polski i Polaków, ukazująca najbardziej pasjonujące, tajemnicze, ale też i trudne oraz bulwersujące fakty z dziejów naszego państwa, które to składają się na tę niezwykłą lekturę...

Na pozycję tę składa się zbiór kilkudziesięciu pasjonujących esejów autorstwa Dariusza Baliszewskiego, podejmujących kontrowersyjne i dyskusyjne tematy z polskiej historiografii, do dziś często nie do końca wyjaśnione, lub też mające tyle naukowych interpretacji, ile tylko osób podjęło się ich opracowania. To intrygujące teksty podzielone, ułożone i podpięte po kilka głównych rozdziałów: Prawda, Polityka, Wojna, Tajemnica, Miłość. Każdy z nich zawiera od kilku do kilkudziesięciu esejów, poświęconych kolejno znaczeniu i rozumieniu prawdy historycznej, ważnym i trudnym wydarzeniom politycznym z okresu obejmującego lata 1922 - 1945, następnie pasjonującym zagadkom czasów drugiej wojny światowej i polskiej okupacji, największym tajemnicom z historii powojennej, PRL-owskiej Polski, wreszcie ekscytującym wydarzeniom z miłością i romansem w tle... To historia przedstawiona w pasjonujący, barwny i ciekawy sposób, odwołująca się do faktów, materiałów źródłowych i stawianych odważnie pytań i hipotez, podpartych zawsze logiczną argumentacją... Całość zaś uzupełnia bogaty materiał ikonograficzny i fotograficzny, czyniący lekturę tej książki jeszcze bardziej pasjonującą.

Pan Dariusz Baliszewski przez blisko 30 lat docierał za sprawą swoich licznych programów telewizyjnych - m.in. "Świadkowie", "Powtórka z historii", "Rewizja nadzwyczajna", do milionów polskich miłośników historii, odkrywając przed nimi tajemnice dziejów naszego państwa, stawiając trudne i nie zawsze popularne pytania, starając dotrzeć się tam, gdzie innym nie było "po drodze"... Uwielbiałam te programy, gdyż ukazywały one historię w sposób niezwykle atrakcyjny, przystępny, wręcz iście filmowy, co oczywiście tak bardzo kontrastowało z nudnymi podręcznikami i równie mało atrakcyjnymi lekcjami w szkole... I taka jest też dla mnie ta książka, stanowiąca sobą niejako kontynuację i przedłużenie tamtych wszystkich telewizyjnych spotkań z Panem Dariuszem...:) Oto bowiem lektura tego niezwykłego zbioru esejów, stanowi sobą spotkanie z literaturą faktu i nauki tak samo intrygujące, ciekawe i barwne, jak z najpoczytniejszą powieścią historyczną. I to jest wielki komplement pod adresem tego autora, gdyż opowiadać o historii umie wielu, ale czynić to w pasjonujący i zarazem prostu sposób, tylko nieliczni... I jedną z takich osób jest bez wątpienia Dariusz Baliszewski.

Jako że historia w tej książce jest najważniejsza, słów kilka o niej... Otóż znajdziemy tutaj mnóstwo pasjonujących artykułów, które odnoszą się do znanych postaci, głośnych wydarzeń, decydujących chwil w dziejach naszej kraju, ale także i do tajemnic, jakie to rozpalają wyobraźnię miłośników historii od wielu lat... Na mnie największe wrażenie wywarły eseje poświęcone wydarzeniom drugiej wojny światowej, tajemnicom i zagadkom powojennego okresu, oraz oczywiście romansom i roli kobiet, które to odegrały znaczną role w kształtowaniu się takiej, a nie innej, rzeczywistości tamtych czasów. I tak oto bardzo zaintrygował mnie tekst pt. "Polski zamach na Hitlera", omawiający nieudaną próbę zamachu na przywódcę Trzeciej Rzeszy, podczas jego uroczystego i triumfalnego przejazdu ulicami podbitej Warszawy we wrześniu 1939 roku. Autor wyjaśnia przyczyny odwołana rozkazu o przeprowadzeniu całej operacji i wiąże je z osobą jednego człowieka, który to miał się przerazić konsekwencji powiedzenia zamachu... Równie intrygujący, ale także i poruszający, jest esej pt. "Tajemnica Katynia", odnoszący się do kwestii ujawnienia prawdy o tej zbrodni przez Niemców w kwietniu 1943 roku, choć jak sugeruje i dowodzi autor, świat i najważniejsze organizacje z Międzynarodowym Czerwonym Krzyżem na czele, doskonale wiedziały o zaginięciu tysięcy polskich oficerów i podejrzewały Sowietów o dokonanie tej zbrodni... Milczenie, brak reakcji i ciche przyzwolenie na kłamstwo - oto ponura prawda o tamtych wydarzeniach... Dla miłośników sensacji i teorii spiskowych, z pewnością niezwykłą gratką będzie lektura tekstu pt. "Dlaczego zabił się Wieniawa", a więc samobójczej śmierci generała Bolesława Wieniawy Długoszowskiego, który to wedle hipotez autora, miałby targnąć się na swoje życie z powodu cofnięcia jego nominacji na stanowisko ambasadora w Hawanie, na wskutek ingerencji Polskiego Rządu w Londynie... Równie ciekawy wydaje się artykuł pt. "Prezydent Bierut nie żyje", poddający w wątpliwość naturalne przyczyny zgonu Bolesława Bieruta, argumentowany rozbieżnościami w relacjach najbliższych zmarłego, jak i również tajemniczym listem samego Chruszczowa... I wreszcie coś dla miłośniczek historii, czyli esej pt. "Miłość prezydenta", opowiadający o miłości prezydenta Mościckiego do Marii Dobrzańskiej - Nagórnej, a więc rozwiedzionej żony swojego adiutanta, co wówczas było wydarzeniem bezprecedensowym i skandalem... Romantyczna miłość starego mężczyzny do młodej kobiety, na którą świat nie chciał się zgodzić, a mimo to zaistniała i triumfowała... To oczywiście tylko maleńki fragment bogatej treści tej książki, w której to każdy znajdzie dla siebie niezwykłe i pasjonujące historie z dziejów naszej ojczyzny...

Wielu badaczy dziejów zarzuca Panu Dariuszowi Baliszewskiemu uprawianie historycznej fikcji, która to polega na wysnuwaniu własnych teorii na dane tematy, nie do końca znajdujących oparcie w faktach... Nie zgadzam się z tymi głosami, gdyż dla mnie praca historyka polega właśnie na zadawaniu pytań i wysnuwaniu możliwych hipotez, które mogłyby zaspokoić ów głód wiedzy i niepewności... Każdy z zawartych tutaj tekstów ukazuje historyczną prawdę, dowody, źródła, a następnie przedstawia możliwe przyczyny takiego, a nie innego ich przebiegu, co w mojej ocenie jest bardzo uczciwe. Autor tej książki nie stwierdza nigdy, że oto z całą pewnością ma on rację, lecz jedynie sugeruje, iż takowa racja może tu zaistnieć... To odkrywanie historii, które akceptuję, rozumiem i którego też oczekuję od polskich znawców naszych narodowych dziejów. Ponadto, o czym nie wolno zapominać, teksty te dostarczają zwykłym czytelnikom mnóstwo nieznanych lub mało popularnych informacji, często drobiazgowych i szczegółowych, o których milczą podręczniki... I w tym tkwi także wielka wartość tej publikacji, która to odsłania przed nami więcej z tej jakże burzliwej historii naszego kraju...

Ogromne słowa uznania należą się autorowi i wydawcy tej książki, za niezwykle bogaty materiał źródłowy, jaki tu znajdujemy. Mam tu na myśli przede wszystkim liczne fotografie, ale także i dokumenty, fragmenty listów, plakaty itd... I muszę przyznać, że owe zdjęcia wywierają naprawdę mocne wrażenie, zwłaszcza w kontekście takich wydarzeń jak chociażby kronikarskie ilustrowanie Powstania Warszawskiego... To także zdjęcia, często z prywatnych zbiorów, wielkich osobistości, ukazujące ich nie tylko jako wielkich polityków i dowódców, ale także jako i zwykłych ludzi. Z pewnością materiał ten stanowi cenne wzbogacenie i uzupełnienie tych tekstów, gdyż dzięki niemu odbieramy zawarte tu eseje w bardziej namacalny, rzeczywisty i realny sposób. Czytać bowiem to jedno, ale patrzeć w oczy bohaterowi danej historii, to już zupełnie coś innego...

Książka "Wojna, tajemnica, miłość", to bardzo intrygujące, barwne i czytelne spojrzenie w dzieje naszego kraju, które to odkrywa przed nami wiele tajemnic, jak i również rozpala wyobraźnię na temat tego, jak było naprawdę... I z tego też powodu jest to książka dla zwykłych czytelników i amatorskich pasjonatów historii, nie zaś dla naukowców i osób zajmujących się tą dziedziną zawodowo. Oni mają swoje trudne, skomplikowane i nudne opracowania, zaś my mamy na całe szczęście takich autorów jak Dariusz Baliszewski, który za sprawą właśnie takich książek jak ta, dzieli się z nami swoją pasją odkrywcy... Polecam, i życzę pasjonującej, zaskakującej i niezwykle ciekawej lektury, która rozbudzi w nas miłość do historii...:)

Przez lata wychowywałam się w domu, w którym było pełno książek historycznych. Jestem od nich uzależniona i chyba nigdy nie wyleczę się z tego nałogu. Moją ciekawość wzbudza szczególnie to, co kontrowersyjne. Zawsze ubolewałam nad tym, że na lekcjach historii pomijano to, co najciekawsze. Zamiatano to pod dywan, bo przecież nie wolno uczniom o bezeceństwach mówić. Wielu ludzi uważa Dariusza Baliszewskiego za człowieka, który pisze alternatywną historię, która nie ma poparcia w faktach. Postanowiłam na własnej skórze przekonać się, co ma mi do powiedzenia w Wojnie, tajemnicy i miłości.
Autor m.in. znanego programu telewizyjnego „Rewizja nadzwyczajna” pisze o tym, o czym często historycy boją się mówić ̶ a sugeruje to, o czym boją się nawet pomyśleć. Dla kogo pracował Józef Retinger? Dlaczego Adolf Hitler nie zginął w październiku 1939 roku? Czy marszałek Rydz-Śmigły przybył w 1941 roku do Warszawy, aby stać się polskim Quslingiem?
Mam bardzo mieszane uczucia, jeśli chodzi o tę książkę. Przeczytałam ją co prawda jednym tchem. Narracja przypomina powieść sensacyjną, ale czegoś mi brakowało. Jakoś trudno było mi uwierzyć w to, co napisał autor. Nie chcę, żebyście pomyśleli, że zarzucam mu kłamstwo. Nic z tych rzeczy. Nie mam aż tak rozległej wiedzy historycznej, by móc z nim polemizować. Nie do końca przemawiają jednak za mną publikacje historyczne, w których nie pojawiają się ani przypisy ani bibliografia. Tego w tej książce nie było. Nie wiem, z jakich źródeł czerpał Dariusz Baliszewski i nie mam się do czego odnieść. To wzbudziło moją podejrzliwość. Będę musiała podsunąć Wojnę, tajemnicę i miłość mojej siostrze, historyczce, jestem ciekawa, co ona powie na jej temat.
Miałam trochę wrażenie, że w publikacji panuje chaos. Ja wiem, że to były eseje, a ich zbiory rządzą się nieco innymi prawami, ale ich podział nie do końca przypadł mi do gustu. Czasem zastanawiałam się, dlaczego przyporządkowano je akurat do tego rozdziału. Dużym minusem będą na pewno w większości niepodpisane zdjęcia. Owszem, można było z opisu mniej więcej wywnioskować, co na nich jest, lecz wolałabym nie snuć domysłów, tylko mieć pewność. Nie wszystkie postacie, które uwieczniono, znałam. Niewiadome jest także źródło ich pochodzenia. Nie mam pojęcia, skąd autor je wziął. Na pewno nie były jego autorstwa.
Nie do końca wiem, jak ocenić tę publikację. Jak napisałam, czytało się ją szybko. Dariusz Baliszewski ma lekkie pióro i potrafi wciągnąć czytelnika w swoją opowieść. Nawet nie zauważyłam, kiedy dotarłam do końca. Co do prawdziwości jego teorii – trudno jest mi cokolwiek powiedzieć. Nie jestem historykiem i moja wiedza jest dość ograniczona. To, że dużo na ten temat czytałam, nie daje mi prawa do polemiki z autorem. Nie czuję się do tego upoważniona.
Komu mogę polecić tę książkę? Myślę, że przede wszystkim historykom. Oni mieliby najwięcej na jej temat do powiedzenia. Jestem bardzo ciekawa opinii historyka na temat Wojny, tajemnicy i miłości. Chciałabym się dowiedzieć, czy ludzie żyjący historią, poparliby tezy Dariusza Baliszewskiego, czy też zdecydowaliby się na polemikę z nim, obalając to, co napisał. Odpowiedź na to pytanie, mam nadzieję, że dostarczy mi niedługo siostra. Już nie mogę doczekać się jej reakcji.

„Polacy, po latach kłamstwa, przeinaczania prawdy, mistyfikowania, po latach politycznego ścigania ludzi za głoszenie prawdy nie chcą być już oszukiwani. W swej odzyskanej wolnej ojczyźnie chcą słyszeć prawdę i nic w tym dziwnego. Chcą słyszeć prawdę od polityków i prawdę od historyków. Chcą zrozumieć świat, w którym żyją i chcą wiedzieć, komu i za co stawiają pomniki".

Mój głęboki i wciąż niezachwiany szacunek Dariusz Baliszewski, jako historyk oraz bezkompromisowy propagator naszej trudnej historii najnowszej, zyskał już lata temu, prowadząc unikalny, jak na owe czasy i warunki polityczne, program „Rewizja nadzwyczajna". Później, wielokrotnie śledziłem jego badawcze dokonania i stykałem się z nim przy okazji innych telewizyjnych projektów („Świadkowie"), radiowych audycji, publikacji książkowych („Trzecia strona medalu") czy artykułów pojawiających się mi w gazetach „Wprost" czy „Newsweek".

Dziś, mamy okazję zapoznać się z zbiorem jego interesujących artykułów wydanych w formie zwartej, zatytułowanych „Wojna, tajemnica, miłość" w których z niezłomną wiarą i zaangażowaniem tropi i odkrywa skrywane przez lata (a często świadomie fałszowane) zagadki naszej narodowej przeszłości. Książka (oprócz bardzo ciekawego wstępu) składa się z kilku pogrupowanych tematyczne rozdziałów, których treści odnoszą się do zawartych w ich tytule haseł: prawda, polityka, wojna i polityka, miłość.

Znajdziemy więc twardą i konsekwentną polemikę z peerelowską wersją naszej historii oraz odniesieniami do jej współczesnego, bardzo jednostkowego traktowania. Problematykę dotyczącą burzliwych, wciąż skrywających wiele sekretów czasów II Rzeczypospolitej (zabójstwo prezydenta Gabriela Narutowicza, zamach majowy) ważnych, tragicznych wydarzeń okresu II wojny światowej (zbrodnia katyńska, powstanie warszawskie) i hitlerowskiej okupacji , przejawom wielkiej (i małej) polityki, która spowodowała iż na długie dziesięciolecia wepchnięci zostaliśmy w objęcie Wielkiego Brata oraz ludzi, którzy odegrali istotną, choć nie zawsze najszczęśliwszą czy warta upamiętnienia, role w dziekach naszego narodu.

Powróci więc historia nieudanego zamach na Adolfa Hitlera w 1939 roku, kulisy powrotu do Polski marszałka Edwarda Rydza Śmigłego, próby utworzenia (na wzór norweski) kolaboranckiego rządu polskiego, użycie przeciw Niemcom, przez specjalnie wyselekcjonowanie komórki polskiego państwa podziemnego, broni biologicznej, miłości rozkwitającej w cieniu ludzkich tragedii i dramatów oraz pikantnych szczegółów z życia polskich elit władzy (prezydent Ignacy Mościcki).

Na moją szczególną uwagę zasłużyły artykuły odnoszące się do największych sekretów owych czasów, które nawet dziś, po tylu latach, budzą kontrowersje i wątpliwości: zabójstwo I sekretarza Polskiej Partii Robotniczej Marcelego Nowotki (chyba najbardziej tajemnicza i zagmatwana zbrodnia tego okresu), samobójstwo dwóch wielkich Polaków i gorących patriotów: Walerego Sławka i gen. Bolesława Wieniawy Długoszowskiego czy makabryczna zbrodnia dokonana na wdowie po marszałku Rydzu Śmigłym, Marcie Zaleskiej, kojarzona ze zniknięciem jego pamiętników.

Dariusz Baliszewski, i ta lektura jest tego najlepszym przykładem, niestrudzenie okłamuje meandry naszej historii, zapełnia jej białe plamy, stawia, czasem bardzo niewygodne pytania czy hipotezy, przywraca ważną dla nas prawdę (jaka by ona nie była) i dziejowy dorobek zasłużonych dla ojczyzny postaci (często zapomnianych czy pomijanych ze względów politycznych). Ma przy tym naprawdę dobre pióro i warsztat co, oczywiście, bardzo pozytywnie wpływa na odbiór lektury. „Wojna, tajemnica, miłość" jest więc pozycją, która zdecydowanie warta jest polecenia i bliższego poznania.